چگونه هوشمندانه درس بخوانیم

برای خیلی از دانش‌آموزان پیش اومده که گاهی وسط درس خوندن، حواسشون پرت شده و نتونستن دوباره تمرکز کنن؛ یا این که درس رو مطالعه کردن ولی با گذشت چند ساعت یا چند روز، به این نتیجه رسیدن که چیزی از مطالب قبلی یادشون نمیاد و مجبور شدن دوباره برای مطالعه اون درس، وقت بذارن.

این موارد باعث میشه تا در زمان امتحان، دائم با خودتون تکرار کنین که کاش زودتر شروع کرده بودم؛ چون مطالب براتون سنگینه و مجبورین چندین بار از روی متن کتاب بخونین تا بتونین عملکرد خوبی سر جلسه آزمون داشته باشین. واقعیت اینه که نه شما برای درس خوندن کم میذارین، نه اینکه درس‌ها سخت و طاقت‌فرساست؛ فقط خیلی از ما بلد نیستیم که چگونه هوشمندانه درس بخوانیم.

این که بلد باشین چجوری درست و اصولی درس بخونین، یک امتیاز مثبت برای شماست و باعث میشه به طور کامل مباحث درسی رو یاد بگیرین. اینجوری همیشه یک قدم از هم‌کلاسی‌هاتون جلوتر هستین و می‌تونین عملکرد خوبی سر جلسه امتحانات داشته باشین. به همین دلیل دونستن روش‌های هوشمندانه درس خوندن خالی از لطف نیست. پس برای آشنایی بیشتر با این روش‌ها، تا آخر با ما همراه باشین.

چرا باید درست و هوشمندانه درس بخونیم؟

خیلی از دانش‌آموزان به این فکر می‌کنن که فقط برای نمره خوب و قبولی لازمه هوشمندانه درس بخونن؛ اما بهتره بدونین که موضوع فقط این نیست. این که شما مهارت درست درس خوندن رو بلد باشین، بهتون کمک می‌کنه تا ذهن قوی‌تر و انعطاف‌پذیر‌تری داشته باشین و بتونین در آینده هم مطالبی که می‌شنوین رو به خوبی به خاطر بسپارین. اینجوری ذهنتون سریع‌تر مطالب رو جذب می‌کنه و در مسائل مهم، عملکرد بهتری داره.

روش‌های هوشمندانه برای درس خوندن

با این تفاسیر، ممکنه الان خیلی از دانش‌آموزان این سوال براشون پیش بیاد که برای موفقیت، چگونه هوشمندانه درس بخوانیم. اگه روش‌های اصولی درس خوندن رو بلد نیستین، نگران نباشین. ما قراره در این قسمت، چندین راهکار مهم و اصولی رو برای درس خوندن بهتون معرفی کنیم. به کار گرفتن حتی چند مورد از این نکات می‌تونه باعث موفقیت شما بشه. پس با دقت هر کدوم از این روش‌ها رو بررسی کرده و سعی کنین تا در زمان درس خوندن، ازشون کمک بگیرین.

مطالعه فعال داشته باشین

یکی از مهم‌ترین روش‌های مطالعه هوشمند، داشتن مطالعه فعاله. شما باید به جای این که فقط از رو متن روخوانی کنین، با مطالب درگیر بشین. برای این کار می‌تونین سوال بپرسین و نکته‌های مهم رو یادداشت کنین. اینجوری مغزتون اطلاعات رو بهتر ذخیره می‌کنه و هر سوالی داشته باشین برطرف میشه. پس سر کلاس درس، فکر نکنین که سوالتون مسخره یا ساده‌ست؛ هر چیزی که ذهنتون رو مشغول کرد بپرسین و سعی کنین سر کلاس مشارکت داشته باشین.

خلاصه‌نویسی و نقشه ذهنی

برای این که مطالب برای طولانی مدت در ذهنتون بمونه، لازمه که بعد از مطالعه هر بخش، مطالب رو به زبان خودتون خلاصه کنین یا اون رو به صورت یک نقشه ذهنی ترسیم کنین تا مطالبی که به هم مربوط هستن، در کنار هم قرار بگیرن. با این کار نه تنها بهتر یاد می‌گیرین، بلکه مرور براتون راحت‌تر میشه و لازم نیست هر بار برای مرور مطالب دوباره کتاب درسی رو از اول بخونین.

مطالعه در بازه‌های زمانی کوتاه ولی منظم (تکنیک پومودورو)

یکی از روش‌های هوشمندانه درس خوندن، استفاده از تکنیک پومودوروعه. برای استفاده از این روش، شما باید بازه‌های مطالعاتی خودتون رو 25 دقیقه‌ای بذارین و بعد از این که هر بازه تموم شد، به مدت 5 دقیقه استراحت کنین. بعد این که 4 بار پومودورو رو انجام دادین، لازمه یک استراحت بلندتر حدود 15 تا 30 دقیقه داشته باشین. این روش تمرکز شما برای مطالعه رو افزایش میده و باعث میشه تا کمتر احساس خستگی داشته باشین.

مرور منظم

برای جواب دادن به این سوال که چگونه هوشمندانه درس بخوانیم، باید بگیم که مرور منظم رو نباید فراموش کنین. مطالبی که می‌خونین رو باید در فواصل زمانی مشخص، دوره و مرور کنین تا از یادتون نره. مثلا سه روز بعد، یک هفته بعد و... . با این کار، مطالب از حافظه کوتاه مدت شما، به حافظه بلند مدتتون منتقل میشن و می‌تونین اون‌ها رو برای زمان طولانی‌تری به خاطر بسپارین.

استفاده از فلش‌ کارت

شما برای این که مطالعه هوشمندانه داشته باشین، می‌تونین از فلش کارت استفاده کنین. برای این کار کافیه مفاهیم، تعاریف یا لغات رو در یک طرف فلش کارت و در طرف دیگه سوال رو بنویسین. اگه فکر می‌کنین که درست کردن فلش کارت براتون سخته، کافیه از برنامه هایی مثل Anki یا Quizlet کمک بگیرین.

تکنیک فاینمن

در این روش، شما باید فرض کنین که مطالب خونده شده رو می‌خواین برای یک کودک 7 ساله که هیچی از اون مبحث نمیدونه توضیح بدین. اگه بتونین مطالب رو به صورت قابل فهم و خیلی ساده توضیح بدین، یعنی درس رو خوب و اصولی یاد گرفتین؛ اما اگه از پس این کار برنیاین، باید دوباره مطلب رو برای خودتون دوره کنین.

ایجاد محیط مطالعه مناسب

محیطی که شما اون‌جا مشغول به مطالعه میشین، تاثیر مستقیمی روی کیفیت مطالعه‌تون داره. هر چقدر که این محیط شلوغ‌تر و پر از عوامل حواس‌پرتی باشه، درس خوندن سخت‌تره و دائم تمرکزتون بهم می‌ریزه. پس بهتره اتاق یا محلی که قراره اونجا مطالعه کنین، تمیز و مرتب باشه و عوامل حواس‌پرتی مثل موبایل یا تلویزیون نزدیکتون نباشه.

تغذیه مناسب و خواب کافی

مغز برای یادگیری، نیاز به سوخت کافی داره. سوخت مغز هم غذاهای مقوی، ویتامین‌ها و خوابه. پس بهتره غذاهای مقوی و بدون قند مصنوعی مصرف کنین؛ علاوه بر این 6 تا 8 ساعت از شبانه روز رو به خواب اختصاص بدین تا انرژی کافی برای مطالعه و یادگیری داشته باشین.

تنوع در روش‌های مطالعه

برای یک مطالعه هوشمند، بهتره که همیشه از یک روش استفاده نکنین. برای یادگیری، بعضی وقت‌ها ویدیو آموزشی ببینین، گاهی تمرین حل کنین یا با بقیه در مورد مطالب تعامل داشته باشین. تنوع در یادگیری باعث میشه تا شما از مطالعه خسته نشین و مطالب راحت‌تر توی ذهنتون تثبیت بشه.

آزمون گرفتن

بعد از این که مطالب درسی رو به طور کامل مطالعه کردین و حس کردین که به یک تسلط کافی رسیدین، از خودتون امتحان بگیرین. این کار باعث میشه تا مطالبی که خوندین خیلی راحت‌تر توی ذهنتون ماندگار بشه و نقاط ضعف و قوت خودتون رو تشخیص بدین. البته، تحلیل آزمون فراموش نشه که تاثیر زیادی در یادگیری داره.

ایجاد عادت مطالعه

شما برای این که بتونین یک مطالعه هوشمند داشته باشین، لازمه که درس خوندن رو به یک عادت روزانه تبدیل کنین. اگه درس خوندن براتون عادت باشه، دیگه فکر نمی‌کنین که کاری سخت و طاقت‌فرساست. برای این کار می‌تونین از روزی یک ساعت شروع کنین و کم کم ساعت مطالعه‌تون رو افزایش بدین.

اهداف مشخص تعیین کنین

بدون این که هدف داشته باشین، درس خوندن کاری بیهوده و خسته‌کنندست. شما برای داشتن انگیزه و انرژی، نیاز به یک هدف دارین. پس لازمه یک هدف برای خودتون تعیین کنین؛ مثلا بگین "امروز می‌خوام فصل 2 رو کامل بخونم و خلاصه‌نویسی کنم". هدف‌های کوچیک ولی دقیق، موفقیت رو آسون‌تر می‌کنن.

مطالعه در زمان‌های پُربازده

برای داشتن یک مطالعه هوشمند، باید اول عادت مطالعاتی خودتون رو پیدا کنین. هر دانش‌آموز، در یک ساعت از شبانه روز، مطالعه موثری داره. شما باید ببینین چه ساعتی از روز بیشترین تمرکز رو دارین و درس‌های سخت‌تر رو بذارین برای اون موقع. برای خیلی‌ها صبح زود یا شب‌ها، زمان‌های طلایی هستن.

جایزه دادن به خودتون

اگه یک مبحث سخت رو خوندین یا چند روز به طور منظم مطالعه کردین، بهتره به خودتون جایزه بدین؛ مثل دیدن فیلم، خوراکی مورد علاقه یا حتی یک استراحت کوتاه می‌تونه برای شما یک انگیزه باشه و کاری کنه تا انرژی از دست رفته خودتون رو دوباره به دست بیارین.

ایجاد یک گروه‌های مطالعاتی

داشتن یک گروه کوچیک مطالعاتی با دوستاتون باعث میشه تا بتونین از هم دیگه یاد بگیرین و تمرین‌های مهم و سخت رو با هم فکری هم انجام بدین. حل تمرین‌ها در کنار هم و درس خوندن گروهی، می‌تونه یک راه برای درس خوندن هوشمندانه باشه؛ البته باید توجه کنین که این گروه مطالعاتی به یک دورهمی تبدیل نشه.

کنار گذاشتن کمال‌گرایی

خیلی از دانش‌آموزان به دلیل این که خیلی کمال‌گرا هستن، نمی‌تونن عملکرد خوبی داشته باشن. بهتره بدونین که لازم نیست همه چی کامل باشه تا درس خوندن رو شروع کنین. حتی اگه حس می‌کنین که کم یاد گرفتین یا دیر شروع کردین، باز هم از ادامه دادن مسیر دست برندارین و این مورد رو همیشه در خاطر داشته باشین که هیچ وقت برای موفقیت دیر نیست.

خودتون رو با بقیه مقایسه نکنین

شما نباید هیچ وقت خودتون رو با بقیه مقایسه کنین؛ قرار نیست مثل دوستتون باشین و روزانه 10 ساعت درس بخونین. هر آدمی با توجه به توانایی‌ها و شرایطی که داره برای خودش برنامه‌ریزی می‌کنه. پس شما نمی‌تونین مسیر پیشرفت خودتون رو با بقیه یکی بدونین؛ شما باید فقط روی پیشرفت خودتون تمرکز کنین.

مهارت مدیریت زمان

برای این که بدونین چگونه هوشمندانه درس بخوانیم، لازمه مدیریت زمان بلد باشین. شما باید بتونین برنامه‌ریزی کنین و در کنار درس خوندن، زمانی رو هم برای تفریح و استراحت اختصاص بدین. علاوه بر این مدیریت زمان برای آزمون و امتحانات هم به دردتون میخوره، بلکه باعث میشه تا زمان کافی برای پاسخ دادن به سوالات داشته باشین.

استفاده از اپلیکیشن‌های کمک‌ درسی

در حال حاضر، کلی اپلیکیشن و سایت وجود داره که بهتون کمک می‌کنه تا هوشمندانه درس بخونین. استفاده از ویدیوهای آموزشی، تست‌های آنلاین و... خیلی مفیدن و بهتون کمک می‌کنن تا از درس خوندن دل‌زده نشین و روش‌های جدیدی رو برای مطالعه امتحان کنین.

سخن پایانی

یادگیری، فقط حفظ کردن مطالب و مطالعه دروس برای امتحان نیست؛ بلکه یک مسیر برای ساختن آینده‌ست. این که بدونین چگونه هوشمندانه درس بخوانیم، بهتون کمک می‌کنه تا حرکت در مسیر پیشرفت براتون راحت‌تر باشه.

هوشمندانه درس خوندن یعنی شناخت خودتون، کشف سبک یادگیری‌ و استفاده درست از زمان و منابعی که در اختیارتون قرار گرفته. وقتی با برنامه، انگیزه و ذهن باز پیش برین، نه‌تنها بازدهی‌تون بالاتر میره، بلکه از مسیر یادگیری هم لذت می‌برین. البته بهتره بدونین که موفقیت نتیجه تلاش و پشتکار مداومه؛ پس هیچ وقت از تلاش دست نکشین.