زمان خوردن قهوه برای درس خوندن

قهوه یکی از معروف‌ترین نوشیدنی‌های جهانه که باعث افزایش تمرکز و هشیاری میشه. تحقیقات زیادی روی قهوه و تاثیراتش در بدن ما انجام شده. از طرفی، خرافات زیادی هم درباره قهوه وجود داره که مثلا میگه قهوه جلوی رشد رو میگیره. قصد ما اینه شما رو با نتایج تحقیقات علمی (و نه خرافات و شایعات) آشنا کنیم تا بتونین بهترین استفاده رو از قهوه داشته باشین.

«بدون قهوه صبحگاهی، من فقط یه تیکه گوشتم که از زور کباب شدن، کاملا خشک شده.»

یوهان سباستین باخ، موسیقی‌دان آلمانی

قهوه، بعد از نفت، پرمصرف‌ترین ماده جهانه. اونقدر قهوه محبوبه که چندتا از بزرگترین شرکت‌های جهان مثل استارباکس، با فروش محصولاتِ برپایه قهوه، تونستن اسمشونو توی تاریخ ثبت کنن. اما آیا قهوه برای درس خوندن خوبه؟

خیلی خلاصه باید بگیم که قهوه رو باید به وقتش خورد، تا به ذهن ما کمک کنه. بهترین زمان خوردن قهوه برای درس خوندن، موضوعیه که دانش‌آموزان باید بهش توجه کنن؛ تا بیشترین سود قهوه نصیبشون بشه و تا حد ممکن، از ضررهاش دور بمونن.

خیلی از دانش‌آموزان تمایل دارن از زمان مناسب برای درس خوندن باخبر بشن و به جواب این سوال‌شون که در طول روز درس بخونیم یا شب؟ برسن؛ اکثر دانش‌آموزانی که شب بیداری رو برای درس خوندن انتخاب می‌کنن، دنبال روشی هستن که بتونن سطح تمرکز‌شون رو موقع درس خوندن توی شب بالا ببرن؛ قطعا نوشیدن قهوه می‌تونه بهترین روش برای این موضوع باشه.

ما توی این مقاله، این ماده فوق‌العاده رو بررسی کردیم و قراره براساس تحقیقات علمی، بهتون بگیم که قهوه چه خواصی داره و چه وقت باید ازش استفاده کنین؟

وقتی از قهوه صحبت می‌کنیم، در واقع داریم از ماده مؤثر قهوه، یعنی کافئین حرف می‌زنیم. شواهد علمی زیادی وجود دارن که نشون میدن کافئین میتونه عملکرد ذهنی و جسمی شما رو بهبود ببخشه. جالبه بدونین که، این کار رو از طریق افزایش تمرکز انجام میده؛ یعنی چیزی که شما برای درس خوندن بیشتر از همه لازم دارین.

هشدار! کافئین فقط توی قهوه نیست. خوراکی‌های طبیعی و صنعتی زیادی هستن که حاوی این ماده هستن. ما اینجا فقط درباره قهوه قراره صحبت کنیم. ما به شما نمی‌گیم برای کافئین نوشابه انرژی‌زا بخورین، تا هم چاق بشین و هم ده‌ها ماده مضر رو وارد بدنتون کنین!

احتمالا اسم دوپامین به گوشِتون خورده باشه. خیلی وقت‌ها دوپامین رو به اشتباه، هورمون لذت لقب میدن. درحالی که دوپامین ماده‌ایه که به ما انگیزه حرکت میده. اما فقط این نیست. دوپامین روی کنترل حافظه، تنظیم خلق‌وخو، یادگیری و تمرکز ما هم اثر میذاره.

کافئین باعث افزایش فعالیتِ گیرنده‌های دوپامین توی مغزتون میشه. به عبارت دیگه، با خوردن قهوه کاری می‌کنین که مغزتون انرژی و انگیزه بیشتری برای فعالیت‌های فکری مثل درس خوندن داشته باشه.

تحقیقات نشون دادن که کافئین باعث گشاد شدن مردمک چشم میشه. جالبه بدونین که هر چقدر مردمک چشم‌تون بزرگ‌تر بشه، دیدتون محدودتر میشه؛ یعنی روی یک نقطه تمرکز می‌کنین.

این خاصیت قهوه باعث میشه که بتونین حواستون رو بیشتر روی یک درس بذارین؛ و کاری کنین که افکارتون کمتر منحرف بشن. این فقط موقع درس خوندن به کارتون نمیاد. اگه دروازه‌بان تیم مدرسه باشین، کافئین بهتون کمک میکنه شوت‌های حریف رو دقیق‌تر ببینین.

این قسمت رو خوب گوش کنین، چون کلی نکته آموزنده و علمی داره!

واحد انرژی بدن شما کالریه. یعنی برای اینکه کارهاتون رو انجام بدین، باید موادی رو بخورین که کالری زیادی دارن. کالری بیش از حد هم که می‌دونین چه کار میکنه؛ چاقی و هزار مرض دیگه!

اما کالری قهوه نزدیک به صفره؛ یعنی عملاً کالری وارد بدن‌تون نمیکنه و باعث چاق شدنتون نمیشه. پس چطوری وقتی قهوه می‌خورین، احساس می‌کنین خیلی با انرژی شدین؟!

اینجاست که بازیگر بعدی، یعنی «آدنوزین» وارد صحنه میشه. آدنوزین ماده‌ایه که به صورت طبیعی توی بدن ترشح میشه و مسئول رسوندن پیغام خستگی و خواب به مغزه. کار آدنوزین لالایی گفتنه. وقتی شب خوابتون میگیره، آدنوزین داره بهتون میگه: عزیزم، وقت خوابه!

کافئین گیرنده‌های پیغام آدنوزین رو توی مغز مسدود میکنه و نمی‌ذاره پیغام خستگی به مغز برسه. به عبارت دیگه، پاشو می‌ذاره روی سیم تلفن، تا صدای لالایی گفتن آدنوزین به گوشتون نرسه. پس مغزتون فکر میکنه انرژی زیادی داره، و به باقی بدن هم میگه تا با انرژی باشن.

هشیاری یعنی اینکه شما چه میزان نسبت به اطراف‌تون آگاهی دارین و چه قدر سریع می‌تونین به اتفاقات محیط (مثل آلارم گوشی) واکنش بدین. هشیاری دقیقا متضاد خواب بودنه. گفتیم که کافئین با مسدود کردن مسیر ارتباطی آدنوزین، چطور حس خواب‌آلودگی رو ازتون دور میکنه و ذهن شما رو هشیار نگه میداره.

اینجا یکی دیگه از تاثیرات خوردن قهوه روی هشیاری رو به شما توضیح میدیم. قهوه باعث ترشح بیشتر آدرنالین، توی بدن‌تون میشه. شما احتمالا آدرنالین رو به عنوان هورمون هیجان می‌شناسین؛ چون بیشتر از همه توی فعالیت‌های پرخطر مثل پرش از ارتفاع ترشح میشه.

آدرنالین هشیاری شما رو برای مقابله با خطرات زیاد میکنه. خب اگه خطر امتحان ریاضی باشه، آدرنالین باعث میشه بیشتر روی برگه امتحان و مقابله با سؤالات، تمرکز کنین.

اما همین آدرنالین، توی شب امتحان باعث اضطراب و بی‌خوابی میشه. دقیقا برای همینه که نباید توی شب و به خصوص شب امتحان قهوه بخورین. خواب مناسب خیلی بیشتر از درس خوندن تا 5 صبح (درحالیکه چشم‌تون به رنگ خون دراومده)، به امتحان‌تون کمک میکنه.

خوردن قهوه برای درس خوندن، یک شمشیر دولبه است. یعنی اگه اونو توی زمان مناسب بخورین، باعث افزایش انرژی و تمرکز شما میشه. از طرفی، خوردن بدموقع یا بیش از حد قهوه، نه‌تنها کمکی به درس خوندن‌تون نمیکنه، بلکه توانایی شما برای به خاطر سپردن مطالب رو هم، مختل میکنه.

بهترین زمان خوردن قهوه برای درس خوندن (یا برای هر کار دیگه‌ای)، بین 1 تا 2 ساعت بعد از بیدار شدنه. اگه می‌خواین کافئین قهوه مدت زمان بیشتری شما رو با انرژی نگه داره، باید اول از همه خواب از سرتون بپره، و بعد قهوه بنوشین.

دلیل علمیش اینه که وقتی بیدار میشین، هنوز آدنوزین زیادی توی بدن‌تون هست. به همین خاطر خمیازه می‌کشین و می‌خواین برگردین به تخت خواب. اگه بعد از خواب درجا قهوه بخورین، آدنوزین باقی‌مونده عصر سراغتون میاد و باعث میشه احساس خستگی و بی‌حوصلگی زیادی بکنین (تو این حالت، حس غروب جمعه بهتون دست میده).

برای اینکه از شر آدنوزین خلاص بشین، اول از همه بذارین یکی دو ساعت از بیداری‌تون بگذره. توی این یکی دو ساعت فعالیت بدنی مثل ورزش کردن داشته باشین. و در آخر، برین جلوی نور خورشید! به جای اینکه دو ساعت توی تخت گوشیتون رو چک کنین برین زیر آفتاب، تا خواب کاملا از سرتون بپره.

ممکنه بعضی افراد، نوشیدن قهوه رو تا ساعت 3 عصر هم مفید بدونن. اما تقریبا همه تحقیقات علمی هم‌نظر هستن که نوشیدن قهوه در غروب یا شب، ریتم خواب شما رو به هم میزنه.

ممکنه بعضی‌هاتون بگین که ما شب‌ها قهوه می‌خوریم و به موقع هم می‌خوابیم. اما آنالیز مغز افرادی که حدودا 8 ساعت قبل از خواب دوز بالایی از کافئین رو جذب کردن نشون میده، این افراد نمی‌تونن خواب باکیفیت و عمیقی رو تجربه کنن.

یادتون باشه هر کاری توی زندگی‌تون انجام میدین، نباید توی بلندمت به کیفیت و میزان خواب‌تون آسیب بزنه. کم‌خوابی یا خواب نامنظم، باعث میشه هم از نظر جسمی و هم ذهنی، تحلیل برین.

اگه قهوه رو بعد از غذای سنگین بخورین، خیلی دیر اثر میکنه و شاید اون احساس انرژی گرفتن و تمرکز رو بهتون منتقل نکنه. به این دلیل که هر ماده خوراکی، تا بخواد جذب بدن بشه و پیغامش رو به مغز برسونه، باید مسیری رو از دستگاه گوارش تا جریان خون، طی کنه. پرخوری، ترافیک بدنتون رو زیاد میکنه؛ پس کافئین نمی‌تونه به موقع به مقصد برسه.

از طرفی، قهوه خاصیت اسیدی داره؛ یعنی باعث ترشح بیشتر اسید معده شما میشه. پس اگه با معده خالی اون رو مصرف کنین، خطر معده‌درد یا زخم معده رو به جون می‌خرین. پیشنهاد ما نوشیدن قهوه بعد از وعده‌های سبک مثل صبحانه است؛ تا هم زود اثر کنه و هم ضرری براتون نداشته باشه.

اینکه چه میزان قهوه برای شما مناسبه، بستگی به وضعیت بدن‌تون داره و اینکه تا چه میزان با کافئین سازگاری دارین. اما به طور کلی، میزان کافئین مناسب برای درس خوندن بین 100 تا 400 میلی‌گرم در روزه. برای اینکه این عدد براتون ملموس بشه، باید بگیم که اسپرسو دبل، حدوداً 100 میلی‌گرم کافئین داره.

هشدار! اگه به تازگی خوردن قهوه رو شروع کردین یا اگه با مشکلاتی مثل اضطرابِ بالا دست‌وپنجه نرم می‌کنین، اصلا با 400 میلی‌گرم شروع نکنین. این کار باعث میشه به شدت عرق کنین، ضربان قلب‌تون بالا بره یا حتی دچار حمله عصبی بشین. بدن خودتون رو بشناسین و با این شناخت، آروم‌آروم به سمت قهوه برین.

افراط توی خوردن قهوه اصلا کار خوبی نیست. فرض کنین توی یک روز، چند فنجون قهوه با کافئین بالا خوردین. توی این شرایط، ترشح آدرنالین یا همون هورمون هیجان بدن‌تون میره بالا. این باعث میشه که بخواین مدام حرکت کنین. اگه بعضی افراد با خوردن قهوه دست‌شون شروع به لرزش میکنه، به خاطر همین ارسال بیش از حدّ پیامِ حرکت از مغزه.

ترکیب کافئین و آدرنالین زیاد، خواب رو به کل از سرتون می‌پرونه. شما حتی اگه بخوابین، با یک صدای کوچیک از خواب می‌پرین. اگه شبِ امتحان این کارو انجام بدین که بیشتر درس بخونین، عملا نتیجه عکس میده. چون بی‌خوابی حافظه‌تون رو ضعیف میکنه. یعنی مطالبی که خوندین توی مغزتون دسته‌بندی نمیشه. خیلی ساده، همش میپره!

توی این مقاله از پرش سعی کردیم با کمک شواهد علمی، بهترین زمان خوردن قهوه برای درس خوندن رو، به شما توضیح بدیم. گفتیم قهوه چه خواصی داره و چطور میتونه باعث افزایش انگیزه و تمرکزتون بشه. این رو هم گفتیم که قهوه این کار رو بدون وارد کردن کالری به بدن‌تون انجام میده؛ یعنی عوارضی مثل چاقی به همراه نداره.

بعد از اون، درباره بهترین زمان خوردن قهوه گفتیم. اینکه بهتره قهوه رو 1 تا 2 ساعت بعد از بیدار شدن بخورین. در آخر هم، درباره عوارض قهوه خوردن توی شب یا با معده خالی، براتون توضیح دادیم. در مجموع، باید خدمتتون عرض کنیم که خوردن قهوه برای درس خوندن انتخاب بسیار مناسبیه؛ به شرطی که به موقع و به اندازه مصرف بشه.