زمان انتخاب رشته که میشه، داوطلبان کنکور دائم به دنبال پیدا کردن فرصت‌های شغلی و آینده رشته‌های مختلف هستن تا بتونن آینده‌ای که دوست دارن رو برای خودشون بسازن. یکی از بهترین رشته‌ها برای تحصیل، مهندسی مواده.
رشته مهندسی مواد، از جذاب‌ترین و پرطرفدارترین زیرگروه‌های رشته ریاضیه. ممکنه خیلی از شما با این رشته آشنا نباشین ولی باید بگیم که این رشته در صنایع مختلفی مثل طراحی و تولید قطعات هواپیما، ساخت نانو مواد پیشرفته و تجهیزات پزشکی کاربرد داره. با این تفاسیر، میشه گفت پیشرفت تکنولوژی و صنعت بدون رشته مواد و متالورژی ممکن نیست.
پس اگه شما هم میخواین بدونین که رشته متالوژی چیست؟ تا آخر این مقاله با ما همراه باشین تا بازار کار و فرصت‌های شغلی این رشته رو بررسی کنیم و درباره گرایش‌های مختلفش توضیح بدیم.
رشته مواد و متالورژی چیست؟
می‌خوایم در این مقاله به این سوال جواب بدیم که اصلا مهندسی مواد چیه؟ کسی که این رشته رو انتخاب می‌کنه قراره در دانشگاه چی بخونه و چی یاد بگیره و با اطلاعاتش چیکار کنه؟
البته قبل از معرفی این رشته، باید بدونین که ممکنه خیلی از افراد، این رشته رو به اشتباه رشته مهندسی مواد و متالوژی تلفظ کنن؛ اما تلفظ درست این رشته، میشه متالورژی. این رشته یکی از شاخه‌های مهندسیه که مواد فلزی رو مورد بررسی قرار میده. رشته متالورژی در صنایعی مثل ساخت تجهیزات پیشرفته و خودروسازی کاربرد داره. افرادی که در این رشته فارغ‌التحصیل میشن، می‌تونن در بخش‌های تولید، کنترل کیفیت، تحقیق و توسعه فعالیت کنن.
برای معرفی رشته مهندسی مواد باید بگیم که این درس، علمی گسترده و پرکاربرده که ساختار، ویژگی‌ها و رفتار مواد مختلف رو بررسی می‌کنه؛ موادی مثل کامپوزیت‌ها، پلیمرها، فلزات یا حتی نانو مواد. کسی که در این رشته درس می‌خونه، باید با شناخت دقیق خواص فیزیکی، شیمیایی و مکانیکی هر ماده، بهینه‌ترین روش رو برای استفاده از اون‌ها در صنایع مختلف پیدا کنه.
میشه گفت رشته مهندسی مواد، پلی بین علم و صنعته که مشخص می‌کنه موادی که در اطراف ما هستن، چه ترکیبی داشته باشن و چگونه عملکرد بهتری از خودشون ارائه بدن. این رشته علاوه بر تمرکز بر روی عملکرد بهتر مواد، در فرآیند طراحی، تولید و بهبود مواد جدید هم نقش داره. یعنی دانشجویانی که از این رشته فارغ‌التحصیل میشن، باید بتونن ترکیباتی رو طراحی کنن که در ساخت هواپیما یا خودرو، ساخت قطعات الکترونیکی، تجهیزات پزشکی کاربرد داشته باشن.
پس میشه گفت هدف اصلی مهندسی مواد، تولید مواد و ترکیبات جدید با کارایی بالا و کاربردهای گسترده در صنعت و زندگی روزمره‌ست.
مقاله پیشنهادی
پردرآمدترین رشته‌های مهندسی در دنیا
اگر به دنبال سرمایه گذاری روی رشته‌های حوزه مهندسی و اشتغال به پردرآمدترین رشته‌های مهندسی در دنیا هستید مطالعه این مقاله را توصیه می‌کنیم.
مهم‌ترین بخش‌های مطالعه مهندسی مواد
مهندسی مواد مراحل و بخش‌های مختلفی داره که هر مهندس موادی باید برای تولید یک ماده جدید این مراحل رو به درستی و با کم‌ترین خطا پشت سر بذاره تا ماده تولید شده بتونه مورد استفاده عموم قرار بگیره. در ادامه این مراحل رو براتون توضیح میدیم.
شناخت خواص مواد
اولین کاری که مهندس مواد انجام میده، شناخت خواص مواده. این مرحله شامل بررسی خواص فیزیکی، شیمیایی و مکانیکی مواد میشه که در رشته مهندسی مواد به خوبی یاد می‌گیرین؛ البته به شرطی که دانشجوی سخت کوشی بوده و به این رشته هم علاقه داشته باشین.
فرآیند تولید مواد
مرحله بعد در رشته مهندسی مواد، فرآیند تولید مواده. در این مرحله مهندس مواد میاد روش‌های تولید و فرآیندهای صنعتی برای تولید مواد رو به خوبی بررسی می‌کنه تا بتونه اون ماده رو به تولید برسونه.
طراحی مواد
این مرحله، مرحله طراحی مواده که شامل بهینه‌سازی خواص مواد و ترکیبات اون‌ها برای کاربردهای خاصه. یعنی اون ماده‌ای که خواصش شناسایی شد و به فرآیند تولید رسید، در این مرحله تولید میشه.
کاربرد مواد
خب، حالا می‌رسیم به مرحله آخر در رشته مهندسی مواد، مرحله‌ای که دیگه قراره از اون ماده تولید شده استفاده کرد. این مرحله شامل استفاده از مواد در صنایع مختلف مثل خودروسازی، هوافضا، الکترونیک، پزشکی و انرژی یا هر صنایع دیگه‌ایه که از اون ماده میشه استفاده کرد.
تمامی این مراحل در رشته مهندسی مواد به دانشجو آموزش داده میشه و از مهم‌ترین بخش‌های این رشته به حساب میاد.
دروس دانشگاهی رشته مهندسی مواد
برای این رشته، دانشجویان موظف هستن تعدادی دروس اختیاری، عمومی و اصلی رو بگذرونن. با پاس کردن تمام واحدهای این سه گروه، دانش‌آموزان می‌تونن فارغ‌التحصیل شده و مدرک خودشون رو دریافت کنن. دروس اصلی رشته مهندسی مواد شامل:
ریاضیات مهندسی
نقشه کشی صنعتی
استاتیک
مقاومت مصالح
مبانی مهندسی برق
آشنایی با مهندسی مواد و متالورژی
بلورشناسی و پراش پرتوی ایکس
پدیده‌های انتقال
شیمی فیزیک مواد
ترمودینامیک مواد
متالورژی فیزیکی 1
متالورژی فیزیکی 2
آزمایشگاه متالوگرافی
انجماد فلزات
خواص مکانیکی مواد 1
آزمایشگاه خواص مکانیکی مواد
شیمی مواد
فیزیک مواد
الکتروشیمی و خوردگی
سینتیک مواد
یک سری از دروس هم اختیاری هستن که دانشجویان باید 20 واحد از این دروس رو پاس کنن:
عملیات حرارتی و آز
پلیمرها
آلیاژهای غیر آهنی
ترمودینامیک مواد 2
شبیه‌سازی در علم و مهندسی مواد
مهندسی پودر
بررسی‌های غیر مخرب
فرآیندهای ساخت مواد
آز متالوگرافی و ریز ساختار مواد 2
مواد الکترونیک
اصول شکل دهی مواد 1
مدیریت و اقتصاد مهندسی
علاوه بر این دروس، دانشجویان باید 22 واحد دروس عمومی، 30 واحد دروس پایه و 20 واحد دروس تخصصی هم پاس کنن.
گرایش‌های رشته مهندسی مواد در مقطع کارشناسی
برای مقطع کارشناسی، این رشته دارای گرایش‌های مختلفی هست که دانشجویان می‌تونن با توجه به علاقشون و آینده کاری، یکی از این گرایش‌های رشته مهندسی مواد رو برای ادامه تحصیل انتخاب کنن. از گرایش‌های این رشته می‌تونیم به موارد زیر اشاره کنیم:
مهندسی متالورژی صنعتی: تمرکز این گرایش از رشته مهندسی مواد، روی تولید، شکل‌دهی و بهبود فلزاته و شامل فرآیندهایی مانند ریخته‌گری، جوشکاری و عملیات حرارتی میشه.
مهندسی متالورژی استخراجی: به بررسی فرآیندهای استخراج فلزات از سنگ‌های معدنی و مواد خام، شامل ذوب، تصفیه و بازیافت فلزات می‌پردازه.
مهندسی سرامیک: برای تولید و مطالعه مواد سرامیکی مانند کاشی، شیشه و ابررساناها برای کاربردهای صنعتی، الکترونیکی و پزشکی باید در این گرایش مشغول به تحصیل بشین.
مهندسی شناسایی و انتخاب مواد مهندسی: در این گرایش، دانشجویان باید به انتخاب و طراحی مواد مهندسی مناسب برای کاربردهای خاص بر اساس خواص فیزیکی و شیمیایی اون‌ها بپردازن.
گرایش‌های رشته مهندسی مواد و متالورژی در کارشناسی ارشد
مهندسی مواد در مقطع کارشناسی ارشد گرایش‌های مختلفی داره و داوطلبان امکان ادامه تحصیل در این رشته رو هم دارن. این رشته در مقطع کارشناسی ارشد به گرایش‌های مختلف تقسیم میشه که این یعنی دست داوطلبان بازه تا گرایش مورد نظر خودشون رو در مقطع ارشد انتخاب کنن.
داوطلبان باید در مقطع ارشد مهندسی مواد حداقل 2 سال و حداکثر 3 سال درس بخونن تا مدرکشون رو بگیرن. این رشته شامل 4 ترم تحصیلیه و معمولا هر ترم کارشناسی ارشد 16 الی 17 هفته زمان می‌بره. داوطلبان در این مقطع با توجه به گرایش مورد نظر خود دروس مختلفی مثل دروس جبرانی، دروس اجباری، دروس اختیاری، پروژه و سمینار رو سپری می‌کنن.
مقطع کارشناسی ارشد مهندسی مواد شامل 28 واحده که شامل 20 واحد درسی، 2 واحد سمینار و 6 واحد پایان‌نامه‌ست. گرایش‌های مهندسی مواد در مقطع کارشناسی ارشد به صورت زیر هستن:
کارشناسی ارشد مهندسی مواد گرایش شناسایی و انتخاب مواد مهندسی؛
کارشناسی ارشد مهندسی مواد گرایش شکل دادن فلزات؛
کارشناسی ارشد مهندسی مواد گرایش جوشکاری؛
کارشناسی ارشد مهندسی مواد گرایش استخراج فلزات؛
کارشناسی ارشد مهندسی مواد گرایش خوردگی و حفاظت از مواد؛
کارشناسی ارشد مهندسی مواد گرایش سرامیک؛
کارشناسی ارشد مهندسی مواد گرایش نانو مواد؛
کارشناسی ارشد مهندسی مواد گرایش ریخته گری؛
کارشناسی ارشد مهندسی پزشکی-بیو مواد.
بازار کار رشته مهندسی مواد و متالورژی
از مهم‌ترین مسائلی که بعد از فارغ‌التحصیلی در ذهن دانشجویان شکل میگیره، بازار کار رشته مهندسی مواده. دائم این سوال مطرح میشه که آیا بازار کار خوبی داره؟ میشه در موقعیت‌های شغلی خوبی مشغول به کار شد؟
برای پاسخ به این سوال‌ها باید بگیم که رشته مهندسی مواد، بازار کار خوبی داره و دانشویان می‌تونن به راحتی بعد از تموم کردن دوره تحصیلی‌شون، کار پیدا کنن. چون تقریبا همه صنایع به یک مهندس مواد نیاز دارن. علاوه بر این، کارخانه‌های زیادی در سطح کشور هستن که برای بهبود کیفیت محصولات و افزایش بهره‌وری به دنبال یک مهندس مواد هستن.
بنابراین، با کسب تجربه و استعداد، می‌تونین به راحتی وارد بازار کار بشین. البته خانم‌ها هم از این قاعده مستثنی نیستن و می‌تونن به راحتی در بخش‌های مختلف مثل آزمایشگاه‌ها یا بخش اداری فعالیت کنن.
جمع‌بندی
رشته مهندسی مواد، یکی از شاخه‌های جذاب و پرکاربرد مهندسیه که هر ساله داوطلبان زیادی رو برای ادامه تحصیل به سمت خودش جذب می‌کنه. این رشته برای افرادی که به کار با مواد مختلف و فرآیندهای تولید علاقه‌مند هستن، گزینه خوبیه. به طور کلی، کسانی که دوست دارن در زمینه‌های علمی و صنعتی کار کنن و می‌خوان به بهبود کیفیت محصولات و توسعه تکنولوژی‌های نوین کمک کنن، می‌تونن در این رشته عملکرد خوبی داشته باشن.
ما سعی کردیم تا در این مقاله، به طور کامل جزئیات این رشته رو بررسی کنیم تا اگه دوست دارین در این رشته تحصیل کنین، با اطلاعات بیشتری انتخابش کنین.
اگه درباره رشته مهندسی و علم مواد سوالی یا ابهامی دارین، می‌تونین شماره‌تون رو در قسمت ارتباط با مشاورین پرش وارد کنین تا در اسرع وقت با شما عزیزان تماس گرفته بشه یا اینکه از طریق بخش دیدگاه‌ها با ما در میون بذارین.
سوالات پرتکرار
رشته مهندسی مواد چیه؟
رشته مهندسی مواد در واقع ساختار شیمیایی مواد رو بررسی می‌کنه. مهندس مواد با توجه به ساختار هر ماده‌ای، محصولات مفیدی رو تولید می‌کنه تا افراد بتونن از اون ماده به طور بهینه استفاده کنن. هدف این رشته، تولید مواد و ترکیبات جدید و کاربردیه.
