تفاوت اصلی دروس حفظی و تحلیلی در زمانیه که باید برای یادگیری اون‌ها صرف بشه. احتمالاً به عنوان یک دانش‌آموز درس‌های حفظی رو خیلی راحت آموزش می‌بینین اما خیلی زود هم اون‌ها رو فراموش می‌کنین؛ پس مشکل اصلی این نوع درس‌ها، نحوه به خاطر سپردن اون‌هاست نه یادگیری‌شون!

در مقابل شاید برای یادگیری دروس تحلیلی زمان بیشتری صرف کنین؛ اما در عوض چیزی که یاد گرفتین توی ذهن شما موندگار میشه و باقی می‌مونه. این مسئله الزام استفاده از صحیح‌ترین روش مطالعه دروس حفظی رو به خوبی برای شما توجیه می‌کنه.

اگه به دنبال آموزش بهترین روش مطالعه دروس حفظی هستین، بهتره بدونین معمولاً دانش‌آموزان به دو گروه تقسیم‌بندی میشن: 1- کسانی که از خوندن دروس حفظی لذت می‌برن و با روش مطالعه دروس حفظی به خوبی آشنا هستن. 2- کسانی که با حل مسئله و مطالعه دروس تحلیلی مشکلی ندارن؛ اما در عوض از درس‌های حفظی بیزارن!

توی این مقاله قصد داریم در مورد بهترین روش برای خوندن درس‌های حفظی با هم صحبت کنیم. در نظر داشته باشین که از روش مطالعه دروس حفظی برای کنکور هم میشه استفاده کرد؛ در واقع این روش توی تمام مقاطع تحصیلی قابل استفاده‌ست.

البته اگه درگیر روزمرگی‌هاتون هستین و فرصت نمی‌کنین این مقاله رو به طور کامل بخونین، پادکست زیر رو گوش کنین و همراه رادیو پادکست پرش باشین🎧🔊📚

حتی اگه یک معلم خصوصی برای تمام درس‌های تحلیلی و تخصصی‌تون داشته باشین، لازمه که توجه ویژه‌ای به دروس حفظیتون کنین. برای اینکه بتونین درس‌های حفظی رو به سادگی توی ذهنتون هک کنین، می‌تونین از سه روش زیر برای مطالعه دروس حفظی استفاده کنین:

جعبه لایتنر روشی بسیار فوق العاده برای انتقال داده‌های ذهنی به حافظه بلندمدته؛ این داده‌ها می‌تونن درسی باشن یا به هر موضوع دیگه‌ای مربوط باشن. حتماً برای شما هم پیش اومده که به دلیل فراموشی مطالب سر جلسه آزمون، بین سوالات و گزینه‌های مختلف شک می‌کنین یا با پاسخ اشتباه از اون‌ها عبور می‌کنین.

اگه این مشکل رو تجربه کردین، باید بدونین که مطالب درسی به حافظه بلندمدت شما انتقال پیدا نکرده؛ به بیان ساده‌تر روی مباحث درسی تسلط نصفه و نیمه دارین! حالا با استفاه از جعبه لایتنر می‌تونین جلوی این اتفاق رو بگیرین.

خیلی از دانش‌آموزان تمایل دارن با بهترین روش‌های درس خوندن آشنا بشن و بتونن مباحث درسی‌شون رو به صورت مفهومی یاد بگیرن. به همین دلیل هم خیلی از دانش‌آموزان به دنبال استفاده از روش‌های مختلف هستن. یکی از این روش‌ها، جعبه لایتنر است.

اما چطوری باید از جعبه لایتنر استفاده کنیم؟ یا چطور اون رو بسازیم؟

جعبه‌ای مثل تصویر زیر بسازین و 5 بخش برای اون در نظر بگیرین:

ابتدا یک فلش کارتی رو که مطلب درسی روش نوشته شده، داخل خونه اول قرار میدیم. در یک سمت این فلش کارت سوال رو بنویسین و سمت دیگه جواب اون رو یادداشت کنین.

یه روز بعد، همون کارت رو بردارین و بدون نگاه کردن به پشت کارت به اون پاسخ بدین. اگه جواب رو درست بگین اجازه دارین کارت رو به خونه دوم جعبه یعنی خونه 3 روزه منتقل کنین.

توی مرحله بعدی 3 روز صبر کنین و باز به سوالاتی که توی کارت‌های خونه دوم قرار داره، جواب بدین. اگه جواب‌ها رو درست گفته باشین، مجازین که کارت‌ها رو به خونه‌ سوم، یعنی خونه‌ 7 روزه منتقل کنین.

سپس 7 روز صبر می‌کنین و دوباره همین چرخه رو تکرار می‌کنین.

در نهایت اگه در خونه‌ آخر، بعد از گذشت 30 روز، به سوال داخل کارت درست پاسخ دادین، یعنی این مطلب درحافظه‌ بلندمدت شما ثبت شده و می‌تونین با خیال راحت اون فیش رو از دور خارج کنین.

توجه داشته باشین اگه یک فلش کارت رو اشتباه جواب داده باشین، باید اون رو به خونه اول جعبه لایتنر برگردونین نه خونه قبلی. یعنی چرخه برای کارت‌هایی که خوب یاد نگرفته‌اید از اول آغاز میشه و اون‌قدر تکرار میشه تا به یادگیری کامل منجر بشه.

می‌تونین این جعبه رو از لوازم‌التحریری‌ها تهیه کنین یا خودتون اونو بسازین. مهم اینه که از اون در طولانی مدت استفاده کنین تا تاثیرش رو روی روند یادگیریتون احساس کنین.

استفاده از روش درخت حافظه رو میشه به عنوان بهترین روش خوندن دروس حفظی معرفی کرد. درخت حافظه با برقراری ارتباط بین مفاهیم مرتبط، یادگیری مطالب درسی و به خاطرسپاری مفاهیم رو بسیار ساده‌تر می‌کنه. توی این روش باید مطالب درسی رو مثل یک زنجیره به هم متصل کرد.

باید توجه داشت که مغز انسان یک ابزار کیفیه نه کمی؛ یعنی مغز انسان با بهتر خوندن مطالب اون‌ها رو یاد می‌گیره نه با بیشتر خوندنشون. اين روش بيشتر برای مطالبی که قابل سازمان‌دهی ‌باشن مثل انواع آرايه‌‌های ادبی، صيغه‌های فعل، روش رفع ابهام و … کاربرد داره. درخت حافظه یکی از بهترین روش‌ها برای مطالعه دروس حفظی به شمار میره.

این درخت، ساختاری تصویر مانند از مطلب درسی توی ذهن شما ایجاد می‌کنه. توی این ساختار، شاخه‌های کوچکتر درخت که همگی به شاخه بزرگتر متصل هستن، جزئیات مطالب حفظی هم توی این روش به موضوع اصلی مرتبط میشن. از این روش برای ارتباط چند موضوع مرتبط با همدیگه استفاده میشه.

معمولاً دانش‌آموزانی که از این روش استفاده نمی‌کنن، موقع پاسخ دادن به سوالات، دنبال عین جمله کتاب می‌گردن؛ اما کسانی که از درخت حافظه کمک می‌گیرن، به صورت مفهومی موضوع رو آموزش دیدن و می‌تونن اونو از زبان و ذهنشون به خوبی و به طور کامل توضیح بدن.

اگه دنبال استفاده از یک روش مطالعه برای دروس حفظی هستین که به‌طور موثر عمل کنه، روش PQRST رو به شما پیشنهاد می‌کنیم. بعد از اجرا کردن کامل این روش، احتمال فراموشی مطالب درسی بسیار پایین میاد. برای پیاده‌سازی این روش خوندن دروس حفظی باید 5 مرحله زیر رو اجرا کنین:

در ادامه، هر کدوم از این مراحل رو جداگانه برای شما توضیح میدیم:

توی مرحله اول به طور اجمالی ذهن خودتون رو با مطالب آشنا کنین. نگاهی کلی به سرتیترها، جدول‌ها، نمودارها و... بندازین تا یک دید کلی نسبت به مطلبی که قراره مطالعه کنین داشته باشین.

توی این مرحله شما باید از مطالبی که در مرحله قبل خوندین (عنوان‌ها، سرتیترهای موضوع یا سرفصل‌های اصلی) سوالاتی رو برای خودتون مشخص کنین تا ذهنتون رو به چالش بکشین. البته توی مرحله سوم هم می‌تونین به این پرسش‌ها پاسخ بدین؛ چون که در مرحله 2 هنوز مطلب رو با دقت و عمیق مطالعه نکردین.

پرسش در این مرحله باعث افزایش انگیزه و همینطور افزایش حس کنجکاوی شما میشه. با پاسخ دادن به این سوالات علاقه شما نسبت ادامه مطالعه مطالب بیشتر میشه.

توی این مرحله باید مطالب رو طوری عمیق و مفهومی مطالعه کنین که بتونین به همه سوال‌ها و پرسش‌هایی که در مرحله قبل مطرح کرده بودین پاسخ بدین. بد نیست موقع مطالعه با این روش بخش‌های مهم کتاب رو علامت‌گذاری کنین تا توی مراحل بعدی دوباره اون‌ها رو مرور کنین.

با اجرای دقیق این 3 مرحله حالا شما یک اطلاعات کامل و بدون نقص از کتاب و مطالب در اختیار دارین و دیگه مشکلی توی یادگیری این مطلب ندارین، ولی کار هنوز تموم نشده. اگه به همین 3 مرحله بسنده کنین مطمئن باشین خیلی سریع و کمتر از چند روز مطالب از ذهن شما پاک میشه.

تا این مرحله اطلاعات وارد حافظه کوتاه مدت شما شده؛ موندگاری اطلاعات توی حافظه کوتاه مدت حدوداً کمتر از 3 روزه و این نمی‌تونه روش خوبی برای خوندن درس‌های حفظی باشه.

حالا زمان اون رسیده که اطلاعات رو به حافظه بلند مدتتون انتقال بدین. بیشتر دانش‌آموزان خیلی خوب مطالعه می‌کنن، ولی مرحله تلقین و تکرار رو جدی نمی‌گیرن! با وجود اینکه یکی از مهم‌ترین مراحل روش مطالعه PQRST همین مرحله‌ست، اما توجه زیادی به اون نمی‌شه؛ به همین دلیل هم همیشه یک جای کار می‌لنگه!

برای تلقین و تکرار بهترین کار اینه که مطالبی درسی رو به بیان ساده برای خودتون توضیح و یا اون‌ها رو به دیگران آموزش بدین. این یک روش بسیار ساده برای انتقال اطلاعات به حافظه بلندمدت ماست. طبق تحقیقات بدست اومده آموزش دادن مطالب به دیگران می‌تونه یادگیری ما رو تا 90% بالاتر ببره. توجه داشته باشین نباید مطالب رو عیناً شبیه متن کتاب توضیح داد، بلکه باید به بیان ساده و روان انجام بشه.

توی مرحله آخر مهارت آزمونی و تسلط خودتون رو بر روی مباحث بسنجین. هدف از آزمون اینه که میزان درکتون از مباحثی که مطالعه کردین رو مورد ارزیابی قرار بدین. در دروس حفظی، تست‌زنی حکم یک مهر تایید بر روی دونسته‌های شما رو داره.

با این کار از انتقال مطالب به حافظه بلند مدتتون مطمئن می‌شین. اگه در زمان آزمون برای جواب دادن به بخشی از سوالات تردید پیدا می‌کنین، یعنی باید دوباره سراغ اون مبحث رفته و دوباره مراحل PQRST رو اجرا کنین.

روش مطالعه جعبه لایتر، مایندمپ و PQRST بهترین روش‌هایی هستن که می‌تونین برای مطالعه دروس حفظی استفاده کنین. خبر خوب اینه که این سه مورد می‌تونن به عنوان روش مطالعه دروس حفظی برای کنکور هم مورد استفاده قرار بگیرن.

پس بهتره از پایه‌های پایین‌تر برای درس خوندن از این روش‌ها کمک بگیرین تا به مرور زمان به اون عادت کنین. تمرین و تکرار می‌تونه سرعت عمل شما رو برای درس خوندن بالاتر ببره و در عین حال به افزایش کیفیت مطالعه هم کمک کنه.

اگه دوست دارین درس‌های حفظی رو با بالاترین کیفیت ممکن مطالعه کنین، پیشنهاد می‌کنیم به نکات زیر توجه کنین:

باید توجه داشته باشین مطالب رو طوری با دقت مطالعه کنین که توانایی توضیح دادن اون رو داشته باشین. زیرا وقتی مطلب مطالعه شده رو توضیح می‌دین، میزان یادگیری شما 90% افزایش پیدا می‌کنه.

برای افزایش سرعت مطالعه و کیفیت اون سعی کنین مباحث رو پاراگراف به پاراگراف بخونین. چون که وقتی کلمه به کلمه مطالعه می‌کنین نه‌ تنها سرعت کارتون کاهش پیدا می‌کنه بلکه به دنبال اون کیفیت مطالعه شما هم کمتر از همیشه میشه.

باید توجه داشته باشین که نباید زیر همه خطوط کتاب خط بکشین؛ فقط مباحث پر اهمیت رو با خط مشخص کنین یا هایلایت کنین. حالا این سوال پیش میاد که از کجا متوجه بشیم کدوم مباحث اهمیت بیشتری دارن؟ با بررسی سوالات کنکور سال‌های قبل میشه با دیدگاه طراحان سوالات کنکور تا حدودی آشنا شد و اهمیت مباحث رو درک کرد.

به عنوان مثال توی درس زیست‌شناسی مبحث مغز به یکی از اعضای ثابت در بین سوالات کنکور تبدیل شده.

می‌تونین با بررسی و تحلیل سوالات و تست‌های کنکور سراسری و کنکورهای آزمایشی به یک سری نکات مهم دست پیدا کنین. عبور کردن از این نکات مهم به سادگی، کار درستی نیست؛ بلکه باید اون نکات رو هم با مرور و حاشیه‌نویسی به اطلاعاتتون اضافه کنین.

یکی از راه‌های یادگیری و مرور، نوشتن مباحثیه که فراموش کردین. نوشتن نکات و مباحث می‌تونه یادگیری شما رو افزایش بده. علاوه بر این می‌تونین از این یادداشت‌ها برای مرور و سپردن اطلاعات به حافظه بلندمدتتون استفاده کنین.

خلاصه‌نویسی یکی از مهمترین کارهاییه که در زمان جمع‌بندی به شدت به اون نیاز پیدا می‌کنین. باید بدونین که خلاصه‌نویسی یک عمل منحصربه‌فرده و نمی‌تونین از خلاصه‌های دیگران استفاده کنین.

پس سعی کنین روش‌های خلاصه‌نویسی رو فرا بگیرین و این کار رو به درستی انجام بدین. توجه داشته باشین یک خلاصه خوب متنیه که بعد از یادگیری، رفع اشکال و مرورهای درسی انجام بشه.

اگه قصد دارین دروس حفظیتون رو به سطح مطلوبی برسونین ساده‌ترین راه مرور درسیه. مرور فرآیندیه که منجر به انتقال اطلاعات از حافظه کوتاه مدت به حافظه بلند مدت شما میشه. البته باید دقت داشته باشین که این مرور باید در زمان درستی انجام بشه.

اگه تا این قسمت از مقاله با ما همراه بودین، حتماً می‌دونین که با آگاهی از روش خوندن دروس حفظی می‌تونین از پس یادگیری همه این دروس بربیاین. البته نکته مهم درباره دروس حفظی اینه که یادگیری اون‌ها خیلی سریع اتفاق میفته، اما به‌خاطر سپردن اون‌ها سخته.

اگه بتونین از روش مطالعه دروس حفظی که توی این مقاله به شما آموزش دادیم استفاده کنین، اطلاعات رو به بهترین شکل ممکن توی حافظه بلند مدت خودتون ثبت می‌کنین. پس یادگیری این دروس برای شما در بهترین حالت ممکن انجام میشه. سعی کنین با تمرین و تکرار روی این تکنیک‌ها مسلط بشین و از اون‌ها به خوبی استفاده کنین.

مطمئن باشین با اجرای دقیق این روش‌ها می‌تونین به نتیجه مطلوبتون برسین. اگه برای رسیدن به نتایج بهتر از درس خوندن خود به کمک نیاز دارین، اطلاعات تماس خودتون رو از طریق کادر «ارتباط با ما» وارد کنین تا مشاوران تحصیلی گروه آموزشی پرش با شما تماس بگیرن.