فعل اسنادی چیست؟ | یادگیری با مثال و به زبان ساده

فعل اسنادی به فعلی میگن که به تنهایی معنایی نداره؛ مثل: است، بود، شد، گشت، گردید.

یک جمله کامل، دارای اجزای مختلفیه که هر کدوم از اون‌ها، نقش به خصوصی به خودشون می‌گیرن. مثلا در جملاتی که ما به کار می‌بریم، نقش نهادی، مسندی، متممی و ... وجود داره که جمله رو کامل‌تر می‌کنن.

در واقع نقش‌های دستوری به دو بخش اصلی و فرعی تقسیم میشن که اصلی‌ها، خیلی مهم‌تر هستن، چون بدون اون‌ها جمله ساخته نشده و کامل نیست. نقش‌هایی مثل نهادی، مسندی، متممی در این دسته قرار می‌گیرن و نقش‌های قیدی وصفی و اضافی، در دسته نقش‌های فرعی هستن و بدون اون‌ها هم جمله معنی خودش رو داره.

حالا که فهیمیدیم نقش‌های دستوری اصلی خیلی مهم هستن، می‌خوایم در این مقاله، یکی از این ‌نقش‌ها رو براتون به طور کامل توضیح بدیم.

در زبان و ادبیات فارسی، نقش های دستوری کلمات خیلی مهم هستن و کمک می‌کنن تا جمله کامل‌تر و شیواتر بشه. به همین دلیل بهتره با نقش های دستوری اصلی مثل نقش مسندی و افعال اسنادی آشنا بشین تا بتونین این نقش‌ها رو در جمله، به درستی تشخیص بدین.

جمله کاملی که ما به کار می‌بریم، اجزای مختلفی داره که می‌تونیم به هر کدوم، نقش متفاوتی نسبت بدیم. یکی از این نقش‌های مهم که در دسته نقش‌های اصلی قرار می‌گیره، نقش اسنادی هست که با فعل اسنادی ساخته میشه و شامل فعل‌های است، بود، هست، شد، گشت، گردید، باشد، باد، نیست، نبود، شود، به نظر رسیدن، جلوه کردن هستن و می‌تونن در جمله، نقش مسندی رو به وجود بیارن. فعل‌های اسنادی به نام‌ها فعل ربطی یا فعل عام هم شناخته میشن.

بالاتر تعریف کردیم که افعال اسنادی کدوما هستن و با بودنشون، نقش مسندی در جمله به وجود میاد. این دسته از فعل‌های فارسی، معنای کاملی ندارن و برای نشون دادن نفی یا اثبات در جمله به کار میرن. البته باید این نکته رو در نظر داشته باشین که اگه فعل است و هست در جمله‌ای بیان و معنی وجود داشتن بدن، دیگه فعل اسنادی محسوب نمیشن و جمله اسنادی به وجود نمیاد. برای مثال:

در این جمله، فعل "است" به معنی وجود داشتنه؛ پس فعل اسنادی نیست و نمی‌تونیم برای هیچ کدوم از اجزای این جمله، نقش مسندی رو در نظر بگیریم. از صورت‌های دیگر این نوع فعل می‌تونیم به مصدر‌های بودن، شدن، گردیدن و گشتن اشاره کنیم.

فعل‌های اسنادی به همراه نهاد یا همون مسندالیه و مسند، در کنار هم، یک جمله اسنادی رو تشکیل میدن و به جمله‌های سه جزئی گذرا به مسند معروف هستن. مسند‌ها معمولا از جنس صفت بوده و در واقع با این تعریف؛ فعل‌های اسنادی، صفتی رو به نهاد یا همون مسندالیه جمله نسبت میدن. برای درک بیشتر این موضوع، به مثال‌های زیر توجه کنین.

جملات اسنادی به دو بخش اسمی و فعلی تقسیم میشن. گروه اسمی جمله اسنادی همون مسندالیه و گروه فعلی هم شامل مسند و فعل ربطی میشه.

به طور کلی جملاتی که در اون‌ها فعل اسنادی به کار برده میشه، اسمیه هستن و صفتی رو با کمک مسند، به نهاد نسبت میدن. فعل‌های اسنادی هم مثل فعل‌های دیگه، سه حالت گذشته، حال و آینده دارن. البته که فعل اسنادی منفی هم داریم مثل نشد، نبود، نیست.

برای این که بتونین این نوع فعل رو در جملات تشخیص بدین، باید به موارد زیر توجه کنین:

برای این بتونین به راحتی مسند رو در جملات اسنادی تشخیص بدین، باید در ابتدا به این مورد توجه کنین که آیا این جمله شما اصلا فعل اسنادی داره یا نه؟ اگه با کمک روش‌هایی که در بالاتر گفتیم به این نتیجه رسیدین که جمله اسنادیه، باید مسند رو تشخبص بدین. برای مسند، باید سوال "چگونه؟" رو با فعل اسنادی به کار ببرین. به عنوان مثال، لپ تاپ من سالم است. در این جمله می‌پرسیم که لپ تاپ چگونه است؟ که جواب میشه سالم. پس در این جمله سالم میشه مسند. برای درک بهتر، به مثال‌های زیر توجه کنین:

کلماتی که در جملات اسنادی به کار میرن، به دو دسته تقسیم شده و دو نقش متفاوت میگیرن:

ما سعی کردیم که در این مقاله، اطلاعات مناسبی رو در زمینه فعل اسنادی و نقش دستوری مسند در اختیار شما عزیزان قرار بدیم. هر چقدر که شما درباره نقش‌های دستوری اطلاعات بیشتری داشته باشین، به همون اندازه هم می‌تونین معانی ابیات فارسی رو بهتر متوجه بشین و متون فارسی و ادبی زیبایی بنویسین.

همچنین اگه نیاز به اطلاعات بیشتر در مورد موضوعات فارسی دیگه داشتین، مثل انواع زمان‌های فعل در دستور زبان فارسی، شیوه بلاغی، فعل اسنادی، آرایه اشتقاق، نهاد و گذاره، مضاف و مضاف الیه، حذف به قرینه لفظی و معنایی، انواع قید فارسی و واج آرایی، می‌تونین به مقاله مربوط به هر کدوم در وبلاگ پرش مراجعه کنین.

علاوه بر این اگه دانش‌آموز هستین، با یادگیری این نقش‌‌های دستوری، می‌تونین به خوبی از پس امتحانات خودتون بربیان و به خوبی سوالاتی که در زمینه پیدا کردن نقش‌های دستوری مطرح میشه رو جواب بدین. امیدواریم که این مقاله برای شما مفید بوده باشه. :)