به نظر شما، وزن مغز انسان چه قدره؟ دو کیلو، سه کیلو یا پنج کیلو؟ پیشرفته‌ترین کامپیوتر جهان حدود یک کیلوگرم (به طور دقیق 1359 گرم) وزن داره و در همین حجم کوچک تونسته بیش از 100 میلیارد سلول عصبی رو جای بده!

با وجود مطالعه فراوان دانشمندان و استفاده از ابزارهای فوق پیشرفته، همچنان کارایی بعضی از قسمت‌های مغز مشخص نیست. اما می‌دونیم که هیچ چیزی توی جهان مادی به اندازه مغز عجیب و قدرتمند نیست و توی کودکان عجیب‌تر هم میشه!

تا به حال از خودتون پرسیدین که چرا بیشتر متخصصان توصیه می‌کنن که والدین مهارت‌های بیشتری رو به کودکان یاد بدن؟ راز انعطاف مغز کودکان چیست؟ چطور با استفاده از ظرفیت‌های مغز، کودکانی باهوش تربیت کنیم؟ پرورش کودک باهوش امکان پذیره؟

ثبت‌نام توی کلاس زبان یا موسیقی، شرکت توی کلاس نقاشی یا هر چیزی که به یادگیری مهارت‌های جدید مربوط میشه، دغدغه والدین است. اون‌ها دوست دارن کودکانی باهوش داشته باشن تا توی آینده به جایگاه اجتماعی خوبی برسن.

شاید بگین که هوش و استعداد، ذاتیه! این حرف کاملا درست نیست؛ تحقیقات نشان داده که محیط رشد کودک توی پرورش استعداد و هوش اون خیلی موثره. دقیقا همون کاری که شما به عنوان والدین باید انجام بدین. در ادامه با راه‌های پرورش کودک باهوش بیشتر آشنا میشیم. همراه ما باشین.

شرکت توی رقابت‌های المپیک، قبولی توی کنکور و کسب رتبه عالی، پیروزی توی مسابقات ورزشی یا علمی آرزوی تمام والدینه. اون‌ها برای اینکه فرزندشون به این نقطه برسن تلاش خیلی زیادی می‌کنن. اما بهتره بدونین که فرمول جادویی برای پرورش کودک باهوش وجود نداره. ما صرفا باید برای 50 درصد باقی‌مانده تلاش کنیم، بله فقط 50 درصد!

طبق تحقیقات موسسه ملی سلامت (NIH)، 50 درصد هوش از ژنتیک ناشی میشه. 50 درصد باقی‌مانده به محیط رشد کودک وابسته است و منظور ما از 50 درصد همینه. تجربیاتی که شما برای کودکتون رقم می‌زنین، می‌تونه اون رو به جایگاه یک پزشک موفق برسونه.

حتی برعکس، اگه محیط رشد خوب نباشه موفقیت چشمگیری حاصل نمیشه. پس بهتره همین حالا این موضوع رو بپذیریم؛ آینده کودکتون با دستان شما رقم می‌خوره! اگه به فکر این هستین که چطور فرزند باهوشی داشته باشین، ابتدا از خودتون شروع کنین.

تا به حال از خودتون پرسیدین که چه تفاوتی بین ذهن کودکان و بزرگسالان وجود داره؟ اختلاف توی یادگیری کودکان و بزرگسالان به چه چیزی مربوط میشه؟ نحوه مداربندی مغز پاسخ تمام سوالات است.

افزایش تعداد سلول‌های عصبی در این موضوع چندان دخیل نیست. در حقیقت تعداد سلول‌های عصبی مغز کودکان و افراد بالغ یکسانه. تفاوت توی نحوه ارتباط سلول‌های مغز با یکدیگر است. در ابتدای تولد سلول‌های مغز کودک پراکنده و بدون ارتباط هستن.

کودک توی سه سال اول زندگی خودش با بمباران اطلاعات مواجه میشه. به این معنی که فرزندتون اطلاعات زیادی (مثل محبت، صداهای مختلف، دیدن انواع مختلفی از حرکت‌ها و مهارت و...) را از محیط زندگی خودش دریافت می‌کنه. نتیجه خیلی جالبه.

نهایتا توی هر ثانیه دو میلیون ارتباط بین سلولی میان سلول‌های مغز کودک به وجود میاد که اصطلاحا به اون مداربندی میگن.

وقتی که مداربندی به اوج رسید و سلول‌های مغز بیشترین ارتباط بین سلولی رو ایجاد کردن، نوبت به حذف ارتباط‌های غیر ضروری می‌رسه. به این ترتیب تا سن بلوغ حدود 50% از ارتباط‌های مغزی از بین میرن. شما باید از همین مسیر برای پرورش کودک باهوش استفاده کنین.

این موضوع برای کسانی که تجربه شکستگی دست داشتن آشناست. دست یک ماه توی گچ بوده و ماهیچه‌ها هیچ گونه فعالیتی نداشتن. وقتی که گچ رو باز می‌کنین، تا چند وقت نمی‌تونین مثل روز اول از اون کار بکشین. درست همون اتفاقی که برای مغز می‌افته؛ اگه استفاده نکنین، از بین میره!

وقتی ارتباطی توی مغز نقش فعال داشته باشه، تقویت و حفظ میشه و ارتباط‌های بین سلولی که فاقد فعالیت هستن، ضعیف شده و در نهایت از بین میرن. در حقیقت علاوه بر ژن‌ها، این تجربه‌های زندگی فرد است که باقی مداربندی مغز رو تکمیل می‌کنه. همون تجربه‌هایی که شما به عنوان والدین برای کودکان خودتون رقم میزنین، در نهایت توانمندی و شخصیت فرزندتون رو شکل میده.

آیا فرزند من به اندازه کافی باهوش است؟ این سوالیه که بیشتر والدین به اون فکر می‌کنن. خیلی از افراد معتقدن که اگه کودکی توانایی خوبی توی حل مسائل ریاضی داشته باشه، حتما باهوشه. این مسئله می‌تونه درست باشه اما عکس اون صادق نیست!

خیلی از افراد موفق جامعه استعدادی توی درس ریاضی نداشتن اما توی رشته‌های دیگه به خوبی درخشیدن. اگه فرزندتون توی ریاضی خوب نیست، شاید موزیکدان ماهری بشه. اگه به موسیقی علاقه نداره، شاید شاعر معروفی بشه. پس برای تشخیص کودک باهوش نباید به یک معیار اکتفا کنیم.

راه‌های مختلفی برای تشخیص کودکان باهوش وجود داره که در ادامه به اون‌ها می‌پردازیم. باز هم میگیم که شاید همه این ویژگی‌ها توی فرزند شما دیده نشه اما از هوش خوبی برخوردار باشه. این موارد صرفا از رایج‌ترین نشانه‌های گزارش شده هستن. همچنین می‌تونین با استفاده از آزمون UCMAS و بهبود هوش اکتسابی میزان هوش فرزند خودتون رو بسنجین و اون رو ارتقا بدین.

«مامان، چرا درخت سبزه؟ ، خدا کجاست؟ مامان، پرنده چیه؟»

اگه به دنبال کودک باهوش هستین، باید خودتون رو با دریایی از سوالات خنده‌دار و حتی عجیب آماده کنین. برآورد شده که کودکان به طور متوسط روزانه 73 سوال می‌پرسن که البته این میزان برای بچه‌های باهوش خیلی بیشتره.

کودکان باهوش دوست دارن همه چیز رو در مورد موضوع مورد علاقه خودشون بدونن و تا وقتی که به درک کامل نرسن، بیخیال ماجرا نمیشن! نکته مهم اینه که نباید حس کنجکاوی اون‌ها رو سرکوب کنین. به عنوان والدین بهتره به تمام سوالات کودکان پاسخ درست و در حد فهم بدین تا کنجکاوی اون‌ها برطرف بشه. در غیر اینصورت اون‌ها هیچ وقت از شما سوال نمی‌پرسن و استعدادشون به مرور ناپدید خواهد شد.

پدری بیان می‌کرد که فرزندش عاشق اسب بود. او همه چیز رو در مورد اسب خوند، در مورد اسب نوشت. او اسب کشید و حتی دوست داره در مورد اسب‌ها به دیگران توضیح بده. کودکان باهوش وقتی عاشق چیزی باشن به راحتی از اون نمی‌گذرن!

«مامان من دوست ندارم مدرسه برم. من همه چیزایی که خانم معلم میگه بلدم، سر کلاس خیلی خسته میشم»

شاید فکر می‌کردین که کودکان باهوش مدرسه رو دوست دارن؛ اما اینطور نیست! بیشتر بچه‌های با استعداد از اینکه مطالب رو آهسته و توی سطح پایین یاد بگیرن خسته میشن. توی مدرسه چندین و چند بار مطالب تکرار میشه اما بچه‌های باهوش با یک یا دوبار یادآوری همه چیز رو یاد می‌گیرن.

تکرار بیش از حد مطالب برای اونها کسل‌کننده خواهد بود. کودکان تیزهوش تمایل دارن از طریق اکتشاف یاد بگیرن و دوست ندارن چیزهایی رو که از قبل می‌دونن مرور کنن. به ویژه اگه مجبورشون کنین از روش خاصی استفاده کنن.

کودکان باهوش دوست دارن که با دیدگاه خودشون به مسائل نگاه کرده و به جواب برسن. اون‌ها تمایل دارن اطلاعات زیادی کسب کنن و با چالش‌های جدید درگیر بشن. اما مدرسه نیاز اون‌ها رو برطرف نمی‌کنه.

«با اینکه فرزندم توانایی خیلی بالایی توی نوشتن داره، اما توی ریاضی خوب نیست. این موضوع نگرانم می‌کنه»

لازم نیست نگران باشین! همه انسان‌ها توی همه زمینه‌ها خوب نیستن. ممکنه یک فیزیکدان، توی ادبیات مهارتی نداشته باشه یا برعکس. کودکان باهوش بیشتر در یک زمینه خیلی عالی عمل می‌کنن اما توی بخش‌های دیگه تعریفی ندارن.

یک بچه بااستعداد ممکنه بتونه مطالب ادبی رو توی سطح دانشگاه بخونه و بفهمه در حالی که هنوز با مهارت‌های اولیه ریاضی دست و پنجه نرم میکنه! اگه اون‌ها رو مجبور به کاری کنین که علاقه ندارن، به مرور زمان نا امید شده و حتی استعداد خودشون رو توی حرفه مورد علاقه‌شون از دست میدن.

«بچه‌ام مثل آدم بزرگا حرف میزنه، معلومه که خیلی باهوشه!»

البته صرفا بر اساس این نکته نمی‌توان در مورد هوش کودکان قضاوت کرد. اما بچه‌های باهوش معمولا مثل بقیه هم سن و سال‌های خودشون نیستن. اون‌ها علایق متفاوتی دارن و حتی ممکنه با کودکان اطرافشون ارتباط برقرار نکنن.

کودکان باهوش دوست دارن مثل آدم بزرگ‌ها رفتار کنن یا با بچه‌های کوچک‌تر از خودشون وقت بذارن. بچه‌های با استعداد دنیا رو به گونه‌ای متفاوت می‌بینن. اون‌ها دیدگاه غیر معمولی نسبت به زندگی و تجربیات دارن و زودتر از یک کودک معمولی، اون‌چه رو که توی اطرافشون می‌گذره رو حس می‌کنن.

کودکان تیزهوش ممکنه زود صحبت کنن یا حتی چیزی نگن. اما هر زمان که صحبت کنن، می‌تونن گفتگویی سطح بالا و فلسفی داشته باشن. در حقیقت اون‌ها به دنبال یک مسابقه فکری هستن.

«بابا امروز ناراحت به نظر میرسی، اتفاقی افتاده؟»

کافیه تغییر کوچکی توی احساسات و حالات روزمره خودتون داشته باشین؛ کودکان باهوش به سرعت این موضوع رو تشخیص میدن. اون‌ها می‌تونن خیلی دلسوز باشن و علاقه زیادی به همدردی دارن. بهتره احساسات اون‌ها رو جدی بگیرین و مکالمه‌ای هرچند کوتاه داشته باشین.

همانطور که گفتیم، عدم مشاهده موارد بالا به این معنی نیست که کودک شما از هوش پایینی برخورداره. بچه‌ها رفتارهای متفاوتی دارن و نمی‌توان با قضاوت بخشی از اون‌ها به نتیجه رسید. اما اگه علائم زیر رو دیدین، حتما به یک روانشناس کودک مراجعه کنین. البته بعضی اوقات کودکان رفتارهای زیر رو از خودشون نشان میدن، اما استمرار اون‌ها خطرناک به نظر می‌رسه!

افتخار هر پدر و مادریه که فرزندان باهوش داشته باشن. به عقیده لیزا بارت، استاد برجسته روانشناسی توی دانشگاه شمال شرقی بوستون معتقد است که میزان باهوشی یک کودک عمدتا به والدین بستگی داره و نه خود کودک! اول باید از خودتان شروع کنین. مراقب خودتون باشین تا بتونین از فرزندتون به خوبی مراقبت کنین.

این مهم‌ترین اصل توی پرورش کودک باهوشه. همون کسی باشین که می‌خواین فرزندتون به اون تبدیل بشه. اگه شما الگویی خوبی باشین، به رشد روحی و ذهنی کودک کمک خواهید کرد. در ادامه به نکاتی می‌پردازیم که برای پرورش کودک باهوش خیلی کاربردیه. با ما همراه باشین.

شواهد زیادی وجود داره که نشان میده کتاب خوندن بر مداربندی ذهن کودکان تاثیر زیادی داره. از زمانی که نوزاد است شروع کنین، مهم نیست که اون درکی از کلمات یا مفهوم کتاب نداشته باشه.

خوندن به کودکان خردسال کمک می‌کنه تا مهارت‌های زبانی و شنیداری رو تقویت کرده، دایره لغات رو توسعه بدن و خلاقانه‌تر عمل کنن. تحقیقات NIH (موسسه ملی سلامت) ارتباط بین خوندن و هوش رو نشان داده که مطالعه باعث پرورش کودکان باهوش میشه.

از همون ابتدای تولد شروع کرده و کتاب رو با صدای بلند بخونین. وقتی که فرزندتون بزرگ شد از اون بخواین که براتون کتاب بخونه. این موضوع باعث شده تا درک عمیق‌تری از کلمات و داستان داشته باشه. برای حفظ علاقه کودکان به کتابخونی بهتره کتاب‌هایی که به اون‌ها علاقه دارن رو انتخاب کرده یا به کتابخانه‌های بزرگ و مشهور سری بزنین.

اگه می‌خواین فرزند باهوشی داشته باشین، باید زمان و انرژی بیشتری صرف کنین. والدین شاغل معمولا نمی‌تونن با فرزندشون بازی کنن و اون‌ها رو به مهدکودک می‌سپارن. غافل از اینکه کودک توی سال‌های اول زندگی به پدر و مادر بیشترین نیاز رو داره. منظورمون این نیست که از صبح تا شب با بچه‌ها باشین.

برای آخر هفته برنامه گردش تنظیم کنین و با فرزندتون وقت بذارین. کارهایی رو انجام بدین که کودکان رو به چالش بکشه. بادبادک بازی، ماهیگیری و... مثال‌هایی از اون هستن. چنین روشی خلاقیت بچه‌ها رو تقویت کرده و مهارت حل مسئله رو ایجاد می‌کنه که حس استقلال بیشتری رو به ارمغان میاره.

«مگه بهت نگفتم به لیوان دست نزن! دفعه آخرت باشه.»

همه ما وقتی بچه بودیم بارها و بارها این جملات رو شنیدیم. شاید ناراحت هم شده باشیم اما الان می‌دونیم که والدین فقط نگران ما بودن تا کار اشتباهی انجام ندیم. با این حال ممانعت بیش از حد ممکنه برعکس عمل کنه.

تماشای تقلای فرزندان واقعا کار سختیه، اما اگه همیشه برای حل مشکلات اون‌ها وارد عمل بشین، مهارت حل مسئله هیچ وقت رشد نمی‌کنه.

تحقیقات نشان داده که شکست و تجربه‌های جدید بهترین مسیر برای تکمیل مداربندی مغز هستن. کودکان از اشتباهات خودشون یاد می‌گیرن که در نهایت باعث موفقیت میشه. تربیت یک کودک باهوش به این معناست که گاهی اوقات اجازه بدین اشتباه کنه و خودش راه‌حلی بیابه!

فواید سرشار فعالیت فیزیکی بر هیچکس پوشیده نیست؛ از کاهش فشار خون و استرس گرفته تا افزایش هورمون‌های شادی آور! علاوه بر این موارد، فعالیت فیزیکی حافظه و توانایی یادگیری کودکان و بزرگسالان رو بهبود می‌بخشه. همچنین به کودکان کمک می‌کنه تا تمرکز بیشتری داشته باشن و عملکرد بهتری از خودشون نشان بدن.

ورزش‌های سخت و سنگین لازم نیست، کافیه هر روز چند دقیقه با فرزندتون بدوید و بازی کنین. ثبت‌نام توی باشگاه‌های ورزشی هم پیشنهاد خیلی خوبیه که می‌تونه مسیر بزرگی برای استعدادیابی کودکان باشه.

برای کودکان مهمه که خانواده شاد و با محبتی داشته باشن. شاید فکر کنین که این موضوع چه ربطی به هوش و استعداد داره؟ تحقیقات ثابت کرده کودکانی که خانواده خوبی دارن، به شرایط ایده‌آل‌تری می‌رسن. سعی کنین ناهار یا شام رو دور هم بخورین.

البته مهم سرو کردن یک وعده غذایی مفصل نیست، بلکه صرف وقت برای دور هم جمع شدن به عنوان یک خانواده است. کودکانی که به طور منظم با خانواده خودشون وعده‌های غذایی می‌خورن، مهارت‌های ارتباطی بالاتری دارن این روش رو برای چند هفته تکرار کنین تا تاثیر فوق‌العاده اون رو ببینین.

روتین خواب روزانه نقش مهمی توی رشد ذهنی و جسمی کودکان ایفا می‌کنه. بین هوش و کیفیت خواب ارتباط‌های زیادی وجود داره. کودکانی که به اندازه کافی می‌خوابن توی تست‌های ضریب هوشی عملکرد بهتری از خودشون نشان میدن.

بین 10 تا 13 ساعت خواب برای کودکان پیش دبستانی، 9 تا 12 ساعت برای دبستانی‌ها و 8 تا 10 ساعت برای نوجوانان لازمه.

موسیقی، دنیای گسترده‌ای است که کلمات، نت، ملودی و آوازهای مختلف رو در بر می‌گیره. هر یک از این بخش‌ها، قسمت‌هایی از مغز رو تحت تاثیر قرار میده و راه خیلی خوبی برای پرورش کودک باهوش به شمار میاد.

به همین دلیله که خیلی از دبیران ابتدایی، با شعر و آواز مفاهیم و کلمات جدید رو به کودکان آموزش میدن. با کودکان خودتون برقصین و این گونه فعالیت مغز اون رو افزایش بدین.

خیلی از والدین به ویژه بانوان مشغله‌های زیادی توی زندگی دارن که باعث میشه زمان کمتری با فرزندشون بگذرونن. اما به خاطر داشته باشین که تربیت فرزند باهوش نیازمند زمان و انرژی است که با وجود این همه مشغله دور از ذهن به نظر می‌رسه.

اینجاست که بسته کودک من به کمک مادران دلسوز میاد. به لطف وجود بسته آموزشی کودک من، تمامی فعالیت‌های مورد نیاز کودکان و نحوه ارتباط با اون‌ها رو یاد می‌گیرین و فرزندتون رو به شخصی توانمند تبدیل خواهید کرد.

بسته آموزشی کودک من، راهکار همون چیزیه که برای پرورش کودک باهوش نیاز دارین. این بسته از داستان‌های مصور، روانشناسی مادر و کودک، زبان انگلیسی، شعرهای مصور، دفتر خاطرات من، می‌خوام و می‌تونم، نقاشی خلاقانه، سفال و کاردستی تشکیل شده است.

هر یک از این بخش‌ها با فعال کردن قسمت‌های مختلفی از مغز به گسترش توانایی‌های کودک شما کمک می‌کنه. کودک من متناسب با سلیقه و ذهن بچه‌های 3 تا 8 سال طراحی شده و با داشتن تصاویر رنگی، داستان‌های مصور و شعرهای جذاب، زمینه رشد خلاقیت کودکان رو فراهم می‌کنه.

برای خرید بسته آموزشی کودک من، کافیه وارد سایت پرش شده و در بخش محصولات بسته کودک من رو انتخاب کنین. امکان خرید تکی قسمت‌های مختلف هم برای شما عزیزان فراهم شده تا بدون محدودیت به آموزش کودک خودتون بپردازین.

اگه توی این زمینه سوالی داشتین، کافیه شماره خودتون رو توی قسمت تماس با مشاورین وارد کرده و منتظر تماس پرش باشین.

تربیت کردن کودکان باهوش علاوه بر عوامل محیطی، به عوامل مختلف دیگه هم بستگی داره. ما توی این مقاله به مهم‌ترین این موارد پرداخته و هرکدوم رو به تفصیل توضیح دادیم. با کودکان خودتون همراه باشین.

اگه توی انجام کاری نگران اون‌ها هستین می‌تونین به جای ممانعت از انجام اون کار، کنارشان بوده و از اون‌ها مراقبت کنین. فراموش نکنین که تجربه شکست پله اول موفقیته.

امیدواریم خوندن این مقاله شما رو توی تربیت کودکانی باهوش کمک کرده باشه.