فرض کنین تمام کتاب‌های درسی و هزاران تست رو حل کردین و آزمون‌های آزمایشی رو مورد ارزیابی قرار دادین. حالا نوبت به مرور و جمع‌بندی مطالب درسی میرسه. با این حجم بالای مطالب درسی، چطوری می‌تونین تمام کتاب‌ها رو در مدت زمان کوتاهی مرور کرد؟ چقدر زمان برای این کار دارین؟ اصلا زمان لازم برای رتبه برتر شدن چقدره؟
اینجاست که خلاصهنویسی به کمک شما میاد. با کمک خلاصهنویسی به راحتی می‌تونین در یک چشم به هم زدن مطالب کتاب درسی رو مرور کنین.
اما بهتره بدونین که خلاصهنویسی چندان کار ساده‌ای نیست و اصول خاص خودش رو داره. به بیان دیگه، هر کسی بلد نیست مطالب رو به صورت خلاصه بنویسه و هر خلاصه‌ای هم، خلاصه نیست! آشنایی با اصول خلاصهنویسی برای همه دانش‌آموزان به ویژه کنکوری لازم و ضروریه.
شاید برای شما هم پیش اومده باشه که برای یک درس 5 صفحه‌ای، 7 صفحه خلاصه بنویسین! چنین روشی مورد تایید هیچ مشاوری نیست و فقط باعث هدر رفتن زمانتون میشه.
خلاصهنویسی فرآیند یادگیری رو تکمیل میکنه. کافیه که یک‌بار روش خلاصهنویسی رو به کار بگیرین تا افزایش سرعت مطالعه و یادگیری رو با چشم‌های خودتون مشاهده کنین. با توجه به اهمیت بالای خلاصهنویسی، در این مقاله قصد داریم به تکنیک های خلاصهنویسی و مزایای آن بپردازیم. پس با ما همراه باشین.
آشنایی با روش خلاصهنویسی
قبل از این که به اصول خلاصهنویسی بپردازیم بهتره یک تعریف ساده از "خلاصه نوشتن" داشته باشیم. خلاصه یک محتوای کم حجم و منسجمه که برای مرور و یادآوری سریع مطالب درسی به کار میره.
قطعا شما هم ترجیح میدین که به جای مطالعه یک کتاب 200 صفحه‌ای برای جمع‌بندی، چند صفحه از کلیات و نکات مهم رو بخونین. بسیاری از رتبه‌های برتر کنکور عامل موفقیت خودشون رو در استفاده از خلاصهنویسی در دوران مرور و جمع‌بندی بیان کردن. این موضوع نه تنها به یادآوری سریع مطالب کمک میکنه، بلکه از اتلاف زمان هم جلوگیری خواهد کرد.
به این ترتیب زمان بیش‌تری برای مطالعه سایر دروس یا حتی تفریح دارین!
مقاله پیشنهادی
چگونه برنامه ریزی درسی کنیم؟
چگونه برنامه ریزی کنیم برای درس خواندن؟ با بهترین روش‌های برنامه‌ریزی درسی آشنا شوید و زمان خود را بهینه مدیریت کنید!. همراه شو و فتحش کن🏴☠️
ویژگی‌های خلاصهنویسی خوب و جامع
همونطور که گفتیم نمیشه هر نوشته کوتاهی رو خلاصه در نظر گرفت. خلاصه ویژگی‌های خاصی داره که برای رسیدن به نتیجه باید طبق همون پیش برین. چند ویژگی در خلاصه‌نویسی‌های خوب به چشم می‌خوره که شامل موارد زیر میشه:
تمیز و مرتب باشه: اگر میخواین به اطلاعات ذهنی‌تون نظم بیش‌تری بدین، لازمه که مرتب بنویسین. خلاصهنویسی نباید زمان زیادی رو از شما بگیره. همین که بتونین به خوبی مطالب رو بخونین و به یاد بیارین کفایت میکنه.
کامل ننویسین: اصل مهم در خلاصهنویسی اینه که کامل ننویسین! می‌خوایم تا جای ممکن مطالب رو فشرده کنیم. چه برداشتی از این فصل دارین؟ به نظر شما کدوم نکات اهمیت بیش‌تری دارن؟ همون موارد رو یادداشت کنین.
بریم سر اصل مطلب! : لازم نیست شاخ و برگ زیادی بدین. فرمول‌های مهم در دروس محاسباتی و تعاریف اصلی در سایر بخش‌ها کافیه. مغز خودتون رو از اطلاعات بلا استفاده پر نکنین.
از تیترها غافل نشین: تیترها از مهم‌ترین بخش‌های خلاصهنویسی هستن که به طبقه‌بندی اطلاعات کمک می‌کنن. به این ترتیب با یک اشاره تمامی مطالب را به خاطر میارین.
آیا لازمه که برای همه درس‌ها خلاصهنویسی کنیم؟
اگر بخوایم برای همه درس‌ها خلاصه‌ای رو بنویسیم، باید روزی چند ساعت رو صرف خلاصهنویسی کنیم. دروسی مانند دین و زندگی یا ادبیات فارسی به خلاصه نیاز ندارن. کافیه که روزی چند تا تست بزنین یا کلمات مهم رو مرور کنین تا نکات مهم در ذهنتون بمونه. اما برای دروس تخصصی مانند زیست‌شناسی، ریاضی، فیزیک و شیمی بهتره که به فکر خلاصهنویسی باشین.
از اونجایی که نکات این درس‌ها بسیار گسترده و با اهمیت هستن، داشتن خلاصه کمک میکنه تا در دوران مرور و جمع‌بندی بهتر عمل کنیم. اما سوال اصلی اینه که چگونه خلاصهنویسی کنیم؟ در ادامه مقاله با اصول خلاصهنویسی بیش‌تر آشنا میشین.
به سبک رتبه برترها خلاصهنویسی کنین
خلاصهنویسی یکی از روش‌های مطالعه کنکور به سبک رتبه برترها محسوب میشه و برای همه دانش‌آموزان به ویژه دوازدهمی‌ها لازمه. البته برای دانش‌آموزانی که حداقل سطح تسلط رو دارن؛ نه برای افرادی که تازه کتاب رو باز کردن!
اگر تا الان به طور جدی درس نخوندین، بهتره که زمانتون رو صرف مطالعه کتاب کنین، سپس روش خلاصهنویسی رو یاد بگیرین. بدون شک، مشاوره کنکور پرش، میتونه در این موضوع به شما کمک کنه.
برای داشتن یک خلاصهنویسی مناسب حتما موارد زیر رو در نظر بگیرین.
از اول خلاصه ننویسین
هفته بعد امتحان ریاضی دارین و تازه میخواین فصل دوم رو مطالعه کنین. کتاب ریاضی رو باز می‌کنین. سراغ فصل دوم میرین تا اولین دور مطالعه رو آغاز کنین. پس از دو ساعت درس خواندن بلافاصله خلاصه نوشتن رو شروع می‌کنین.
در اولین دور مطالعه خلاصه نوشتن ممنوعه! شما باید به سطح تسلط مناسبی از دروس برسین و تا حدودی برداشت خودتون رو از مطالب درسی یادداشت کنین.
برخی از مشاورین بر این باور هستن که خلاصهنویسی حداقل به 50 درصد تسلط نیاز داره. اگر چنین روشی رو پیش بگیرین، پس از مدت کوتاهی تمامی مطالب رو فراموش می‌کنین! پس اول تسلط، بعد خلاصهنویسی!
خودمونی باش!
اگر با سبک و سیاق کتاب درسی راحت نیستین، نکات رو به زبان خودمونی بنویسین. این موضوع باعث میشه تا مطالب رو سریع‌تر به خاطر بیارین و احساس راحتی بیش‌تری داشته باشین. در حقیقت خلاصه‌‌ها برداشت شما از محتوای درسی هستن. لازم نیست از جملات و فعل‌های سنگین استفاده کنین! این کار فقط زمان شما رو تلف میکنه.
فشرده نویسی رو فراموش نکنین
هدف خلاصهنویسی اینه که مطالب درسی رو کوتاه کنیم تا در کم‌ترین زمان ممکن، اطلاعات رو بخاطر بیاریم. پس لازمه که از توضیح بیش از حد جلوگیری کنین. کلمه کلیدی یا نکته اصلی رو یادداشت کرده و باقی کارها رو به ذهنتون بسپارین. برای این کار بهتره که جملات رو کوتاه کرده و افعال غیرضروری رو حذف کنین.
نقشه ذهنی تکنیک موفق خلاصهنویسی
نقشه ذهنی یا مایند مپ (Mind Map) از نمودارهای بسیار پرکاربرد محسوب میشه که در خلاصه نوشتن کاربرد داره. این نقشه افکار شما رو حول یک ایده مرکزی سازماندهی میکنه. حتی می‌تونین از اپلیکیشن‌ها برای استفاده از نقشه ذهنی استفاده کنین.
یکی از مهم‌ترین نقاط قوت نقشه‌ذهنی اینه که پیدا کردن هر اطلاعاتی که نیاز دارین بسیار ساده‌ست؛ کافیه شاخه مربوط به اون موضوع رو دنبال کنین. هر موقع هم که نیاز داشتین، می‌تونین شاخه‌های بیش‌تری رو اضافه کنید.
هیچ محدودیتی بابت این موضوع وجود نداره. برای آشنایی بیش‌تر با نقشه ذهنی کافیه به مقاله نقشه ذهنی در وبلاگ پرش سر بزنین.
تست‌ها رو خلاصه کنین
درس خوندن برای دانش‌آموزان یعنی تست و سوال! برای این که از تست‌ها حداکثر استفاده رو ببرین باید نکات مهم رو یادداشت کنین. برای این کار بهتره مانند تحلیل آزمون عمل کنین. نکات سوالاتی که درست حل می‌کنین رو بنویسین.
برای تست‌هایی که پاسخ ندادین یا اشتباه جواب دادین، در قدم اول مجددا سوالات رو حل کرده و نکات رو بنویسین. در نهایت هم از مبحث مورد نظر چند تست جدید حل کرده و نکات اون‌ها رو یادداشت کنین.
مقاله پیشنهادی
آموزش روش تست‌زنی سریع | از مبتدی تا پیشرفته
برای زمان‌بندی بهتر در آزمون‌ها باید روش های تست‌زنی سریع را تمرین کنین. اجرای تست‌زنی سریع در کنکور باعث بالا رفتن پاسخ‌های صحیح میشه.
انواع خلاصهنویسی
تاکنون متخصصان حوزه آموزش روش‌های مختلفی برای خلاصهنویسی پیشنهاد دادن. هر کدوم از این روش‌ها برای یک موضوع خاصی استفاده میشن. به عنوان مثال روش 5W1h (روش پنج W و یک H) بیش‌تر برای مطالبی کاربرد داره که درباره افراد نوشته شده.
همچنین روش SWBST برای مطالب داستانی کاربرد داره. در ادامه این قسمت قصد داریم به انواع خلاصه نویسی اشاره کنیم:
روش 5W1H (روش پنج W و یک H)
روش 5W1h در 6 سوال خلاصه میشه:
When: چه کسی
What: چه چیزی
When: چه زمانی
Where: چه مکانی
Why: چرا
How: چطور
این بیش‌تر برای متن‌های شخصیت محور کاربرد داره. به عبارت دیگه از این روش زمانی می‌تونین از این روش برای خلاصه نوشتن مطلبی استفاده کنین که متن اون مطلب درباره افراد نوشته شده باشه. به عنوان مثال فرض کنین که میخواین متن یک درس تاریخی رو خلاصه بنویسین. بهترین روش برای این کار اینه که از روش پنج W و یک H استفاده کنین.
با جواب دادن به پنج سوال W و یک H می‌تونین مطلب یا مطالب اون درس تاریخ رو به طور کامل و خیلی خوب خلاصه کنین.
در زمان خلاصه نوشتن درس تاریخی باید بدونین که:
درباره چه کسی صحبت می‌کنین؟
این شخص چه کارهایی انجام داده؟
این کارها در چه زمانی اتفاق افتاده؟
این کارها در چه مکانی اتفاق افتاده؟
چرا این کارها رو انجام داده؟
روند انجام کارهای این فرد یا وقایع اون چطور بوده؟
روش SWBST
خلاصه نوشتن با روش SWBST بیش‌تر برای مطالب داستانی کاربرد داره. این روش بهتون کمک میکنه تا لحنی داستانی رو به متن بدین. روند روش SWBST به این شکله:
S: در وهله اول باید شخصیت اصلی داستان رو معرفی کنین.
W: کاری که شخصیت اصلی داستان قصد انجام اون رو داره.
B: بیان مشکلاتی که شخصیت اصلی داستان باهاشون مواجه شده.
S: یک یا چند راه حل برای مشکلاتش بیان کنین.
T: توضیحاتی درباره برطرف کردن مشکلات و اضافه کردن نتیجه‌گیری
خلاصهنویسی نموداری
همونطور که از اسم این روش مشخصه، باید اون مطلبی که می‌خونین رو به صورت یک نمودار رسم کنین. روش خلاصهنویسی نموداری به شما کمک میکنه تا مطالب و عبارات مهم رو به صورت شاخ و برگ‌های درخت یادداشت کنین.
برای اینکه بتونین مطالب مهم رو با روش نموداری خلاصه کنین، کافیه که اون درس رو یک‌بار با دقت بخونین و بعد بخش‌های مهم رو اولویت‌بندی کنین و بعد روی شاخه‌های این نمودار درختی بنویسین. هر چه عبارات مهم‌تر باشن، روی شاخه‌های بالاتر قرار می‌گیرن و به همین صورت اضافه کردن عبارات مهم ادامه پیدا میکنه تا ساخت نمودار به پایان برسه.
مزایای خلاصهنویسی کنکور
با این روش سرعت یادگیری مطالب درسی بیش‌تره.
حجم مطالب خلاصه شده از حجم مطالب درسی کم‌تره.
خلاصهنویسی و جمع‌بندی نهایی، نقش مهمی در کنکور داره.
امکان مرور راحت‌تر مطالب درسی با استفاده از خلاصهنویسی.
با استفاده از خلاصه‌های درسی می‌تونین استرس قبل از کنکور رو کم کنین.
از خلاصه‌های آماده استفاده کنیم؟
حتما شما هم خلاصه‌های آماده کتاب‌های کمک آموزشی رو دیدین. استفاده از نمودارهای درختی و تصاویر رنگی به اندازه ای جذابه که شما رو به سمت استفاده از خلاصه‌های آماده جذب میکنه.
این روش هم نتایج خوبی داره اما خلاصه‌ای که خودتون تهیه می‌کنین بیش‌تر در ذهن ماندگاره.
اما همه خلاصه‌های آماده به اندازه کافی خوب نیستن و اطلاعات مهم رو در اختیار دانش‌آموزان قرار نمیدن. مجموعه پرش با داشتن منابع آموزشی منحصر به فرد صفر تا صد کتاب درسی رو در اختیار دانش‌آموزان قرار میده. نکاتی که در خلاصهنویسی، امتحانات مدرسه و کنکور خیلی به کارتون میاد.
برای خرید بسته آموزشی معلم خصوصی پرش کافی است به سایت پرش مراجعه کرده و بسته مورد نظر رو به سبد خریدتون اضافه کنین. قیمت بسته در برابر خدماتی که دریافت می‌کنین؛ خیلی مقرون به صرفه‌ست. اگه سوالی در مورد این بسته آموزشی دارین، کافیه شماره تماس خودتون در قسمت ارتباط با مشاورین وارد کرده و منتظر تماس ما در اسرع وقت باشین.
جمع‌بندی
خلاصهنویسی نوعی ایجازه، یعنی بیان مقصود در کوتاه‌ترین عبارت! هدف خلاصهنویسی اینه که خواننده، بدون صرف وقت روی جزئیات و نکات کم اهمیت متن، به منظور اصلی نویسنده پی ببره. با استفاده از این روش، مطالب رو سریع‌تر و دقیق‌تر بخونین.
در روش خلاصهنویسی، تنها نکات مهم و کلیدی نوشته میشن و باید از توضیحات اضافی پرهیز کنین. طول خلاصه نباید مساوی با طول متن اصلی باشه و از کلمات کلیدی و جملات ساده استفاده کنین تا مطالب به شکل مختصر و مفید منتقل بشن.
سوالات پرتکرار
ویژگی خلاصه نویسی خوب و جامع چیست؟
نوشتن تیترهای مهم و نظم بخشیدن به اطلاعات از مهم ترین ویژگی‌های خلاصه نویسی خوبه.
