همیشه در زندگی برای یادگیری موضوعات مختلف چه درسی و چه غیر درسی پیش قدم می‌شویم اما، در قدم اول باید خود فرآیند یادگیری را درست یاد بگیرید. هریم یادگیری همان چیزی است که یادگیری درست را به ما آموزش می دهد.

بله خود مسئله یادگیری مهارتی است که نیاز به یادگیری دارد. وقتی شما بدانید که مسیر درست یادگیری یک درس یا یک مهارت چیست، بسیار راحت تر آن را یاد می‌گیرید. در این مقاله از پرش می‌خوانید که هرم یادگیری چیست و از چه بخش‌هایی تشکیل شده است.

تاثیر هرم یادگیری، موضوعی که ما در این قسمت بررسی می‌کنیم.

هرم یادگیری، هرمی است که سلسله مراتبی که برای یادگیری یک درس یا یک مهارت طی کنید را به شما نشان می‌دهد. بنابراین اولین قدم در مسیر یادگیری درست و اصولی، آشنایی با این مفهوم است.

هرم آموزشی در واقع یک مدل آموزشی است. در این هرم تمام راه‌های یادگیری و عوامل مهم در مسیر یادگیری ذکر شده است. آشنایی با این هرم هم برای معلمان، هم برای دانش‌آموزان و هم برای والدین کمک کننده و مفید خواهد بود.

هرم یادگیری را نخستین بار یک معلم خلاق آمریکایی به نام ادگار دیل، توسعه داده است. از آن زمان تا کنون بسیاری از معلمان در فرایند آموزش از اطلاعات هرم یادگیری استفاده می‌کنند. هرم یادگیری بخش‌های مختلفی دارد. بخش‌های مختلف این هرم  عبارتند از:

در روش سخنرانی، معلم یک متن را تهیه می‌کند. او این متن را در کلاس درس برای دانش‌آموزان می‌خواند. در این روش تدریس، میزان یادگیری دانش‌آموزان پایین و تنها 5 درصد است. سخنرانی را می‌توان ضعیف ترین روش تدریس در هرم دانست.

خواندن روشی قدیمی در یادگیری است. بسیاری از افراد تنها از همین روش برای یادگیری استفاده می‌کنند. اما امروزه با وجود پیشرفت‌ها فراوان در زمینه‌های مختلف از جمله تدریس و یادگیری، روش خواندن به تنهایی کاربرد چندانی ندارد. میزان یادگیری در روش خواندن 10 درصد محاسبه شده است.

هر ابزار آموزشی که به شکل صوتی و تصویری ارائه می‌شود، در این بخش از هرم جای می‌گیرد. نمودارها، تصاویر آموزشی، انیمیشن‌های آموزشی و ... از جمله ابزارهای آموزشی مدرن هستند. امروزه در مدارس از ابزارهای سمعی بصری استفاده گسترده‌ای می‌شود.

میزان تاثیرگذاری این ابزارها در یادگیری 20 درصد محاسبه شده است. این روش، برای یادگیری علوم و مهات‌های مختلف توصیه می‌شود.

اثبات تجربی روشی موثر در هرم یادگیری است. اما این رو برای علوم کاربرد ندارد. برای درسی مانند علوم تجربی بسیار پرکاربرد است. تاثیر گذاری این روش در یادگیری 30 درصد است. یعنی اگر با استفاده از اثبات تجربی موضوعی را به دانش‌آموزان آموزش دهید، حدود 30 درصد از محتوای آموزشی در ذهنشان باقی خواهد ماند.

یادگیری با روش اثبات تجربی، یک یادگیری فعال است که بسیاری از دانش‌آموزان از آن استقبال می‌کنند.

در این روش، دانش‌آموزان کلاس درباره موضوع آموزشی با یکدیگر بحث و گفت و گو می‌کنند. همچنین معلم می‌تواند دانش‌آموزان را به چند گروه تقسیم کند. تاثیر روش بحث گروهی در یادگیری حدود 50 درصد است.

دانش‌آموزان در این روش نظرات خود را درباره مبحث آموزشی مطرح می‌کنند و از نظرات همکلاسی هایشان هم با خبر می‌شوند. بحث کلاس روش محبوب بسیاری از دانش‌آموزان است. این روش قدرت بحث و تحلیل را در دانش‌آموز افزایش داده و مهارت‌های اجتماعی او را نیز افزایش می‌دهد.

تمرین یکی از موثرترین روش‌های تدریس است. این روش می‌تواند کتبی، شفاهی و یا آزمون آنلاین باشد. همچنین می‌تواند با استفاده از ابزارهای آموزش عملی باشد. تمرین نشان می‌دهد که میزان یادگیری موثر دانش‌آموز در کلاس چقدر بوده است. میزان تاثیر این روش در هرم  75 درصد است.

استفاده از روش آموزش به دیگران، سبب می‌شود تا آنچه آموخته‌اید در ذهن شما مرور شده و تثبیت شود. آموزش دادن آنچه آموخته‌اید به دیگران سبب ماندگاری محتوای آموزشی تا 90 درصد می‌شود. بنابراین می‌توان آموزش را موثرترین شیوه در هرم دانست.

معلمی که بخشی از زمان کلاس را به کمک کردن و آموزش دادن دانش‌آموزان به یکدیگر اختصاص می‌دهد، علاوه بر اینکه میزان یادگیری دانش‌آموزانش را افزایش می‌دهد، سب ایجاد فضایی صمیمی و دوستانه در کلاس می‌شود.

اگر مفهوم هرم را یاد بگیرید و با بخش‌های مختلف آن آشنا شوید، مسیر یادگیری شما هموار تر خواهد شد. وقتی بدانید هر روش یادگیری در چه سطحی قرار می‌گیرد و چقدر موثر است، می‌توانید مسیر بهتری را برای یادگیری علوم و مهارت‌های مختلف انتخاب کنید.

ممکن است میزان تاثیرگذاری روش‌های یادگیری که در این هرم آمده برای اشخاص مختلف متفاوت باشد. اما این هرم به صورت کلی برای عموم دانش‌آموزان کاربردی خواهد بود.

اگر معلم‌ها از ابتدای سال تحصیلی، بر اساس هرم یادگیری آموزش خود را شروع کنند، شاهد تاثیر هرم یادگیری بر افزایش یادگیری دانش‌آموزان خواهند بود.

هرم یادگیری را در گوشه‌ای از دفتر خود یادداشت کنید. فراموش نکنید که برای یادگیری درست و اصولی نباید تنها به یک روش در هرم یادگیری اکتفا کنید. مثلا چون آموزش دادن به دیگران تاثیر بیشتری دارد، تنها همین روش را انتخاب نکنید. تا وقتی سطوح قبلی را طی نکرده نباشید، به این سطح نمی‌رسید.

برای یادگیری هر درس و مهارتی، تمام سطوح هرم یادگیری را به ترتیب طی کنید تا شاهد تاثیر هرم یادگیری بر افزایش یادگیری خود باشید. این سطوح مکمل یکدیگر هستند.

دقت کنید که روش‌هایی که در این هرم برای یادگیری ذکر شده، تنها روش‌های یادگیری نیست. امروزه روش‌های زیادی در یادگیری وجود دارد که می‌توانید از آنها هم در کنار روش‌های هرم یادگیری استفاده کنید.

شما حتی می‌توانید روش یادگیری شخصی سازی شده خود را به کمک معلم و مشاوران تحصیلی و با استفاده از شناخت صحیح از توانایی‌های خود، بیابید.

خیلی از دانش‌آموزان این سوال را در ذهن خودشان دارند که مشاوره خصوصی بهتره یا مشاوره مدرسه؟

بدون شک، به هر میزان که مشاورین بتوانند زمان بیشتری برای شناخت ویژگی‌های شما داشته باشند، می‌توانند روش‌های بهتری را برای ارتقای سطح تحصیلی شما ارائه کنند.