تمام موجودات زنده، اعم از حیوانات، گیاهان، باکتری‌ها و غیره، یک سری نیازهای پایه‌ای و اساسی برای بقا دارن. ما انسان‌ها هم به عنوان هوشمندترین موجودات، با اینکه از شعور بالاتری نسبت به باقی اون‌ها برخورداریم، اما همچنان نیازهای پایه‌ای مشترکی داریم.

این نیازها مثل غذا، نیاز به سلامتی و امثال این‌ها هستن. یکی از این نیازهای مهم، خوابه که برای کارکرد صحیح مغز ما خیلی مهمه. توی این مقاله می‌خوایم در مورد خواب شب امتحان صحبت کنیم.

خواب، یکی از مهم‌ترین و پایه‌ای‌ترین نیازهای موجودات زنده است. با اینکه در حال حاضر اطلاعات خیلی زیادی در خصوص مکانیزم خواب و بیداری نداریم، اما برامون ثابت شده است که برای موفقیت و تعادل روحی روانی، خوابِ به اندازه به شدت اهمیت داره. برای همین، اگه بخواهیم توی آزمون یا امتحان خاصی بهترین نتیجه رو بگیریم، حتماً باید شب قبل خواب کافی داشته باشیم تا مغزمون توی بهترین حالت خودش بتونه کار کنه.

همون‌طور که بالاتر گفته شد، مغز ما برای اینکه بتونه بهتر کار کنه و اطلاعات رو با دقت بیش‌تری پردازش کنه، باید از خواب مناسب و کافی برخوردار باشه.

امتحان یک اتفاق تاثیرگذار روی موفقیت تحصیلی و آینده‌ی ماست و زمان و انرژی زیادی رو براش می‌ذاریم. برای همین خیلی مهمه حواس‌مون باشه که از اتفاقاتی که ممکنه مانع عملکرد خوب ما بشه دوری کنیم.

کمبود خواب خوب هم یکی از این عوامله که می‌تونه بازدهی ما رو برای شرکت توی امتحان پایین بیاره و باعث بشه نمرات کمی کسب کنیم. برای همین اهمیت ساعت خواب شب‌ امتحان چیزیه که قابل چشم پوشی نیست و حتما باید بهش توجه بشه.

ممکنه این تیتر براتون عجیب باشه. چون مگه میشه کسی ندونه خواب چیه؟ معلومه که نمیشه چون همه‌ی ما حداقل یک چهارم تا یک سوم زندگی خودمون رو توی خواب می‌گذرونیم.

اما چیزی که اکثر افراد نمی‌دونن، اینه که چرا خواب برای بدن لازمه و چه اتفاقاتی موقع خواب برای ما می‌افته و اصلا تاثیر خواب بر یادگیری حافظه به چه صورته؟ ما توی این قسمت در خصوص این موارد صحبت می‌کنیم تا بعد، اهمیت خواب شب امتحان رو بررسی کنیم.

وقتی که طی روز مشغول انجام فعالیت‌های مختلف مثل ورزش کردن، درس خوندن، صحبت کردن و غیره هستیم، بدن ما از منابع ذخیره خودش که بعد از هضم غذا ایجاد کرده استفاده می‌کنه تا به ما انرژی بده.

اما وقتی که خوابیم، انرژی مصرفی بدن کم‌تر میشه و باقی‌مونده‌ی مواد غذایی به شکل چربی ذخیره میشه تا برای فردا انرژی لازم رو داشته باشیم.

مغز ما هم، مثل هر عضو دیگه‌ی بدن ما، با کار کردن زیاد و پشت سر هم ممکنه دچار آسیب بشه و نتونه درست اطلاعات رو پردازش کنه.

هنگام خواب، مغز وارد حالت استراحت و آرامش میشه و مواد شیمیایی باقی مونده توی مغز وارد سیستم تخلیه بدن میشه و اطلاحاً مغز خودش رو پاکسازی می‌کنه.

به همین دلیل هم اکثر مشاورین به دانش‌آموزان کنکوری خود‌شون توصیه می‌کنن که خواب کافی در روز‌های طلایی کنکور داشته باشن؛ در واقع، تنظیم خواب در کنکور از جمله موضوعاتیه که به افزایش عملکرد مثبت دانش‌آموزان کمک می‌کنه.

مغز ما پیام‌رسان‌های عصبی متنوعی داره.انتقال دهنده‌هایی مثل سروتونین، اندورفین، دوپامین، اکسی توسین و غیره.

در طی روز، برای اینکه بتونیم خوب فکر کنیم و درست زندگی‌مون رو پیش ببریم، به این انتقال دهنده‌ها و هورمون‌های مختلف نیاز داریم.

در طی زمان خواب، سلول‌های عصبی که این مواد رو ترشح می‌کنن و همین‌طور گیرنده‌هایی که اون‌ها رو دریافت می‌کنن، وارد فاز بازیابی میشن. برای همین خواب اهمیت زیادی داره تا ما رو دوباره به تعادل برسونه.

شاید خیلی‌ها فکر کنن که سلول‌های عصبی فقط توی مغز ما وجود دارن. اما باید گفت که سر تا سر بدن ما، یک دستگاه عصبی گسترده است که میلیارد‌ها سلول رو شامل میشه.

وقتی که می‌خوابیم، بدن شروع می‌کنه به ترمیم سلول‌های عصبی سر تا سر بدن و اون‌ها رو بازیابی می‌کنه. برای همین وقتی که خواب کافی داریم، توی بدن‌مون راحت‌تر هستیم و احساس سبکی می‌کنیم.

در قسمت بالا، اتفاقاتی که برای بدن شما می‌افته وقتی که خواب هستین رو بررسی کردیم. همین موارد می‌تونن برای شما دلایلی باشن تا متوجه اهمیت بالای خواب شب امتحان بشین.

اما در کنار اون، اگه دلایل عینی‌تری برای این تصمیم لازم دارین، ما لیستی از مزایای خواب کافی شبانه رو براتون آماده کردیم که می‌تونه جهت بالا بردن آگاهی شما در این زمینه تاثیرگذار باشه.

وقتی که از خواب کافی برخوردار نباشیم، نورون‌ها یا همون سلول‌های عصبی مغز ما خسته میشن. این اتفاق باعث میشه که قسمت لوب پیشانی که مسئول تمرکز حواس و خودآگاهی ما است، دچار ضعف بشه و نتونه درست کار کنه.

موقع امتحان دادن هم، یکی از مهم‌ترین کارهایی که باید بکنین داشتن تمرکزه. اگه تمرکز نداشته باشین هی فکرتون وارد جزئیات و افکار غیر مرتبط و بی اهمیت میشه و به شما اجازه نمی‌ده که خوب سوال‌ها رو بررسی کرده و اون‌ها رو جواب بدین. برای همین خواب شب امتحان به شدت برای افزایش تمرکز شما اهمیت داره.

تا حالا موقع ورزش کردن، شده بدن‌تون خسته بشه و شما کلی تلاش کنین اما نتونین از عضلات و ماهیچه‌های خودتون استفاده کنین؟

برای مغز ما هم همین اتفاق میفته. وقتی که خواب کافی نداشته باشیم، سلول‌های عصبی مغز، که مثل یک ماهیچه است، به شدت خسته میشن و موقعی که بخواین چیزی رو به یاد بیارین، زورشون نمی‌رسه که از بایگانی اطلاعات ذهن‌تون اون رو پیدا کنن.

برای همین اگه می‌خواین موقع امتحان دادن فکرتون خوب کار کنه و چیزهای مختلف که حفظ کردین رو به راحتی یادتون بیاد، حتما باید به خواب شب امتحان خودتون اهمیت بدین.

قبل از هر چیزی، شما برای کارکرد خوب مغزتون، نیازمند انرژی هستین. اگه انرژی کافی نداشته باشین، بدن شما اولویت رو برای چیزهایی مربوط به بقا تعیین می‌کنه و به مغزتون کم‌تر انرژی می‌رسه.

برای خودتون هم بارها پیش اومده که مثلا سر کلاس بودین و انقدر خواب‌تون می‌اومده که هیچی از درس نمی‌فهمیدین. پس برای اینکه بتونین انرژی بالاتری برای امتحان خودتون داشته باشین، حتماً خواب شب امتحان رو جدی بگیرین و ازش غافل نشین.

یه بخشی از مطالبی که توی امتحان‌ها هست نیازمند اینه که حافظه‌تون خوب کار کنه. مثل حفظ کردن فرمول‌ها، اسامی، تعریف‌ها و غیره.

اما قضیه به همین ‌جا ختم نمیشه. شما برای حل یک سری سوال‌ها نیازمند خلاقیت هستین. برای اینکه بتونین چیزهای مختلف رو به هم دیگه مربوط کنین و ازش به یک نتیجه خاص برسین، به خلاقیت نیاز دارین.

برای پاسخ به مسائل درس‌هایی مثل فیزیک، ریاضی، شیمی و یا دروس تحلیلی‌تر مثل دیفرانسیل و جبر، نیازمند این هستین که بتونین به خوبی از خلاقیت خودتون استفاده کنین و بهترین راه حل رو برای حل مسئله پیدا کنین.

برای خیلی‌هامون پیش اومده که خیلی خوب مطالعه داشتیم و درس‌ها رو مرور کردیم. اما به خاطر استرس بالامون، نتونستیم امتحان رو با موفقیت بگذرونیم.

علم ثابت کرده که خواب کافی، تاثیر خیلی زیادی روی هرمون‌های استرس می‌ذاره و اون‌ها رو به شدت کاهش میده. و البته برعکس این هم صادقه. یعنی خواب نا کافی به شدت استرس شما رو بالاتر می‌بره.

پس هر موقع استرس سراغ‌تون اومد، در قدم اول ببینین اصلا خواب‌تون کافی بوده یا نه.

خیلی از دانش‌آموزان، عادت دارن که شب امتحان تا صبح بیدار می‌مونن و درس می‌خونن. معمولا این افراد کسایی نیستن که طی سال درس خونده باشن و کل محتوای کتاب درسی رو برای شب امتحان نگه داشتن.

باید گفت که نه شما توی یک شب می‌تونین این همه مطلب رو یاد بگیرین، نه بی‌خوابی شب امتحان اجازه میده که مطالب رو به خوبی به یاد بیارین.

پس به هیچ‌وجه طی سال از درس‌های خودتون غافل نشین و اون‌ها رو به شکل مداوم بخونین. اینطوری می‌تونین از مزایای خواب شب امتحان استفاده کنین تا امتحان یا آزمون موفقیت آمیز‌تری داشته باشین. اگه تا اینجای مسیر تحصیلی، شما هم توی تنظیم ساعت استراحت‌تون و درس خوندن‌تون چالش داشتین، پیشنهاد می‌کنم که با مشاورین گروه آموزشی پرش در ارتباط باشین.