تکنیک های حرفه ای برای مرور درسی

مشکل مشترکی که بین بیشتر دانش‌آموزان وجود داره اینه که با وجود صرف زمان زیاد برای مطالعه و مرور درسی، باز هم سر جلسه امتحان، بیشتر مطالب رو فراموش می‌کنن. نتیجه این فراموش کاری‌ها معمولا فقط به کسب نمره پایین ختم نمیشه؛ وقتی یک دانش‌آموزی بارها مطالب درسیش رو فراموش کنه یا به خوبی یاد نگیره، کم کم نسبت به توانایی‌هاش دچار تردید میشه و فکر می‌کنه که هر چقدر هم تلاش کنه و درس بخونه، باز هم نمی‌تونه نمرات بالایی رو به دست بیاره.

همین موضوع به تنهایی باعث میشه که انگیزش رو برای ادامه تحصیل از دست بده و دیگه برای رسیدن به اهداف و آرزوهاش تلاش نکنه و حتی این احتمال هم وجود داره که اعتماد به نفسش رو به مرور زمان از دست بده.

زمانی که با مشکلات تحصیلی و شکست‌ها رو به‌ رو میشین قبل از ناامید شدن باید با دقت زیادی به دنبال دلایل اون بگردین. توجه نکردن به مرور مطالب درسی بعد از مطالعه و استفاده نکردن از تکنیک های حرفه ای برای مرور درسی، می‌تونه یکی از عوامل اصلی این مشکل باشه.

پس اگه به دنبال بهترین تکنیک‌های حرفه‌ای برای مرور درس‌هاتون هستین و دائم اینم سوال رو از خودتون می‌پرسین که مرور درس ها باید چگونه باشد، توصیه می‌کنیم که تا پایان این مطلب با ما همراه باشین.

البته اگه درگیر کارها و مشغله‌های روزانه‌تون هستین و این فرصت رو ندارین که مقاله رو با حوصله بخونین، پادکست زیر رو گوش کنین و همراه رادیو پادکست پرش باشین.

هدف از مرور مطالب درسی چیست؟

گاهی اوقات این مشکل برای دانش‌آموزان پیش میاد که با وجود مطالعه درس‌هاشون، سر جلسه امتحان نمی‌تونن همه چیز رو کامل و درست به خاطر بیارن. یعنی حتی ممکنه اون صفحه از کتاب درسی که جواب سوال در اون وجود داره رو به خاطر داشته باشن؛ اما نتونن متن درس رو به یاد بیارن.

این مسئله نشون‌ دهنده اینه که اطلاعات به‌ طور کامل وارد حافظه بلندمدت شما نشدن. استفاده از بهترین روش مرور دروس حفظی به شما کمک می‌کنه با مطالعه یا تمرین در فاصله‌های زمانی مشخص، جلوی این اتفاق رو بگیرین. برای مثال زمانی که یک فرمول ریاضی رو حفظ می‌کنین، تا چند ساعت در خاطر شما باقی می‌مونه؛ اما، ممکنه یک روز بعد اون رو فراموش کنین!

شما به کمک تکنیک های حرفه ای برای مرور درسی، اطلاعات رو به درستی از حافظه کوتاه مدت به حافظه بلند مدت انتقال میدین. بدون برنامه مرور درسی، حدود 70 درصد مطالبی که مطالعه کردین از ذهن شما پاک میشه! این یعنی بخش زیادی از زحمات شما رو هدر میره. پس مرور کردن رو جدی بگیرین و برای اجرای اون برنامه‌ای اصولی داشته باشین. ما در ادامه به بررسی بهترین روش‌های اون می‌پردازیم.

چگونه مرور کنیم؟

برای این که مطالبی که خوندین رو به راحتی حفظ کنین و درک عمیقی از اون‌ها داشته باشین، خیلی مهمه که مرور منظم رو انجام بدین. در رابطه با فاصله زمانی مرور درس‌ها و نظم بخشیدن به اون در این مقاله به طور مفصل توضیح داده شده. اما قبل از این توضیحات بیاین با هم ببینیم که بهتره چطوری درس‌ها رو مرور کنیم؟

همون‌طور که می‌دونین مرور می‌تونه شامل مواردی مثل مطالعه، یادداشت‌برداری یا حفظ کردن باشه. یکی از بهترین راه‌های مرور اینه که به سوالات تمرینی پاسخ بدین و خودتون رو امتحان کنین. تست زدن، یکی دیگه از موثرترین روش‌ها برای مرور درس‌هاست؛ چون نه تنها کمک می‌کنه مطالب به راحتی در ذهنتون تثبیت بشه، بلکه بهتون نشون میده که در کدوم مباحث به تمرین بیشتری نیاز دارین.

اگه می‌خواین مطالب درسی با جزئیات بیشتری در ذهنتون ماندگار باشه، نیازه که یک جدول مرور برای خودتون داشته باشین. داشتن این جدول به شما کمک می‌کنه تا درس‌هاتون رو با فواصل زمانی مشخص مرور کنین و تا حد زیادی جلوی فراموشی مطالب رو بگیرین.

برای داشتن یک جدول مرور درسی مناسب با شرایط‌ خودتون می‌تونین از مشاوره آنلاین پرش با صرف کم‌ترین زمان و هزینه کمک بگیرین. اما در ادامه به نکاتی در رابطه با موضوع مرور دروس به نکاتی اشاره شده که در درک پاسخ سوال «چگونه مرور کنیم؟» و «مرور درس ها باید چگونه باشد؟» به شما کمک می‌کنه. پس با ما همراه باشین تا تکنیک های حرفه ای برای مرور درسی رو بررسی کنیم.

تکنیک مرور بازخوانی

اولین و بهترین روش مرور دروس، بازخوانی کردن یا دوباره‌خوانی یک مطلب درسیه؛ یعنی چیزی رو که قبلا کامل خوندین، حالا یک بار دیگه برای خودتون مرور کنین. این مرور می‌تونه شامل تمام مطالب کتاب باشه یا فقط با نگاهی سریع به بخش‌های مهم درس که علامت زدین اجرا بشه.

اگه هایلایت کردن رو به صورت صحیح انجام نداده باشین، استفاده کردن از این روش برای شما کمی سخته. منبع اصلی برای بازخوانی کردن معمولا کتاب درسیه؛ اما جزوه، درسنامه یا خلاصه‌نویسی هم می‌تونه برای بازخوانی کردن مناسب باشه.

این روش باعث بالا رفتن سرعت مطالعه دانش‌آموز میشه؛ به همین دلیل هم برای شب‌های امتحان پرکاربرده. همین روش باعث میشه که بتونین شب امتحان کتابی که معلم‌ها طی 9 ماه به شما تدریس می‌کنه رو در چند ساعت مطالعه کنین؛ البته این کار زمانی امکان‌پذیره که شما قبلا کل کتاب رو مطالعه کرده باشین!

تکنیک مرور درسی بازیابی

روش بازیابی با حل تست‌های جدید یا تست‌هایی که قبلا علامت‌دار کردین، انجام میشه. زمان حل تست باید حواستون باشه که مواردی رو که اشتباه حل کردین یا نتونستین بهشون جواب بدین، علامت‌گذاری کنین. پیشنهاد می‌کنیم از رنگ‌های مختلف هایلایتر برای این کار استفاده کنین.

بعدا در زمان مرور کردن اول سراغ این تست‌های علامت‌دار برین و بعد از این که اون‌ها رو به طور کامل یاد گرفتین، تست‌های جدید حل کنین.

تکنیک مرور درسی با تحلیل آزمون

صبح جمعه از خواب دلنشین بلند میشین، صبحانه خورده برای آزمون آزمایشی آماده هستین. چهار ساعت، سختی صندلی‌های مرکز آزمون رو تحمل می‌کنین و نهایتا خوشحال یا ناراحت بیرون میاین.

البته خوشحال یا ناراحت بود‌نتون بستگی به این داره که عملکردتون در آزمون چجوری بوده؟! به خونه می‌رسین و احساس راحتی و آرامش می‌کنین. شاید هم دفترچه رو دور بیندازین! غافل از این که دفترچه آزمون مثل یک آینه، تمام نقاط قوت و ضعف رو به شما نشان میده.

جلسه آزمون‌های آزمایشی دقیقا مثل کنکوره. ممکنه هر اشتباهی که در آزمون‌های آزمایشی انجام میدین رو دوباره در کنکور تکرار کنین. به همین دلیل خیلی مهمه که عملکردتون رو در آزمون‌های آزمایشی تحلیل کنین و در راستای بهبود اون‌ها قدم بردارین.

علاوه بر این، این که نکات حاصل از تحلیل آزمون منبع بسیار مناسبی برای مرور درسیه که خیلی از رتبه‌های برتر از اون استفاده کردن. لازمه بدونین که تحلیل آزمون فقط برای سوالات غلط نیست. گاهی اوقات ممکنه به سوالاتی که درست جواب دادین توجه خاصی نکنین و نسبت بهشون بی اهمیت باشین، غافل از این که نکته‌ای در اون پنهان شده که می‌تونه سوال کنکور باشه. حالا سوال اصلی اینه که چگونه تحلیل آزمون کنیم؟

قدم به قدم تا تحلیل آزمون استاندارد

با چه روشی تحلیل آزمون کنیم؟ این مهم‌ترین سوال دانش‌آموزان بعد از آزمون‌های آزمایشیه. تحلیل آزمون قاعده و قانون خاص خودش رو داره و نمی‌تونه بدون هیچ برنامه‌ای شروع به تحلیل آزمون کرد. در قدم اول بهتره یک دفتر مختص تحلیل آزمون‌ها بردارین و تمام نکات رو در اون یادداشت کنین.

البته بعضی از مشاوران تحصیلی پیشنهاد می‌کنن که نکات رو در کنار سوالات در همون دفترچه نوشته بشه که با نگاه کردن به مطالب مهم، اون سوالات رو هم مرور کنین. این هم روش مناسبیه که در مرور مطالب درسی به شما کمک می‌کنه.

برای تحلیل آزمون به روش زیر پیش برین:

تکنیک مرور با منحنی یادگیری و فراموشی ابینگهاوس

مرور ابینگهاوس چیست؟ این اسم سخت از کجا اومده؟!

هرمان ابینگهاوس، یک روانشناس آلمانی بود که برای بررسی توانایی یادگیری و مطالعه تلاش‌های زیادی کرد. نتیجه بررسی‌های او هم همین منحنی ابینگهاوس (جدول مرور درسی ابینگهاوس) بود که فرآیند مطالعه و فراموشی رو توضیح میده.

درک نحوه عملکرد جدول مرور درسی ابینگهاوس، می‌تونه به شما کمک کنه تا دست به کار بشین و از فراموش کردن مهارت‌ها یا اطلاعات جدید جلوگیری کنین. به طور خلاصه، منحنی فراموشی ابینگهاوس نشون میده که اگه برای حفظ کردن اطلاعات هیچ تلاشی نکنیم، به مرور زمان اون‌ها رو فراموش می‌کنیم.

بر اساس این منحنی اطلاعاتی که وارد حافظه انسان میشن، در زمان‌های خاصی به فراموشی سپرده میشن؛ در اولین قدم تقریبا 20 دقیقه اول بعد از خوندن مطلب، همه چیز فراموش میشه. به همین دلیل هم در منحنی یادگیری ابینگهاوس اولین زمان مشخص شده برای مرور درسی، 20 دقیقه بعد از مطالعه کردنه.

در مرحله بعدی 24 ساعت بعد از مطالعه یک درس، حدود 30 درصد از اون فراموش میشه. پس دومین مرحله برای مرور کردن بر اساس منحنی ابینگهاوس یک روز بعد از درس خوندنه. هر چقدر این زمان دیرتر باشه، حجم بیشتری از مطالب به دست فراموشی سپرده میشن.

سومین مرحله از مرور درسی به کمک روش ابینگهاوس حدودا یک هفته بعد اتفاق می‌افته؛ برای تکمیل شدن روند مرور، 10 روز بعد از مطالعه و در نهایت یک ماه بعد از اون هم درس رو مرور کنین. با اجرای این مراحل قطعا می‌تونین تمام اطلاعات و مباحث درسی رو به خاطر بسپارین و نمرات بالا و درخشانی رو به دست بیارین.

تکنیک مرور درسی بالارد

روش مرور درسی بالارد، یکی دیگه از انواع مرور درسیه که در سه مرحله اجرا میشه:

با اجرای این مراحل و استراحت دادن به مغز اطلاعات از حافظه کوتاه مدت به حافظه بلند مدت انتقال پیدا می‌کنه.

تکنیک مرور آلفا

روش مرور آلفا، یکی دیگه از روش های تکنیکی مرور و جمع بندی رتبه برترهاست. منظور از حالت آلفا همون زمانیه که نیم‌کره سمت راست مغز فعال‌تر از سایر قسمت‌هاست. زمانی که مغز در حالت آلفا قرار می‌گیره، تمرکز و خلاقیت بیشتری داره و اطلاعاتی ورودی رو بهتر به خاطر می‌سپاره. اما چه زمان‌هایی حالت آلفا رخ میده؟

به عنوان مثال قبل از خواب، همون دقایقی که همه چیز رو می‌شنوین؛ اما بدنتون کاملا ریلکس شده و چشم‌هاتون رو بستین، در حالت آلفا قرار دارین. برای این که بتونین از این حالت به نفع مسائل درسی و یادگیری استفاده کنین، راهکارهای زیر رو به شما پیشنهاد می‌کنیم:

مرور مطالب درسی همون روز قبل از خواب: مطالبی رو که همین روز خوانده بودین در ذهنتون دوره کنین؛ سپس قسمت‌هایی رو که به یاد نمیارین رو با یک نگاه سریع به کتاب درسی به خود یادآوری کنین. البته با گوش دادن به فایل‌های صوتی مربوط به مطالب درسی‌تون هم می‌تونین به مرور کردن قبل از خواب بپردازین.

نکاتی در مورد مرور دروس

قبل از طراحی یک جدول برای مرور درسی، بهتره که نکاتی رو درباره مرور دروس بدونین. دونستن این نکات به شما کمک می‌کنه تا برنامه‌ریزی درسی دقیق‌تری داشته باشین و از اتلاف وقت یا مرورهای غیرضروری جلوگیری کنین. از جمله این نکات می‌تونیم به موارد زیر اشاره کنیم:

به طور کلی، هر بیشتر با مطالب درسی‌تون سر و کار داشته باشین، احتمال این که اون رو به خاطر بسپارین و درک کنین بیشتر میشه. برای این که مطالب به صورت طولانی مدت در ذهنتون باقی بمونه، سعی کنین اون مواردی که یاد می‌گیرین رو با مواردی که قبلا یاد گرفتین ربط بدین. فکر کردن به مثال‌های دنیای واقعی و پیامدهای اون باعث میشه که اون مطالب براتون جا بیفته و توضیحات و نکات مهمش رو در ذهنتون نگه دارین. در همین زمینه، لازمه نکاتی رو در رابطه با مرور دروس حفظی و محاسباتی بهتون بگیم:

مرور درس‌های حفظی

درس‌های حفظی همون درس‌هایی هستن که دانش‌آموزان بیشتر از همه به دنبال راهی برای فراموش نکردن اون‌ها می‌گردن. بهترین روش مرور دروس حفظی مثل دین‌ و زندگی، زیست، ادبیات فارسی و... همون بازخوانی کردنه. اگه این بازخوانی در فاصله‌های زمانی درستی انجام بشه، قطعا تاثیرات مثبت زیادی روی نتیجه نهایی به همراه داره.

مرور درس‌های محاسباتی

برای درس‌های محاسباتی نیازه که تعداد زیادی سوال حل کنین تا روش حل مسئله و فنون استفاده از فرمول‌ها رو به خوبی یاد بگیرین. در واقع بهترین روش مرور درسی برای مطالب محاسباتی، همون روش بازیابیه. در برنامه‌ریزی درسی‌تون حتما حل تست برای این دروس رو جدی بگیرین و سعی کنین زمان زیادی به این کار اختصاص بدین.

چه عواملی باعث فراموشی مطالب میشه؟

گاهی اوقات رفع عواملی که باعث فراموش کردن میشه، از افت تحصیلی جلوگیری می‌کنه. در واقع اگه بتونین این عوامل رو برطرف کنین و در کنار اون تکنیک های حرفه ای برای مرور درسی رو هم اجرا کنین، به بالاترین سطح از عملکرد تحصیلی‌تون میرسین.

موارد زیر می‌تونن از عواملی باشن که در فراموشی مطالب درسی تاثیر دارن:

فواید مرور مباحث درسی

اگه فکر می‌کنین که مرور کردن و یادگیری تکنیک های حرفه ای برای مرور درسی فایده‌ای برای شما نداره، باید بگیم که بهتره این نظرتون رو عوض کنین. چون این کار، باعث پیشرفت شما میشه و از افت تحصیلی جلوگیری می‌کنه. علاوه بر این باعث:

وقتی چند بار یک مطلب رو مرور می‌کنین، ذهن شما کم کم اون رو از حافظه کوتاه مدت به حافظه بلند مدت منتقل می‌کنه و می‌تونین خیلی راحت‌تر مباحث رو به یاد بیارین. به همینه که همه مشاوران توصیه دارن حتما از تکنیک های حرفه ای برای مرور درسی کمک بگیرین.

اگه قرار باشه به یک آدرس جدید برین، بار اول نیازه که از چند نفر بپرسین و همه کوچه و خیابون‌ها رو به دقت بررسی کنین. بار دوم فضا برای شما آشناتره؛ اما، از دفعات سوم به بعد کم کم همه جا رو چشم بسته می‌شناسین! برای مطالعه کردن هم همین داستان صدق می‌کنه؛ یعنی با چند بار مرور درسی صحیح، ناخودآگاه همه چیز رو از حفظ میشین.

وقتی یک مطلب درسی با کمک تکنیک های حرفه ای برای مرور درسی رو کامل و عمیق یاد گرفتین و اون رو در حافظه بلندمدت خودتون دارین، به محض خوندن صورت سوال می‌تونین اون رو از حافظه خود بیرون بکشین. پس فرآیند پردازش ذهن شما سرعت بیشتری می‌گیره و این می‌تونه سرعت شما رو در تست زدن و جواب دادن به سوالات بیشتر کنه.

طبقه‌بندی مطالب در ذهن، یکی از روش‌های درس خوندن نابغه‌هاست؛ این روش به دانش‌آموزان کمک می‌کنه که مفاهیم و مطالب مهم درسی رو خیلی ساده به خاطر بسپارن. این طبقه‌بندی مثل قفسه‌های موجود در یک فروشگاهه که باعث میشه اجناس در بخش‌های مختلف با نظم قرار بگیرن و پیدا کردن اون‌ها راحت‌تر بشه.

فرض کنین وارد یک کتابخانه شدین و به دنبال پیدا کردن کتاب مدنظرتون هستین. برای رسیدن به این هدف باید نام کتاب یا نام نویسنده‌اش رو در فهرست کتابخانه جستجو کنین. بعد از این کار آدرس محل قرارگیری کتاب رو در بین قفسه‌ها و طبقه‌های مختلف کتابخانه در اختیار دارین.

به عنوان مثال می‌دونین که باید در بین کتاب‌های تاریخی سراغ طبقه سوم برین تا کتاب مدنظرتون رو پیدا کنین. حال فرض کنین که این کتابخانه نامنظم باشه و تمام کتاب‌های اون روی زمین قرار داشته باشن! قطعا پیدا کردن کتابی خاص در این شرایط امکان پذیر نیست. با مرور هم مطالب در ذهن شما طبقه‌بندی میشه.

پیش‌نیازها و شرایط لازم برای مرور کردن

تا اینجای مقاله متوجه شدیم که استفاده از تکنیک های حرفه ای برای مرور درسی و داشتن یک جدول برنامه‌ریزی چقدر در یادگیری مطالب درسی و ماندگار بودن اون‌ها در ذهن تاثیر داره. اما حالا در این قسمت قصد داریم پیش‌نیازها و نکاتی رو توضیح بدیم تا مرور شما موثرتر باشه.

بهترین فاصله زمانی برای مرور کردن درس

خیلی از دانش‌آموزان هستن که تکنیک های حرفه ای برای مرور درسی رو بلدن، ولی نمی‌دونن که فاصله زمانی مرور درس‌ها چقدره. دو الگوی زیر از معروف‌ترین بازه‌های زمانی هستن که برای مرور کردن مورد استفاده قرار می‌گیرن:

اولین الگو برای رعایت فاصله زمانی مرور درس ها

اولین الگویی که برای درس خوندن و مرور کردن قابل استفاده‌ست، همون الگوی توصیه شده توسط ابینگهاوسه. البته ممکنه اجرای این الگو برای داوطلبان کنکور کمی سخت باشه ولی دانش‌آموزان دیگه می‌تونن به راحتی از این الگو استفاده کنن.

دومین الگو برای رعایت فاصله زمانی مرور درس‌ها

علاوه بر الگویی که در بالاتر گفتیم، یک روش دیگه هم برای رعایت فاصله زمانی مرور درس‌ها وجود داره که در ادامه بررسی می‌کنیم. این الگو مورد توجه تعداد زیادی از داوطلبان کنکور قرار گرفته و برای برنامه‌ریزی کنکور مناسبه:

چطور زمان‌های مرور درسی رو به خاطر بسپاریم؟

برای این کار، روش های مختلفی وجود داره:

روش اول: یک دفترچه مخصوص برای ثبت تاریخ‌های مرور کردن هر درس کنار بذارین. هر بار که یک درس رو با کمک تکنیک های حرفه ای برای مرور درسی دوره می‌کنین، مرحله مرور رو همراه با تاریخ مناسب برای مرور مرحله بعدی، در دفترچه‌تون وارد کنین. به این ترتیب نظم بیشتری برای درس خوندن دارین.

روش دوم: به جای دفترچه مخصوص، در اولین صفحه از کتاب درسی مورد نظر، تاریخ و مرحله مرور درسی بعدی رو وارد کنین. مثلا بنویسین: درس ششم – 2 – تاریخ مرور بعدی 15 آبان. یعنی مرحله دوم مرور این درس رو انجام دادین و برای مرحله بعدی باید در تاریخ 15 آبان وارد عمل بشین.

روش سوم: استفاده از یک تقویم سررسید برای ثبت تاریخ دقیق مرور هر درس در تقویم می‌تونه کار شما رو راحت کنه. در برنامه درسیتون حتما مدت زمان دقیقی برای مرور کردن مشخص کنین؛ اولِ هر روز مطالبی که باید مرور بشه رو از داخل تقویم چک کنین تا یک وقت فراموششون نکنین!

سخن پایانی

با خوندن این مقاله، راه‌های بهتری برای مرور درس‌ها یاد می‌گیرین که واقعا تاثیرشون رو در یادگیری‌تون حس می‌کنین. با اجرای هر کدوم از تکنیک های حرفه ای برای مرور درسی، می‌تونین سطح یادگیری‌تون رو به بالاترین حد برسونین. مرور مطالب درسی مخصوصا برای داوطلبان کنکور یک مسئله خیلی مهم و حیاتیه. وقتی مطالب در ذهن‌تون طبقه‌بندی بشن، یادآوری‌شون هم راحت‌تر میشه و یادگیری عمیق‌تر و موندگارتری خواهید داشت.

مرور درس‌ها یکی از اصول اساسی برنامه‌ریزیه؛ بدون مرور، درس خوندن مثل این می‌مونه که آب رو تو هاون بکوبیم! چون بعد از چند روز مطالب تو ذهنتون کمرنگ شده و در نهایت فراموش میشه. پس یادتون باشه که مرور منظم و هدفمند، یک سرمایه‌گذاری کوچیکه که کلی در موفقیت شما تاثیر می‌ذاره و باعث میشه تلاش‌هاتون بی‌ثمر نمونه. اگه دوست دارین در رابطه با 10 عادت تضمینی برای مطالعه موثر بیشتر بدونین، کافیه به مقاله مربوط بهش مراجعه کنین.