رشته سینما یکی از محبوبترین و پرمتقاضیترین رشتههای هنری در ایران و جهان به حساب میاد. سینما هنریست که فقط یک سرگرمی ساده نیست؛ خیلی وقتها این رشته به بهترین ابزار برای بیان احساسات، عقاید، افکار و رخدادهای تاریخی، اجتماعی و سیاسی تبدیل میشه.
دانشجویان این رشته، معمولا از افرادی خلاق، متفکر، خوش ذوق و دغدغهمند تشکیل داده شده که به دنبال ایجاد تغییر در جامعه خودشون هستن. حالا این تغییر میتونه با ایجاد سرگرمی و شادی باشه یا با شکل دادن یک ایده یا دغدغه در ذهن افراد.
به همین دلیل، سینما یکی از تأثیرگذارترین هنرهای جهان شناخته میشه. بنابراین اگه به این رشته هنری خیلی علاقه دارین، تا پایان این مقاله با ما همراه باشین؛ چون قراره که همه چیز درباره رشته سینما رو با هم بررسی کنیم.
معرفی رشته سینما
سینما رو با این جمله میشناسن: «سینما هنر هفتم است.» شاید براتون جالب باشه که بدونین در دوران باستان 6 هنر اصلی وجود داشته که شامل موارد زیر میشن:
نقاشی؛
معماری؛
موسیقی؛
نمایش/تئاتر؛
هنر مجسمهسازی؛
هنر شعر و ادبیات.
با پیدایش سینما، به عنوان هنری تازه که همه این هنرها رو توی خودش جا میده، لقب هنر هفتم به این رشته اختصاص یافت. برای اولین بار هم یک نظریه پرداز ایتالیایی به اسم ریچیوتو کانودو بود که این اصطلاح رو برای سینما به کار برد.
رشته سینما، امروزه یکی از پرطرفدارترین رشتههای کنکور هنر به حساب میاد و خیلی از دانشجویان هنر با رویای موفقیتهای هنری و تجاری وارد این رشته میشن.
سینما به مرور زمان بخشها و شاخههای مختلفی تقسیم شده که هر کدوم بخشی از این هنر جذاب رو تشکیل میدن. این رشته در ایران تاریخچه طولانی و پر فراز و نشیبی داره.
در ایران هنر سینما با مسافرتهای مظفرالدین شاه به فرنگ و کوششهای روشنفکران اون دوران، باعث شناخت نسبی عموم مردم با این هنر جدید شد. اما تا زمان پهلوی اول که اولین دانشگاهها در ایران تأسیس شدن، خبری از رشته سینما در ایران نبود.
با تأسیس دانشگاه هنرهای زیبا تهران، دانشکده سینما و تئاتر هم به اون اضافه شد و اولین آموزشهای عالی توی رشته سینما در ایران آغاز شد.
در دهههای 20 و 30، هنر سینما در بین جامعه ایرانی، عمومیت بیشتری پیدا کرد و تا دهه 40 به عنوان یکی از شاخصههای اصلی هنر و جامعه ایران به حساب میرفت. توی دهه چهل با خلق فیلمهای مثل گنج قارون، چرخ فلک، گاو قیصر، دوره جدیدی در سینمای ایران آغاز شد.
اغلب این فیلمها رو به عنوان فیلم فارسی که داستانی شبیه فیلمهای هندی و قهرمانان هالیوودی با شمایل ایرانی، به یاد میارن. البته توی همین دوران هم سینمای پیشرو و آوانگارد بود که به مسائل اجتماعی عمیق میپرداخت ولی به خاطر سانسورهای شدید اون دوره، امکان عمومیت یافتن پیدا نکردن.
در دهه 70 فیلمسازان خلاق و متفکر ایرانی، با کوششهای خودشون، آثار فاخری به جا گذاشتن و اون دوران، دوران طلایی و اوج سینمای ایران نام گرفت و بسیاری از شاهکارهای سینما در اون زمان ساخته شدن.
گرایشهای رشته سینما
رشته سینما در دانشگاههای ایران، چند گرایش مختلف داره که هر کدوم از اونها نیاز به مهارتهای حرفهای نیاز دارن. گرایش های رشته سینما در دانشگاههای ایران، شامل موارد زیر میشه:
تدوین؛
کارگردانی؛
فیلمبرداری؛
فیلمنامهنویسی؛
دانشجویان در رشته هنر، چند سال اول رو باید دروس عمومی و پایه مثل تاریخ هنر، مبانی رنگ، طراحی و... رو یاد بگیرن تا بعدش بتونن گرایش مورد علاقهشون رو انتخاب کنن و مهارتهای حرفهای رو یاد بگیرن. با توجه به نوع دانشگاه و مقطع تحصیلی که هستین، معمولا این شرایط براتون پیش میاد:
کارشناسی: شرایطی که بین همه دانشگاهها یکسانه، اینه که دانشجویان باید دو سال اول رو فقط به دروس عمومی و پایهای این رشته اختصاص بدن. بعد از این که سال دوم یا سوم رو پشت سر گذاشتن، دانشجو میتونه گرایش مورد علاقهش رو انتخاب کنه.
کارشناسیارشد: دانشجویان از زمانی که وارد مقطع کارشناسی ارشد میشن، فقط روی گرایشی که انتخاب کردن، متمرکز میشن.
گرایش کارگردانی
کارگردان، خالق اصلی اثر هنری به حساب میاد. این شخص وظایف مختلفی مثل برنامهریزی تولید فیلم، ارائه دستورالعملهای لازم به بازیگران و سایر افراد گروه، حفظ موضوع هنر، هدایت و ساخت فیلم رو از اول تا آخر به عهده داره.
زمانی که دانشجویان این گرایش رو برای ادامه تحصیل انتخاب میکنن، مهارتهایی مثل نورپردازی، هدایت بازیگران، تحلیل فیلمنامه، داستان نویسی و... رو یاد میگیرن. لازمه بدونین که پرورش ذهن و داشتن روحیهای خلاق در این رشته خیلی مهمه؛ بنابراین اگه به کارگردانی علاقه دارین و میتونین روزبهروز خلاقیتتون رو بیشتر کنین، این گرایش بهترین انتخاب برای شماست.
همچنین، دروس تخصصی که در این گرایش به دانشجویان آموزش داده میشه عبارتند از:
صدا؛
کارگردانی؛
تحلیل فیلم؛
پروژه نهایی؛
لابراتوار فیلم؛
مدیریت تولید؛
اصول بازیگری؛
موسیقی فیلم؛
شیوههای رهبری بازیگری؛
تولید برنامههای تلویزیونی؛
اشنایی با نقاشیهای متحرک؛
آشنایی با سبکهای سینمایی.
گرایش فیلمنامهنویسی
فیلمنامهنویسان یکی از سختترین کارها رو توی پروسه ساخت فیلم به عهده دارن. نوشتن کوچکترین جزئیات داستان فیلم مثل شخصیتها، مکانها، موسیقی، حوادث و صحنهها با اونهاست و باید کار رو به شکلی انجام بدن که بتونن مخاطبهای زیادی رو جذب کنن و داستان جذاب و گیرایی بنویسن. برای فیلمنامهنویس شدن علاوهبر تمرین نوشتن و مطالعه مکرر، باید خلاقیت، اطلاعات کافی نسبت به ادبیات، آشنایی با هنرهای دراماتیک و توانایی تعریف قصه رو داشته باشن.
دروس تخصصی که در گرایش فیلمنامهنویسی به دانشجویان آموزش داده میشه عبارتند از:
فیلم؛
پروژه نهایی؛
قصه در ادیان؛
تحلیل فیلمنامه؛
شخصی شناسی؛
فیلمنامه نویسی؛
تصویرنامه نویسی؛
نمایشنامه نویسی؛
تاریخ ادبیات نمایشی؛
آشنایی با ادبیات کودکان؛
آشنایی با متون نمایشی فیلم؛
آشنایی با شعر در ایران و جهان.
گرایش فیلمبرداری
در گرایش فیلمبرداری به دانشجویان، هنر استفاده از دوربین و نورپردازی آموزش داده میشه. این فرد دست راست کارگردانها به حساب میان و وظیفه ثبت لحظات رو به عهده داره. آشنایی با اصول تصویربرداری، کار با تکنولوژی، داشتن درک نورپردازی و دید هنری قوی، از جمله پیشنیازهای تبدیل شدن به یک فیلمبردار خبرهست.
از جمله درسهای اختصاصی که دانشجویان در این گرایش آموزش میبینن، عبارتند از:
صدا؛
گریم؛
لابراتوار؛
نورپردازی؛
تحلیل فیلم؛
فیلمبرداری؛
پروژه نهایی؛
تصویر برداری؛
جلوههای خاص؛
شناخت مواد خام؛
ترکیببندی تصویر؛
پرسپکتیو رنگ و نور؛
فیزیک نور و عدسی؛
شناخت ابزار فیلمبرداری؛
فیلمبرداری در نقاشی متحرک.
گرایش تدوین
دانشجویان در این گرایش یاد میگیرن که فیلم رو چجوری باید تدوین کنن. در واقع تدوینگرها مسئول انتخاب پلانها، تنظیم برداشتها، هماهنگ ساختن تصویر و صدای فیلم، تنظیم رنگ تصویر و حذف موارد اضافه از فیلم هستن. این افراد باید کار با نرمافزارهایی مثل Adobe Premiere Pro، Camtasia، Davinci رو بلد باشن. در این گرایش دانشجوها با شیوه تدوین فیلم، کارگردانی، بازیگری، صدا، انواع روشها، مفاهیم اولیه و پیشرفته ویرایش فیلم آشنا میشن.
در گرایش تدوین رشته سینما در دانشگاه هم دروس تخصصی زیادی به دانشجویان آموزش داده میشه که شامل موارد زیر هستن:
صدا؛
لابراتوار؛
موسیقی؛
پروژه نهایی؛
مستندسازی؛
موسیقی فیلم؛
تئوریهای تدوین؛
ترکیببندی تصویر؛
شناخت تحلیلی تدوین؛
تولید برنامههای تلویزیونی؛
آشنایی با سبکهای نمایشی.
به طور کلی، هر شخصی که قصد داره در زمان انتخاب رشته، رشته سینما رو انتخاب کنه و این مسیر رو به عنوان هدف حرفهای زندگیش قرار بده، باید بدونه که ورود به هرکدوم از گرایش های رشته سینما، نیازمند تلاش، پشتکار، صبر، حوصله و خلاقیت زیادیه.
بهترین دانشگاههای ایران برای رشته سینما
افرادی که به دنبال تحصیل در رشته سینما و قبولی در این رشته کنکور هنر هستن، مطمئنا سعی میکنن که بهترین رتبه رو در کنکور این رشته به ست بیارن تا بتونن در یکی از بهترین دانشگاههای هنری ادامه تحصیل بدن.
بهترین دانشگاهها و مراکز آموزش عالی ایران برای رشته سینما شامل موارد زیر میشه:
پردیس هنرهای زیبا در دانشگاه تهران: این پردیس که بخشی از دانشگاه تهرانه و یکی از معتبرترین مراکز آموزش عالی رشته سینما در ایران محسوب میشه.
دانشگاه هنر تهران: دانشگاه هنر تهران، ، یکی دیگه از مراکز معتبر آموزش رشته سینما در ایرانه که با ادغام چند مرکز آموزشی در سال 58 تشکیل شده و جزء قدیمیترین و شناختهشدهترین مراکز سینمایی کشور ایران به حساب میاد.
دانشگاه سوره: دانشگاه سوره هم یکی دیگه از مراکز آموزش عالی رشته سینماست که رشتهها و گرایشهای مختلفی رو ارائه میده و سینما مهمترین اونه.
دانشگاه صدا و سیما: در دانشگاه صدا و سیما دانشجویان با ساخت فیلم و سریال برای تلویزیون و سینما آشنا میشن و میتونن از بهترین تکنولوژیهای روز دنیا برای یادگیری استفاده کنن.
دانشگاه تربیت مدرس: این دانشگاه هم یکی دیگه از مراکز آموزش عالیه که رشته سینما رو ارائه میده. دانشآموزان میتونن توی این دانشگاه از تکنولوژیهای روز دنیا برای یادگیری مباحث این رشته استفاده کنن.
در کنار این دانشگاهها، یک سری دانشگاه آزاد و غیر انتفاعی هم هستن که توی رشته سینما بدون کنکور هم پذیرش دارن.
بازار کار و فرصتهای شغلی رشته سینما
یکی دیگه از مواردی که داوطلبان در زمان انتخاب رشته سینما باید در نظر بگیرن، بازار کاره. بازار کار رشته سینما خیلی وسیع و گستردهست و دانشجویان بعد از پایان دوره تحصیلیشون میتونن به عنوان فیلمبردار، طراح صحنه، دستیار کارگردانف کارگردان، تدوینگر و حتی تولیدکننده فعالیت خودشون رو شروع کنن.
موضوعی که در معمولا بعد از فارغالتحصیلی در بازارکار همه رشتهها به خصوص در رشته سینما و تئاتر وجود داره، اینه که برای پیدا کردن کار مناسب با درآمد کافی با مشکلات ریز و درشتی باید دست و پنجه نرم کنن.
سابقه کار، تحصیلات، مهارتهای فردی، شرایط خانوادگی و اجتماعی، از جمله معیارهایی هستن که متقاضیان کار در زمینههای سینمایی باید اونها رو داشته باشن. البته شرایط خانوادگی، اجتماعی و داشتن پارتی هم جزو مواردیه که هر کسی نداره ولی متأسفانه جزو معیارهای مهم برای کسب موفقیت در سینماست.
بازار کار اما در خارج از ایران متفاوته. فارغالتحصیلان و دانشجویان میتونن در کنار درس خوندن، به کارهای سینمایی هم مشغول باشن.
البته شرایط کسب جایگاههای بالاتر در زمینه سینما در خارج از کشور کمی سختتره و هر کسی با هر میزان پول و مقامی که توی ایران داره باید این سلسله مراتب رو طی کنه و اصلا ربطی نداره که پسر فلان کارگردان بوده و دختر فلان تهیه کننده. در کشورهایی که سینمایی پویاتر دارن مثل آمریکا، کانادا، فرانسه و انگلیس، شرایط کار برای متقاضیان بیشتره.
چشمانداز آینده رشته سینما در ایران و جهان
سینمای ایران با چالشهای زیادی روبهروست. محدودیتهای قانونی، مشکلات ساختاری، ضعف محتوا و رعایت نکردن هنجارهای ایرانی که موجب ضبط و توقیف بسیاری از فیلمها میشه، جزو چالشهای افرادی است که به دنبال کار در زمینههای سینمایی هستن.
البته با توجه به پیشرفت تکنولوژی و سطح سواد در بین جوانان، این چالشها تبدیل به فرصتهایی برای خلاقیت و نوآوری میشه. ولی با این حال همچنان یکی از رشتههایی که بیشترین میزان مهاجرت تحصیلی و کاری رو داره، همین رشته سینماست.
سینما ولی نه یک صنعت که یک هنر پویاست و با وجود همه این چالشها باز هم یکی از پر جاذبهترین رشتههای تحصیلی در ایران و جهان به حساب میاد.
جمعبندی
دانشجویان و هنرجویان زیادی هر ساله مشغول به تحصیل در رشته سینما میشن. کسانی که پا به این عرصه میذارن باید بدونن که پول اولویت دوم یا سوم اونها باید باشه و عشق به سینما اولین اولویتشون. کسانی که از سینما به دنبال کسب درآمد، تبلیغ و دیده شدن هستن بزرگترین خیانتکاران به این هنر ارزشمند هستن.
توی این مقاله سعی کردم تا براتون همه چیز درباره رشته سینما رو توضیح بدم، از تاریخچه این رشته در ایران گفتم، دانشگاههای معتبر اون رو معرفی کردم، گرایشهاش رو نام بردم و مهارتهای لازم برای هرکدوم رو توضیح دادم.
در آخر هم از مشکلات و چالشهای جوانانی که میخوان توی این رشته تحصیل کنن گفتم و چشماندازی از آینده این رشته ارائه دادم. امیدوارم که این اطلاعات به کسانی که قصد تحصیل در رشته سینما رو دارن کمک کرده باشه تا تصمیمهای بهتری بگیرن.
برای دریافت اطلاعات بیشتر و با خبر شدن از آخرین تغییرات کنکور هنر، به وب سایت پرش مراجعه کنید.
سوالات پرتکرار
رشته سینما توی کدوم دانشگاهها تدریس میشه؟؟
پردیس سینما و تئاتر دانشگاه تهران - دانشگاه هنر تهران - دانشگاه سوره و دانشگاه صدا و سیما، از جمله مراکز آموزش این رشته هستن.
دونستن بهترین دانشگاههای ایران برای بورسیه کمک میکنه که موقع انتخاب رشته دانشگاه، تصمیمی بگیرین که احتمال پذیرفته شدن درخواستتون برای بورسیه بالاتر بره.