جامع‌ترین راهنمای مطالعه شیمی کنکور (تجربی-ریاضی)

یکی از مهم‌ترین درس‌هایی که داوطلبان کنکور تجربی و ریاضی با اون روبه‌رو میشن، درس شیمیه. آخرین سوالات دفترچه تخصصی کنکور رشته‌های ریاضی و تجربی، به این درس اختصاص داده شده.

داوطلبان کنکور باید تقویت شیمی رو به عنوان یکی از مهم‌ترین اهداف خود در برنامه‌ریزی کنکور درنظر بگیرن تا بتونن برای قبولی در دانشگاه مورد علاقه‌شون، درصد لازم در این درس رو به دست بیارن.

لازم به ذکره که خوندن درس شیمی کنکور تجربی و ریاضی، فقط با استفاده از روش‌های اصولی و تمرین مستمره که می‌تونه به بهترین نتایج منجر بشه؛ چون این درس، هم مثل زیست‌شناسی کنکور به عنوان یکی از درس‌های تفهیمی شناخته میشه، هم در دسته دروس تحلیلی قرار می‌گیره.

در این مقاله درباره بهترین روش مطالعه شیمی کنکور (تجربی-ریاضی) و زیر و‌ بم اون با هم حسابی صحبت می‌کنیم.

البته اگه درگیر روزمرگی‌هاتون هستین و فرصت نمی‌کنین این مقاله رو به طور کامل بخونین، پادکست زیر رو گوش کنین و همراه رادیو پادکست پرش باشین❤🎧🔊

ضرایب بالایی که درس شیمی در کنکور دو رشته ریاضی و تجربی داره، اون رو به یکی از دروس مهم دفترچه اختصاصی تبدیل کرده. برای رسیدن به درصدهای خوب از این درس باید از صحیح‌ترین روش مطالعه درس شیمی کنکور (رشته‌های ریاضی و تجربی) استفاده کنین. به این ترتیب خوندن درس شیمی کنکور این دو رشته، برای شما ساده‌تر و هدفمندتر از همیشه میشه.

اهمیت روش مطالعه شیمی کنکور 1403

از اونجایی که سوالات درس شیمی آخرین بخشه دفترچه کنکور تجربیه، خیلی از داوطلبان نمی‌تونن زمانبندی مناسبی برای پاسخ دادن به سوالات این درس داشته باشن. با توجه به همین موضوع، داوطلبان باید با تکنیک‌های تست‌زنی سریع آشنا باشن.

میزان سختی درس‌های دیگه، نباید روی نتیجه تست‌های شیمی شما تاثیرگذار باشه. این اتفاق رو ممکنه هر کسی تجربه کنه؛ متاسفانه خیلی از داوطلبان به دام این تله میفتن و نمی‌تونن اون طور که انتظار دارن به سوالات شیمی جواب بدن!
همین اتفاق باعث میشه که تعداد زیادی از رقبای شما از دور رقابت خارج بشن؛ پس اگه بتونین روی سوالات شیمی تمرکز کنین و درگیر استرس نشین، به تراز خیلی خوبی میرسین. برای جلوگیری از این اتفاق، باید از قبل انقدر تمرین کرده باشین که بتونین روحیه خود‌تون رو حفظ کنین.

علت تاثیر بالای درس شیمی در کنکور 1403

بر اساس آماری که از کنکور سال‌های گذشته به دست اومده، تعداد زیادی از داوطلبان از درس شیمی درصد منفی کسب کردن! یعنی حتی اگه به هیچ کدام از سوالات شیمی جواب ندین، از حدود 20 هزار نفر جلوتر هستین!

جدول زیر می‌تونه به خوبی اهمیت درصدهایی که از سوالات درس شیمی کسب کردین رو به شما نشون بده؛ با توجه به این اعداد، می‌تونین ارزش این درس رو به خوبی متوجه بشین.

بهترین روش مطالعه شیمی کنکور

به طور کلی، مباحث کتاب شیمی رو می‌تونیم به سه دسته تقسیم‌بندی کنیم:

دانش‌آموزان برای مطالعه هر کدوم از این بخش‌ها باید از روش خاصی استفاده کنن.

به طور کلی، دانش‌آموزان برای یادگیری اصول مطالعه هر درس، باید با بهترین روش درس خوندن آشنا بشن. ما در ادامه، روش مطالعه شیمی کنکور تجربی و ریاضی رو با هم بررسی می‌کنیم.

روش مطالعه مطالب حفظی درس شیمی

خیلی از مطالبی که در کتاب شیمی دیده میشه، حفظی هستن؛ مثلاً نظریه‌ها، رنگ بعضی مواد، خواص بعضی عناصر و مواد خاص و… از همین موارد هستن. این موارد ممکنه در کنکور به صورت ترکیبی، با سوالات مفهومی همراه بشن یا به صورت جداگانه ازشون سوال طرح بشه. پس لازمه برای حفظ کردن، مرور مفاهیم و زدن تست در این مباحث، زمان کافی صرف کنین.

معمولا جواب دادن به سوالات حفظی کنکور برای داوطلبان ساده‌‎تر از سوالات حل‌کردنیه؛ چون هم زمان کمتری نیاز داره و هم احتمال خطا در اون‌ها کمتره. برای این که بتونین درصد خوبی از این درس کسب کنین، بهتره که اول سراغ سوالات حفظی شیمی برین.

اگه در جواب دادن به سوالات حفظی سرعت کافی داشته باشین، می‌تونین سرعت خودتون رو به مراتب بالا ببرین و زمانتون رو به بهترنی شکل ممکن مدیریت کنین. بنابراین با خیال راحت و با کمک زمانی که ذخیره کردین، می‌تونین سایر سوالات شیمی رو جواب بدین.

خلاصه‌نویسی کنکور، حاشیه‌نویسی و مرور منظم، باعث یادگیری ساده‌تر این مباحث برای شما میشه. این خلاصه‌نویسی‌ها در زمان مرور و جمع‌بندی سرعت کار شما رو خیلی بیشتر از قبل می‌کنه.

یادتون باشه نکات جدیدی که با تست زدن، آزمون و خطا یاد می‌گیرین، به خلاصه‌ها و نکات قبلی خود‌تون اضافه کنین تا در زمان مرور، اون‌ها رو هم بخونین. شک نکنین که استفاده از این روش مطالعه شیمی کنکور، کیفیت مطالعه شما رو چندین برابر می‌کنه.

روش مطالعه مطالب مفهومی و تحلیلی کتاب شیمی

بعضی از مطالبی که در کتاب شیمی می‌خونین، نه حفظی هستن و نه حل مسئله! این قبیل از مباحث رو به عنوان مباحث مفهومی و تحلیلی به شما معرفی می‌کنیم.

مثلا نحوه پر شدن اوربیتال‌ها در آرایش الکترونی، واکنش‌های تجزیه، ترکیب، جابجایی، سوختن و… که صرفا جنبه حفظی ندارن و محاسباتی هم نیستن، جزو دسته سوالات مفهومی تحلیلی شیمی محسوب میشن.

نوشته‌های حاشیه کتاب، تصاویر و نمودارها معمولا جزو همین دسته هستن که برای سوالات کنکور شیمی اهمیت زیادی دارن. مثلا ممکنه از مفهوم مورد نظر شکل، سوالی طرح بشه یا یکی از اجزای شکل رو حذف کنن و درباره اون سوالی بپرسن.

بهترین کار برای یادگیری مباحث تفهیمی و تحلیلی شیمی اینه که ابتدا اون‌ها رو با دقت بخونین و سپس به صورت کنفرانسی یا تدریس برای خودتون بازگو کنین. این بازگو کردن می‌تونه میزان یادگیری شما رو به 80% درصد برسونه.

روش مطالعه مسائل محاسباتی شیمی در کنکور

تقریباً 30 درصد از سوالات شیمی رو مسائل حل‌کردنی تشکیل میدن؛ مباحث استوکیومتری، ترمودینامیک، سینتیک، تعادل، مسائل محاسباتی و تحلیلی اسید باز و آب و الکترولیت و … از جمله این موارد هستن.

تعداد مسائل شیمی در کنکور سال‌های اخیر نسبت به قبل بیشتر شده؛ زمانی که برای پیدا کردن جواب این سوالات نیازه، کمی کار رو برای داوطلبان سخت می‌کنه.

اما همه مسائل هم سخت و وقت‌گیر نیستن؛ بعضی مسائل عددی شیمی کنکور مثل مسائل ترمودینامیک شیمی، سینتیک و تعادل‌ها مسائل نسبتا ساده‌ای هستن که زمان آنچنانی نیاز ندارن.

متاسفانه تعدادی از داوطلبان به کل مسائل شیمی رو کنار می‌ذارن! این کار باعث میشه که همین سوالات ساده رو هم از دست بدن و به راحتی از رقیبای خودشون عقب بیفتن. بنابراین، از حذف کردن مباحث شیمی خودداری کنین تا ضرر نکنین.

بهترین راه برای تقویت مهارت در مسائل حل کردنی شیمی، تمرین و تست زدن خیلی زیاده. شما باید اونقدر با سوالات آشنا باشین که به محض خوندن صورت سوال، راه حل و فرمول‌ها در ذهنتون شکل بگیره.

فرایند خوندن سوال و جواب دادن به اون، باید در حدود یک دقیقه انجام بشه؛ پس هر ثانیه از زمان شما برای جواب دادن به سوالات شیمی ارزشمنده.

برای حل تعداد زیادی از مسئله‌های شیمی به نوشتن معادله واکنش و موازنه کردن اون نیاز دارین؛ در واقع این کار پایه اصلی حل بیشتر مسائل شیمیه. بنابراین به هیچ وجه مبحث موازنه واکنش‌های شیمیایی و واکنش‌نویسی رو از برنامه‌ریزی کنکور تجربی حذف نکنین.

حفظ کردن بعضی از واکنش‌های مهم که موازنه‌ کردن اونا زمان بره که می‌تونه سرعت شما رو برای حل سوالات بالا ببره؛ مثلاً ضریب 4 ماده نیتروگلیسیرین C3H5(NO3)3 در واکنش تجزیه نیتروگلیسیرین در سوالات کنکور زیاد دیده شده، پس حفظ بودن اون به شما کمک می‌کنه.

با حل کردن تست‌های زیاد، به مرور زمان متوجه ارزش سوالات مختلف و راه‌های جواب دادن به اون‌ها میشین. اولویت رو به تست‌های کنکور سراسری بدین و خودتون رو برای جواب دادن به نمونه‌های مشابه اون حسابی آماده کنین.

استفاده از ماشین حساب ممنوع!

در زمان مطالعه درس شیمی کنکور (ریاضی و تجربی) استفاده از ماشین حساب رو فراموش کنین! اعداد و ارقام مختلفی رو در مسائل شیمی می‌بینین که برای ضرب و تقسیم اون‌ها ممکنه به فکر استفاده از ماشین حساب بیفتین؛ بنابراین، خیلی مهمه از همین حالا تمرین کنین که بدون کمک ماشین حساب تمرین‌های این درس رو حل کنین و مهارت حل مسئله و سرعتتون رو افزایش بدین.

حتماً این نکته رو هم در نظر داشته باشین که سر جلسه کنکور، اجازه همراه داشتن ماشین حساب رو ندارین؛ پس باید فکر دیگه‌ای برای محاسبات داشته باشین.

همون‌طور که عضله‌های بدن هر فرد با ورزش کردن شکل می‌گیره، ذهن هم با حساب و کتاب‌های کوچیک، کم کم تقویت شده و سرعت محاسبات فرد بیشتر میشه.

برای ورزش دادن مغزتون بهتره که مسائل و نکات شیمی رو روی کاغذ بنویسین؛ نوشتن روی کاغذ، سرعت انتقال مطالب آموزشی رو از حافظه کوتاه مدت به حافظه بلند مدت به شدت بالاتر می‌بره.

اگه نگران اعداد بزرگ در صورت سوالات شیمی هستین، باید بدونین که اکثر اون‌ها قابل ساده شدن هستن. در مسائلی که کسری هستن، به جای ضرب و جمع کردن اعداد بزرگ، از ساده کردن اعداد صورت و مخرج کمک بگیرین.

روش مطالعه جدول تناوبی برای کنکور

چیزی که بین سوالات حفظی و مسائل حل کردنی شیمی مشترکه، عناصر جدول تناوبیه. حفظ کردن جدول تناوبی، یکی از نکاتیه که زمان مطالعه درس شیمی کنکور باید بهش توجه زیادی داشته باشین.

این جدول باید از زوایای مختلف در ذهن شما ثبت بشه:

اما برای حفظ کردن این حجم از اسم، عدد و جزئیات باید از چه روشی استفاده کنیم؟ رمز گذاشتن، ساده‌ترین راهیه که داوطلبان کنکور برای حفظ کردن جدول تناوبی استفاده می‌کنن. برای رمزگذاری می‌تونین با کمک نام عناصر، جمله‌ای فارسی بسازین که ترتیب این عناصر رو به یاد شما بیاره. مثلاً برای حفظ کردن گروه فلزات قلیایی خاکی می‌تونین از این جمله استفاده کنین:

«بی مغازه، کار سرویس با رامین»

 این جمله ترتیب عناصر زیر رو یادآوری می‌کنه:

«Be, Mg, Ca, Sr, Ba, Ra»

با وجود اینکه این روش بسیار مفید و محبوبه، اما با توجه به تعداد زیاد عناصر جدول تناوبی، نمی‌تونین از اون برای تمام جدول استفاده کنین.

تصویرسازی هم می‌تونه برای حفظ کردن عناصر جدول تناوبی کارساز باشه. مثلا به خاطر آوردن عکس یک بادکنک هلیومی یا فویل آلومینیومی می‌تونه شما رو به یاد گاز هلیوم و آلومینیوم بندازه.

رنگبندی موجود در جدول، گروه‌های مختلف رو در ذهن شما حک می‌کنه. استفاده همزمان از تمام این روش‌ها، حفظ کردن جزئیات مربوط به جدول تناوبی و خوندن درس شیمی کنکور رو برای داوطلبان این آزمون سرنوشت‌ساز ساده‌‎تر می‌کنه.

مسائل استوکیومتری رو با جزئیات یاد بگیرین

یکی از بخش‌های مهم کتاب درسی شیمی، مسائل استوکیومتریه که خیلی از دانش‌آموزان از اون فراری هستن. مسائلی که شامل مول‌ها و شرایط STP میشن، برای حل سوالات کنکور اهمیت دارن.

حل تعداد زیادی از تست‌ها می‌تونه یادگیری این مبحث رو برای داوطلبان ساده‌تر کنه. برای یادگیری موازنه، باید قدم به قدم پیش برین و با حل تمرین اون رو به خوبی در ذهنتون موندگار کنین.

واکنش‌های شیمیایی رو هم باید با جزئیات حفظ کنین؛ مثلاً به رنگ عناصر یا کاربرد اون‌ها تسلط داشته باشین تا بتونین به تست‌ها جواب درست بدین. مثلاً نقره کلرید سفید رنگه و روی برمید در ساخت فیلم‌های عکاسی کاربرد داره. همین دو نکته ساده می‌تونن هدف تعداد زیادی از تست‌های درسی شیمی در کنکور باشن.

روش یادگیری واکنش‌های موازنه شده شیمی برای کنکور

با وجود این که روش موازنه کردن واکنش‌های شیمی رو بلد هستین، بهتره که واکنش‌های موازنه شده رو حفظ کنین. سر جلسه کنکور زمان زیادی برای پیدا کردن جواب درست تست‌ها ندارین؛ اگه این واکنش‌ها رو حفظ باشین سریع‌تر به جواب می‌رسین و تمام سوالات رو هم حل می‌کنین.

ساده‌ترین راه برای حفظ کردن این واکنش‌ها اینه که همه اونا رو در چند صفحه یادداشت کنین و هر روز نگاهی به اون‌ها بندازین. حتی می‌تونین در هنگام حل سوالات هم از این برگه‌ها به صورت متناوب استفاده کنین تا کاملا در ذهنتون ثبت بشه.

حافظه تصویری در یادگیری این واکنش‌ها به شما کمک بزرگی می‌کنه. جلوی چشم بودن مطالب حفظی، خوندن درس شیمی کنکور رو برای داوطلبان رشته ریاضی و تجربی ساده‌تر از همیشه می‌کنه.

مباحث تست‌خیز درس شیمی در کنکور (تجربی – ریاضی)

همون‌طور که می‌دونین، کتاب پایه یازدهم برای کنکور اهمیت ویژه‌ای داره؛ 40 درصد سوالات شیمی کنکور تجربی، از این پایه مطرح میشن.

مباحث مهم این کتاب درسی عبارتند از:

تعدادی از داوطلبان دوست دارن مطالعه درس شیمی کنکور رو با درس‌های آسون‌تر شروع کنن. اگه دوست دارین مطالعه خودتون رو با همین روش شروع کنین، بد نیست سراغ درس‌های زیر برین:

مراحل مطالعه درس شیمی کنکور

هر کاری برای رسیدن به نتیجه مطلوب، نیاز به یک راهکار مشخص داره. مطالعه درس شیمی برای کنکور، چه در رشته تجربی و چه ریاضی، از این قاعده مستثنی نیست. بدون داشتن یک برنامه‌ریزی درسی درست، ممکنه با حجم زیاد فرمول‌ها، مفاهیم و مسائل عددی دچار سردرگمی بشین؛ اما وقتی بدونین که چطور باید هر بخش رو مطالعه کنین، مسیر یادگیریتون هموارتر و نتیجه‌گیری سریع‌تر میشه.

به طور کلی، بهتره که از ترتیب زیر برای خوندن درس شیمی کنکور استفاده کنین:

مطالعه کتاب و منبع کمک درسی

در قدم اول یکی از کتاب‌های شیمی پایه دهم، یازدهم و دوازدهم رو انتخاب کرده و مطالعه رو شروع کنین. سپس تمام نکات و جزئیات مربوط به درس رو با استفاده از کتاب کمک درسی که در اختیار دارین، مورد بررسی قرار بدین.

اگه نمی‌دونین کدوم کتاب کمک درسی بهتره، بسته آموزش شیمی کنکور تجربی پرش رو به شما پیشنهاد می‌کنیم. این بسته که شامل کتاب کمک درسی و ویدیوهای آموزشی درس شیمی میشه، شما رو با تمام نکات موجود در کتاب‌های شیمی آشنا می‌کنه.

اگه سر کلاس درس با مشکلی مواجه شدین که فرصت کافی برای رفع اون وجود نداشته، حالا با دیدن ویدیوهای آموزشی شیمی پرش می‌تونین اون رو رفع کنین. بسته‌های پرش همیشه و همه جا در دسترس هستن و مثل یک بسته معلم خصوصی شیمی کنکور، همه نکات درسی رو به شما آموزش میدن.

اگه دوست دارین زمان یادگیری درس با اساتید در ارتباط باشین و احساس حضور در کلاس رو لمس کنین، می‌تونین در کلاس آنلاین کنکور شرکت کنین. پیشنهاد می‌کنیم حضور در کلاس آنلاین کنکور رو تجربه کنین، تا طعم راحت‌ترین دسترسی به یک کلاس درس رو بچشین.

جزوه‌ها و فایل‌های تدریس شده در کلاس‌های آنلاین پرش‌ لایو، در اختیار دانش‌آموز قرار می‌گیره و امکان پرسش و پاسخ از استاد هم وجود داره.

حاشیه‌نویسی و نکته‌برداری

حالا که از تمام نکات کتاب درسی مطلع شدین، بهتره که اونا رو در حاشیه کادر کتاب یادداشت کنین. اگه احساس می‌کنین این قسمت فضای کمی داره، سراغ یک دفترچه جداگانه برین و نکات لازم رو در اون یادداشت کنین.

نوشتن خلاصه‌ای از مطالب، همراه با نکاتی که تا به این قسمت آموزش دیدین، در روزهای مرور و جمع‌بندی کردن کمک بزرگی به شما می‌کنه. این روش مطالعه شیمی کنکور تقریبا بین تمام درس‌های دیگه هم رایجه.

به‌طور کلی حاشیه‌نویسی، خلاصه‌نویسی و نکته‌برداری برای درس خوندن در دوران کنکور کارآیی زیادی داره.

تست آموزشی و زماندار

بعد از این که تمام درس رو به طور مفهومی و عمیق آموزش دیدین، باید سراغ تست زدن برین. بلافاصله بعد از مطالعه، تعدادی از تست‌های تالیفی موجود در کتاب کمک درسی خود‌تون رو حل کنین. این کار باعث میشه هیچ نقصی در یادگیری شما باقی نمونه و همه چیز رو کامل یاد بگیرین.

بعد از حل کردن تست‌های تالیفی و آموزشی، باید سراغ تست‌های زماندار و آمادگی برای شرکت در جلسه کنکور برین. یادتون باشه نکته‌ها و خطاهایی که در تست زدن با اون‌ها مواجه میشین، به دفترچه نکته‌برداری و خلاصه‌نویسی خودتون اضافه کنین.

مرور مطالب و تست زدن دوباره

برای مرور کردن درس شیمی، باید فاصله‌های زمانی خاصی رو در برنامه‌ریزی کنکورتون در نظر داشته باشین. در این بازه‌ها به نکته‌ها و خلاصه‌نویسی‌هاتون نگاه کنین و بعد سراغ تست زدن برین. مثلاً بازه‌های زیر نمونه‌ای از برنامه برای مرور درس شیمیه: یک روز بعد از مطالعه - یک هفته بعد - یک ماه بعد - سه ماه بعد - 6 ماه بعد.

برای درس‌های تخصصی، حل کردن تست‌های جدید و رفع اشکال در تست‌های قبلی، همون مرور کردن محسوب میشه. بعضی از داوطلبان در دوران مرور درسی فقط به سوالات سخت شیمی توجه می‌کنن؛ باید بدونین که این کار اشتباهه!شما باید تمام مطالب رو با تست زدن مرور کنین، پس بین مباحث درسی فرقی نذارین.

جمع‌بندی

امیدواریم استفاده از تجربیات رتبه‌های برتر و دونستن روش مطالعه شیمی کنکور، بتونه خوندن درس شیمی کنکور (تجربی و ریاضی) رو برای شما ساده‌تر کنه. توی این مقاله در مورد جزئیات روش مطالعه شیمی کنکور رشته‌های تجربی و ریاضی با هم صحبت کردیم.

یادتون باشه که هیچ کدوم از قسمت‌های مختلف کتاب شیمی رو حذف نکنین و تمام فصل‌های کتاب رو مطالعه کنین.

شک نکنین مطالعه همراه با برنامه‌ریزی، تست و مرور کردن شما رو به بالاترین سطح از توانایی خودتون می‌رسونه. روی هدف خودتون متمرکز باشین و نذارین هیچ چیزی مانع رسیدن شما به هدفتون بشه.

اگه برای برنامه‌ریزی کنکور و اجرای روش مطالعه درس‌های مختلف به مشکل برخوردین، شماره تماس خودتون رو در کادر «ارتباط با ما» وارد کنین تا مشاوران تحصیلی گروه آموزشی پرش با شما تماس بگیرن.