اختلال خواندن یکی از اختلالات رایج مغزی است. تشخیص به موقع و درمان این اختلال در کودکان اهمیت زیادی دارد. بدین منظور لازم است تا با راهکارهای درمان اختلال خواندن در کودکان آشنا شوید.
اگر متوجه شدید که کودک شما دچار اختلال خواندن است، به هیچ وجه او را سرزنش نکنید زیرا با این کار اوضاع را بدتر خواهید کرد. برای مقابله با این اختلال باید راهکارهای درمان اختلال خواندن در کودکان را یاد بگیرید و آنها را به کار ببرید. در ادامه این مطلب شما را اختلال خواندن و راههای درمان آن آشنا خواهیم کرد.
اختلال خواندن چیست؟
اختلال خواندن که به آن دیسلکسیا هم میگویند، نوعی اختلال یادگیری است. تقریبا از هر 100 کودک 5 نفر به این اختلال دچار هستند. این اختلال یادگیری به سبب اینکه زیاد در کودکان دیده میشود، در میان مردم شناخته شدهتر است. البته باید توجه کنید که اختلالات یادگیری نوعی بیماری نیستند.
کودکانی که دچار انواع مختلف اختلال یادگیری هستند، نوع دیگری از یادگیری را میپذیرند و شما باید با افزایش آگاهی و دانش خود آنها را در یادگیری بهتر متناسب با شرایطشان، راهنمایی کنید.
انواع اختلال خواندن:
اختلال خواندن در کودکان انواع مختلفی دارد و میزان شیوه بروز آن در افراد مختلف متفاوت است. مثلا برخی در صداکشی مشکل دارند و برخی دیگر در یادگیری اسم حروف دچار مشکل میشوند. به همین جهت است که راههای درمان اختلال خواندن هم برای هر فرد متفاوت است. طبقه بندیهای مختلفی برای اختلال خواندن انجام شده است. در زیر دو نمونه از این طبقه بندیها را عنوان میکنیم:
طبقه بندی مایکل باست:
نارساخوانی آوایی: در این نوع اختلال، فرد اطلاعات زیادی از حروف را در ذهن خود دارد اما برای بیان کردن و هجی کردن آنها دچار مشکل میشود.
نارسا خوانی ایدهای: در این اختلال فرد در هجی کردن و بیان آوایی مشکل ندارد اما ساختار لغت را به درستی متوجه نمیشود.
اختلال آوایی و ایدهای: در این حالت فرد در هر دو مورد آوایی و ایدهای مشکل دارد.
یک طبقه بندی دیگر برای اختلال خواندن:
ناتوانی در رمز گشایی: کودکی که دچار این اختلال است، در رمزگشایی و فهم ارتباط بین حروف در یک کلمه مشکل دارد.
ناتوانی در خواندن: در این نوع اختلال کودک میتواند کلمات را رمز گشایی کند اما در سرعت فهم کلمه دچار مشکل است. دلیل این موضوع دو مشکل در حرکت چشم است که به توقف و پرش چشم شناخته شدهاند.
چرا اختلال خواندن در کودکان ایجاد میشود؟
اختلالات یادگیری از آغاز تولد تا سن اول ابتدایی بروز پیدا میکنند. والدین هر چه زودتر اختلالات یادگیری را در کودک خود تشخیص دهند، درمان آن راحتتر خواهد بود.
تصویر برداریهایی که از مغز افراد دارای اختلالات یادگیری انجام شده نشان داده است که در نیمکره چپ مغز این افراد اشکالی وجود داشته که عملکرد مغز را کند کرده و باعث به وجود آمدن اختلالات یادگیری شده است. همچنین دانشمندان به کمتر بودن تعداد سولهای عصبی در قسمتهایی از مغز که که مربوط به زبان است، پی بردهاند.
بسیاری از والدین به دنبال این هستند که بدانند آیا اختلال خواندن مشکلی ژنتیکی است یا خیر؟ اختلال خواندن میتواند ارثی باشد اما بدین معنا نیست که والدینی که دچار این مشکل هستند حتما این اختلال را به فرزند خود هم منتقل میکنند. باید گفت این اختلال 50 درصد به سبب مشکلات ژنتیکی و 50 درصد هم به خاطر عوامل محیطی ایجاد میشود.
چگونه میتوان اختلال خواندن را تشخیص داد؟
برای اینکه بتوانید اختلال خواندن را در کودک خود درمان کنید، قدم اول تشخیص درست این نارسایی در کودک است. ممکن است کودک شما در خواندن ایراداتی داشته باشد اما اختلال خواندن نداشته باشد. در ادامه چند راه برای تشخیص این اختلال ذکر شده است.
درک مطلب: وقتی کودک شما متنی را خواند اما نتوانست آن را درک کند، خودتان را موضوع را برایش توضیح دهید. اگر متوجه توضیحات بیانی شما شد و متن را بدین صورت درک کرد، میتواند دلیل بر وجود اختلال خواندن باشد.-
آزمون سیاهه خواندن: در ایران منابع زیادی برای آزمونهای غربالگری وجود ندارد اما آزمون سیاهه خواندن یک آزمون غربالگری است که توسط پژوهشگران ایرانی ارائه شده و موفق هم بوده است. این آزمون باید توسط کارشناسان انجام شود. در این آزمون کارشناس یک متن را بر اساس پایه تحصیلی انتخاب میکند و چند سوال بر اساس متن از کودک میپرسد.
عادتهای رفتاری: تشخیص نهایی اختلال خواندن باید توسط پزشک انجام شود اما، والدین اگر برخی از علائم مثل رفتارهایی که در زیر ذکر شده را در کودک دیدند باید به پزشک مراجعه کنند.
مشکل داشتن در تشخیص زمان و تاریخ
ناتوانی در یادگیری کلمات جدید
دشوار بودن خواندن کلمات گشت سر هم
گم کردن زیاد خط هنگام روخوانی
جابه جا گفتن حروف کلمات هنگام خواندن
اشتباه خواندن لغاتی که حروف استثنا دارند
اختلال خواندن چگونه درمان میشود؟
اختلال خواندن در کودکان را میتوان درمان کرد. اول دبستان تا سوم دبستان بهترین زمان برای تشخیص و درمان این اختلال است. بعد از آن هم میتوان اختلال خواندن را در کودکان درمان کرد اما، روند درمان کندتر خواهد شد.
در ادامه چند روش برای درمان اختلال خواندن در کودکان ذکر شده است. همچنین اگر حس میکنید کودک شما اختلال در نوشتن هم دارد، توصیه میکنیم مقاله راهکارهای درمان اختلال نوشتن کودکان را به صورت کامل مطالعه کنید.
نوروفیدبک: روش درمان نوروفیدبک بر پایه علم روانشناسی است و مستقیم بر مغز اثر میگذارد. نوروفیدبک بهترین روش برای درمان اختلال خواندن است. این روش برای درمان انواع اختلالات یادگیری و سایر مشکلات ذهنی، روحی و عصبی مورد استفاده قرار میگیرد.
نوروفیدبک یک دستگاه کامپیوتری است که امواجی را منتشر کرده و باعث بهبود عملکرد مغز میشود. از این روش برای درمان اختلال خواندن در کودکان و بزرگسالان استفاده میشود. افراد برای استفاده از این روش درمانی باید به مراکز علوم اعصاب و روان شناسی سایبر مراجعه کنند.
روش درمانی اورتون گلینگهام: به این روش تکنیک چند حسی آموزش زبان میگویند. در این روش حواس چندگانه متمرکز خواندن میشود. در روش درمانی چند حسی آموزش زبان، از حواسی مانند لامسه، بینایی، شنوایی و به ویژه حرکتی برای آموزش استفاده میشود.
مهندسی معکوس: یکی دیگر از روشهای درمان اختلال خواندن روش مهندسی معکوس استو در این روش از مجموعهای از تکنیکهای استفاده شده و طبق آنها حرکات و بازیهای طراحی میشود. در این بازیها مطالب با روش کدگذاری به فرد آموزش داده میشوند. انجام این تکنیکها نیاز به مربی یا درمانگر دارد.
راه حلهایی ساده برای درمان اختلال خواندن:
از کتابهای تصویری و یا کتاب شعر استفاده کنید.
به عنوان والدین کودکی همیشه مطالعه داشته باشید.
تمرینات را با بازی و سرگرمی ادغام کنید.
از کاغذ و مداد رنگی استفاده کنید.
به علاقه کودک در فرآیند یادگیری توجه کنید.
حروف الفبا را به صورت برجسته درست کنید و با کنار هم قرار دادن آنها کلمه بسازید.
کودک را در محیطهایی مثل کتابخانه قرار دهید.
جمع بندی
اختلال خواندن یک اختلال یادگیری شایع در میان کودکان است. والدین میتوانند با استفاده از راهکارهای درمان اختلال خواندن در کودکان، این مشکل را در کودک خود درمان کنند. کلاس اول تا سوم دبستان بهترین زمان برای تشخیص و درمان این اختلال در کودکان است. این اختلال را نمیتوان یک بیماری دانست.
کودکانی که دچار انواع مختلف اختلال یادگیری هستند، نوع دیگری از یادگیری را میپذیرند و شما با استفاده از راهکارهای فوق میتوانید این اختلال را در آنها درمان کنید.
سوالات پرتکرار
اختلال خواندن چیست؟
اختلال خواندن یکی از اختلالات رایج مغزی است که باعث میشود افراد در خواندن و درک مطلب مشکل داشته باشند.