حتماُ براتون پیش اومده که بیشتر از هم‌کلاسی‌تون درس خونده باشین اما نمره‌تون کمتر شده باشه. باید بدونین که در این مواقع هم‌کلاسی شما مطالعه موثرتری داشته. اما چطور می‌تونیم مطالعه موثر داشته باشیم؟

ما در این مقاله  10 عادت تضمینی برای مطالعه موثر ارائه داده‌ایم. با خوندن این مقاله و به کار بردن توصیه‌ها، مطالعه موثرتری رو تجربه می‌کنین.

خیلی از دانش‌آموزان از این گله دارن که با وجود درس خوندن زیاد، نتیجه مطلوبی رو به دست نیاوردن. این موضوع دلایل زیادی داره. مهمترین دلیلش اینه که دانش‌آموز مطالعه داره، اما مطالعه موثر نداره.

مطالعه موثر یعنی مطالعه هوشمندانه. مطالعه هوشمندانه مطالعه‌ایه که در کمترین زمان بهترین نتیجه رو برای شما به ارمغان بیاره. مثلا ممکنه شما برای امتحان علوم 1 ساعت زمان بذارین و نمره 16 بگیرین. اما اگه مطالعه شما موثر باشه، با همین زمان می‌تونین به نمره 19 یا 20 برسین. برای اینکه بتونین مطالعه موثر داشته باشین، باید با اصول این نوع مطالعه آشنا بشین و اون‌ها رو به کار ببرین.

اهمیت مطالعه موثر رو دانش‌آموزان به ویژه در پایه‌های بالاتر تحصیلی به خوبی درک می‌کنن. یه دانش‌آموز خوب می‌دونه که مطالعه غیرمؤثر فایده‌ای نداره، حتی اگه ساعت‌ها براش وقت گذاشته باشه. اما اگه فقط دو ساعت مطالعه‌ای مفید و موثر داشته باشه نتیجه شگفت‌انگیزی کسب می‌کنه.

فرهنگ مطالعه و کتابخوانی، موضوع بسیار مهمیه که متاسفانه در کشور ما شرایط قابل قبولی نداره. اما به همون میزان که مطالعه مهمه، نحوه مطالعه و داشتن مطالعه موثر هم اهمیت داره. اگه مردم و به ویژه دانش‌آموزان نحوه مطالعه موثر رو یاد بگیرن، هم می‌تونن میزان مطالعه خودشون رو افزایش بدن و هم از این کار بیشتر لذت می‌برن.

مطالعه موثر یعنی اینکه بدونیم چه کتاب‌ها و چه محتوایی برای ما مناسب‌تره. بعد از اون باید بدونیم کتاب‌ها رو به چه شیوه‌ای مطالعه کنیم تا بیشترین تاثیر رو در ذهن و زندگی ما داشته باشه. در سطح مدرسه و دانشگاه، مطالعه موثر باعث موفقیت در امتحانات و کسب معدل بالاتر میشه. در سطح زندگی روزمره، مطالعه باعث میشه چیزهایی که می‌خونیم رو بهتر یاد بگیریم و بتونیم در زندگی شخصی خودمون به کار ببریم.

برای اینکه مطالعه موثرتری داشه باشین، کافیه که چند عادت رو در خودتون ایجاد کرده و یا تقویت کنین. داشتن مطالعه موثر برای تمام دانش‌آموزان امکان‌پذیره. فقط کافیه بخواین و برای این کار کمی تلاش کنین. در ادامه چند روش برای داشتن مطالعه موثر ذکر شده. (روش‌های دیگه‌ای هم وجود داره که ممکنه شما بر اساس ویژگی‌های شخصی خودتون به کار ببرین.)

اولین قدم برای مطالعه موثر اینه که هدفتون رو از مطالعه مشخص کنین. پیشرفت تحصیلی و کسب معدل بالا، برای خیلی از دانش‌آموزان مهم‌ترین هدف برای مطالعه محسوب میشه.  هدف از مطالعه برای دانش‌آموزان کنکوری هم کسب رتبه خوب در کنکور و پذیرفته شدن در رشته و دانشگاه دلخواهشونه.

دانش‌آموزانی که مطالعه غیر درسی و آزاد دارن هم می‌تونن هدف‌های متفاوتی از مطالعه داشته باشن. ممکنه شخصی بخواد اطلاعات خودش رو در زمینه روانشناسی افزایش بده؛ چنین شخصی به خوندن کتاب‌های روانشناسی رو میاره. البته مهمه که با راهنمایی اساتید این حوزه، کتاب‌های مناسبی رو برای مطالعه انتخاب کنه و سراغ کتاب‌های زرد نره.

فرقی نمی‌کنه هدفتون از مطالعه چی باشه. مهم اینه که هدف‌تون رو واضح و روشن برای مشخص کنین. با این کار می‌تونین مطالعه هدفمند و موثر داشته باشین.

مکانی که برای مطالعه کردن انتخاب می‌کنین، در کیفیت مطالعه شما تاثیر مستقیم داره. همیشه توصیه شده که مکانی راحت و مناسب رو برای مطالعه انتخاب کنین. البته حواستون باشد مکانی که برای مطالعه انتخاب می‌کنین، نباید بیش از حد راحت باشه. چون باعث میشه خوابتون بگیره. برای مثال به هیچ وجه روی تخت خواب مطالعه نکنین. خیلی مرتب پشت میز بنشینین و شرایط مطالعه رو برای خودتون فراهم کنین.

یکی از مهمترین شروط برای داشتن مطالعه موثر، زمانیه که برای مطالعه انتخاب می‌کنین. قطعا همه ما ساعاتی از روز کسل و بی حال هستیم. در این مواقع مطالعه کردن سخته؛ به ویژه اگه قصد دارین مطالعه درسی داشته باشین. بنابراین برای داشتن مطالعه کارآمد و موثر، ساعاتی از روز رو انتخاب کنین که بیشترین انرژی رو دارین.

اینطور تصور میشه که صبح زود بهترین زمان برای مطالعه کردنه. اما شما باید بر اساس شناختی که از خودتون دارین، این زمان رو انتخاب کنین. ممکنه بعضی از افراد در شب انرژی بیشتری برای مطالعه داشته باشن. بنابراین اگه انسان سحرخیزی نیستین به این معنا نیست که نمی‌تونین مطالعه موثری داشته باشین.

وقتی برای مطالعه کردن به ویژه مطالعه درسی آماده می‌شین، حتما وسایل مورد نیاز خودتون رو تهیه کرده و کنار دستتون قرار بدین. این وسایل می‌تونه دفتر و قلمی برای یادداشت نکات و خلاصه برداری و یا ماژیکی برای هایلایت کردن قسمت‌های مهم کتاب باشه.

همچنین برای مطالعه دروسی محاسباتی مثل راضی و هندسه، به همراه داشتن ادوات ریاضی را فراموش نکنید. اگر هم برای مطالعه به کتابخانه می‌روید، کتاب‌ها و جزوه‌های مورد نیاز خود را به همراه ببرید تا در حین مطالعه به مشکل نخورید.

دلیل اینکه می‌گوییم وسایل مورد نیاز مطالعه را در کنار خود قرار دهید، بیشتر به این خاطر است که در حین مطالعه برای آوردن وسایل مورد نیاز دائم رفت‌ و آمد نکنید تا حواستان پرت نشود.

از طرف دیگر  هنگام مطالعه نباید وسایل اضافی را با خود به همراه داشته باشید. مثلا اگر واقعا برای مطالعه به لپ تاپ یا گوشی همراه خود نیاز ندارید، آنها را با خود به مکان مطالعه نبرید. این ابزارهای هوشمند به دلیل ماهیت سرگرم کننده‌ای که دارند، می‌توانند حواس شما را پرت کنند.

خلاصه برداری کردن یکی از بهترین راه‌ها برای یادگیری دروس است. این روش برای اغلب دانش‌آموزان کارآمد است. وقتی در حین مطالعه نکات مهم را خلاصه برداری کنید، مطالعه موثر تری داشته‌اید. مطالب خلاصه شده در شب‌های امتحان بسیار کمک کننده خواهند بود.

خلاصه برداری و طبقه بندی اطلاعات برای دانش‌آموزان و دانشجویان بسیار کارآمد و کمک کننده است. اما تمام افرادی که مطالعه می‌کنند می‌توانند از این روش استفاده کنند. مثلا مادری که برای تربیت بهتر فرزندانش کتاب‌های روانشناسی تربیت کودک مطالعه می‌کند، می‌توند برای اینکه مطالعه موثر تری داشته باشد، نکات مهم کتاب را در دفتری یادداشت کند. از آنجایی که مشغله‌های زیادی زندگی سبب شده که اغلب ما بسیاری از مطالب را فراموش کنیم، این یادداشت ها مدتی پس از خواندن کتاب‌ها، بسیار کمک کننده خواهند بود.

این موضوع که مطالب خوانده شده را تا چه مدت به یاد خواهید آورد به عوامل متعددی بستگی دارد. اما اینکه چقدر طول بکشد که یک مطلب را یاد بگیرید را معمولا می‌شود با عوامل محیطی کنترل کرد. مثلا اگر در محیط آرامی مشغول یادگیری و مطالعه باشید، مطالب را بهتر به خاطر خواهید سپرد.

راه‌هایی وجود دارد که بتوانیم حافظه خود را تقویت کنیم. بدین ترتیب نه تنها مسائل را برای مدت بیشتری به خاطر می‌سپاریم بلکه راحت تر هم آنها را حفظ می‌کنیم. تمرین‌هایی برای تقویت حافظه طراحی شده است که می‌توانید از آنها کمک بگیرید.. همچنین خودتان هم با کار کشیدن از حافظه و یادگیری و تکرار فعالیت‌ها و مهارت‌های جدید، می‌توانید حافظتان را بهبود ببخشید.

تغذیه مناسب داشتن برای تجربه یک مطالعه موثر بسیار مهم است. قبل از اینکه شروع به مطالعه کردن کنید، مطمئن شوید که انرژی لازم برای مطالعه و یادگیری را دارید. البته اگر بعد از ناهار خوردن به سراغ مطالعه بروید ممکن است احساس سنگینی و خواب آلودگی کنید. منظور این است که هنگام مطالعه احساس آزاددهند گرسنگی و ضعف را نداشته باشید.

یک ظرف کوچک از تنقلات مثل آجیل یا شکلات هم همراهتون باشه تا حین مطالعه نوش جان کنین. شکلات تلخ یک خوراکی خوشمزه و مقویه که برای تقویت حافظه هم مفیده.  انواع مغزها مثل بادام، گردو، بادام هندی و ... هم انتخاب خوبی برای زمان مطالعه هستن. از نوشیدن آب به هیچ عنوان غافل نشین و تا حد امکان از مصرف قهوه خودداری کنین. چرا که کافئین باعث افزایش سطح استرس و اضطراب میشه.

یاد گرفتن هر کاری نیاز به تمرین و استمرار داره. وقتی درسی رو مطالعه کردین و مطمئن شدین که خوب یاد گرفتین، قدم بعدی حل کردن تمرینه. اگه درسی محاسباتی مثل ریاضی رو مطالعه می‌کنین، حتما باید تمرین‌های هر مبحث رو حل کنین. با این کار مطمئن می‌شین که درس رو یاد گرفتین. از طرفی اگه ایرادی داشته باشین هم در حل تمرین مشخص میشه. می‌تونین ایرادات خودتون رو یادداشت کنین و برای رفع‌شون از معلم کمک بگیرین.

اگه هم درسی مثل تاریخ رو می‌خونین، بعد از مطالعه مبحث مورد نظر، سعی کنین سوالات اون بخش رو پاسخ بدین. اگه می‌خواین یک درس رو به صورت موثر مطالعه کنین، حتما باید تمریناتش رو هم حل کنین. برای دروس محاسباتی مثل ریاضی، در حل تمرین استمرار داشته باشین و از هر فرصتی برای تمرین حل کردن استفاده کنین.

برنامه ریزی از اصول اولیه موفقیت و پیشرفته. برنامه ریزی به ما کمک می‌کنه که ذهن آروم‌تری داشته باشیم. هزاران روش برای برنامه ریزی وجود داره. دفترچه‌های زیبایی هم مخصوص برنامه ریزی درسی در بازار موجوده. می‌تونین از این دفترچه های آماده استفاده کنین؛ یا خودتون یک دفترچه ساده برای این کار انتخاب کنین.

برنامه‌ریزی برای مطالعه، استرس شما را کم می‌کنه.چون اگه برنامه ریزی درستی داشته باشین، دیگه نگران نیستین که تا روز امتحان زمان کم بیارین. وقتی با برنامه‌ریزی درس بخونین، مطالعه موثرتری هم خواهید داشت.

یک دفترچه و خودکار بردارین. دروسی رو که باید مطالعه کنین داخلش بنویسین. بعد برای هر درس مطابق با شرایط خودتون برنامه‌ریزی کنین. می‌توانید برنامه‌ریزی روزانه، هفتگی و ماهانه داشته باشین. بعضی از دانش‌آموزان، برنامه یک هفته کامل خودشون رو از قبل یادداشت می‌کنن. برخی هم هر روز صبح برای همون روز برنامه ریزی می‌کنن.

فرقی نمی‌کنه شیوه برنامه ریزی شما چطوری باشه. بهترین برنامه‌ریزی رو معمولا خود شخص می‌تونه برای خودش انجام بده. اگه هم نتونستین به تمام کارهایی که در دفترچه برنامه‌ریزی نوشتین عمل کنین، نباید احساس سرخوردگی داشته باشین. این امر کاملا طبیعیه. اغلب افراد حداکثر 60 تا 70 درصد برنامه‌ریزی خودشون رو با موفقیت انجام میدن.

در هر سن و در هر موقعیتی که هستین، بابت انجام درست و به موقع کارها در مسیر رسیدن به موفقیت باید به خودتون پاداش بدین. اگه احساس کردین که در طول یک هفته یا یک ماه مطالعه موثری داشتین، از تشویق کردن خودتون غافل نشین.

حتما نباید منتظر باشین که دیگران شما رو تشویق کنن. خیلی لذت بخشه اگه والدین یا اطرافیانان به خاطر پیشرفت‌هامون ما رو تشویق کرده و از ما قدردانی کنن. اما نباید منتظر تشویق دیگران باشین. اگه احساس کردین کارها رو طبق برنامه پیش بردین، خودتون به خودتون جایزه بدین. هیچ ایرادی نداره اگه چند بار در طول سال برای خودمون هدیه بخریم.

نکته مهم اینه که هیچکس به اندازه خود ما نمی‌تونه خوشحالمون کنه. چون فقط خودمون می‌دونیم که در هر زمان چه چیزی بیشتر از همیشه خوشحالمون می‌کنه. مثلا اگه در امتحانات موفق بودین و نتیجه خوبی گرفتین، خودتون رو به یک شام عالی در رستوران مورد علاقه‌تون دعوت کنین. یا اگه به وسیله خاصی نیاز دارین همون رو برای خودتون هدیه بگیرین. پاداش و تشویق انرژی انسان رو برای تلاش چندین برابر می‌کنه.

از کودکی همیشه به سمت مطالعه کردن و درس خواندن تشویق شده‌ایم. اما مطالعه کردن وقتی خوبه که موثر باشه. معلمی که مطالعه موثر نداشته، نمی‌تونه خوب آموزش بده؛ مهندسی که مطالعه موثر نداشته، نمی‌تونه سازه خوب و محکمی بسازه و مترجمی که مطالعه موثر نداشته، نمی‌تونه ترجمه خوبی ارائه بده. بنابراین مطالعه موثر اصل مهمی در یادگیریه.

داشتن یک مشاور درسی مجرب هم می‌تونه به شما کمک کنه که مطالعه خوب و موثری داشته باشین. مشاورین مجموعه آموزشی پرش در این زمینه آماده ارائه خدمات هستن. اگه به مشاوره درسی نیاز دارین، کافیه شماره تماستون رو در کادر پایین صفحه وارد کنین و منتظر تماس کارشناسان ما باشین.