سؤالی که برای خیلی از دانش‌آموزان و دانشجویان پیش میاد، اینه که چطور باید برای اپلای اقدام کنیم؟ اگه قصد داشته باشین برای ادامه تحصیل به یک کشور دیگه مهاجرت کنین، باید از مراحل اپلای و قوانین اون اطلاع کامل پیدا کنین. هدف این مقاله، راهنمایی کردن شما توی این مسیره.
وقتی تصمیم به مهاجرت تحصیلی می‌گیرین، اولین قدم اینه که از یک دانشگاه در کشور مقصد پذیرش دریافت کنین تا اداره مهاجرت اون کشور به شما اجازه ورود بده. برای گرفتن این پذیرش باید به دانشگاه درخواست بدین تا پرونده شما رو بررسی کنن و در صورت مناسب‌بودن شرایط شما بتونین در اون جا تحصیل کنین، کلیه این مراحل اپلای کردنه.
اپلای چیست؟ و چگونه اپلای کنیم؟ همونطور که احتمالاً می‌دونین، اپلای مجموعه اقداماتیه که شما برای پذیرش دانشگاه توی یک کشور دیگه باید انجام بدین. این کار روند نسبتاً پیچیده و زمان‌بری داره؛ پس اطلاع داشتن از شرایط اون می‌تونه کار شما رو برای مهاجرت تحصیلی راحت کنه و نذاره که دچار کلافگی بشین.
ما توی این مقاله قصد داریم ابتدا، توضیحاتی در مورد این که اپلای چیست؟ و چه مزایا و چالش‌هایی می‌تونه برای شما داشته باشه، ارائه کنیم. بعد از اون هم بگیم که اپلای کردن چه مراحلی داره، تا بتونین ساده‌تر اون‌ها رو طی کنین.
تاریخچه اپلای تحصیلی
اگه تاریخ رو یادتون بیاد، مهاجرت دانشجویان ابتدا توی عصر استعمار انجام شد و هدف اون فرستادن افراد مستعد به کشورهای پیشرفته بود، تا بتونن علم اون‌ها رو یاد بگیرن و توی کشور خودشون پیاده کنن. ایران هم اولین بار در زمان شاهزاده عباس میرزا به طور جدی اقدام به این کار کرد؛ چرا که شکست‌های سنگین ایران از روسیه، شاه و دربار رو به فکر فرو برد، که چطور اروپایی‌ها انقدر پیشرفت کردن و ما انقدر از دنیا عقب موندیم؟
این روند توی قرن 21 رشد چشم‌گیری داشت. طبق آمار سازمان توسعه و همکاری اقتصادی (OECD)، تو سال 2000 ما فقط دو میلیون دانشجوی بین‌المللی داشتیم؛ اما این رقم توی سال 2012 به دوازده میلیون رسیده.
از اونجا که کشورهای مقصد، دانشجو رو به عنوان یک دارایی ارزشمند تلقی میکنن که می‌تونه براشون پیشرفت علمی و اقتصادی به همراه داشته باشه، از این نوع مهاجرت بیشتر از سایر روش‌ها (مثل پناهندگی) حمایت میکنن.
اپلای تحصیلی چیست؟
به مجموعه کارهایی که باید برای قبولی توی دانشگاه‌های خارجی انجام بدین، اپلای تحصیلی (Apply) گفته میشه. هرچند کشورهای مختلف قوانین و روندهای مختلفی برای مهاجرت تحصیلی دارن، اما چند کار هست که معمولاً برای اپلای کردن به همه کشورها باید انجام بدین. این کارها عبارتند از:
انتخاب کشور و دانشگاه مورد نظرتون؛
پیدا کردن استادی که قصد همکاری با اون رو دارین؛
مکاتبه با استاد و گرفتن تأییدیه از اون؛
اخذ مدرک معتبر زبان و برای بعضی کشورها مدرک GRE؛
آماده کردن مدارک مورد نیازتون، مثل مدرک کارشناسی یا کارشناسی ارشد.
دقت کنین که پذیرش دانشگاه در بیشتر کشورها مثل اروپا یا آمریکای شمالی، با آزمون کنکور انجام نمیشه و ملاک‌های دیگری رو برای قبول یا رد کردن شما در نظر می‌گیرن.
مزایا و چالش‌های اپلای
مهاجرت دانشجویی گزینه جذابی برای بسیاری از افراد به شمار میره، و به اون‌ها این فرصت رو میده تا دنیای کاملاً متفاوتی رو تجربه کنن. اما اپلای چندان هم کار راحتی نیست، و چالش‌های زیادی پیش روی دانشجویانی که قصد مهاجرت دارن، قرار میده. ما برای این که انتخاب بهتری داشته باشین، لیستی از این مزایا و چالش‌ها رو در اختیارتون قرار می‌دیم.
مزایای اپلای
پیشرفت تحصیلی: بهره بردن از اساتید بین‌المللی، استفاده از امکانات آموزشی و تحقیقاتی و دریافت گرنتِ (کمک هزینه پژوهش) بسیار بیشتر از دانشگاه‌های ایران، بخشی از مزایای تحصیلیِ اپلای کردن به شمار میان.
پیشرفت مالی: گرفتن پذیرش توی بعضی از دانشگاه‌ها، به خصوص در مقطع دکتری، به معنی استخدام شدن در دانشگاهه؛ یعنی شما کمک‌هزینه تحصیلی (Fund) قابل توجهی رو دریافت می‌کنین.
تجربیات جدید: خیلی‌ها آرزوی سفر کردن به کشورهای دیگه رو دارن؛ اما با اپلای کردن می‌تونین زندگی کردن توی این کشورها رو تجربه کنین. این برای افرادی که اهل سفر و ماجراجویی هستن، مزیت فوق‌العاده‌ای محسوب میشه.
چالش‌های اپلای
مراحل اداری: همونطور که گفتیم، اپلای کردن چندین مرحله داره؛ و طی کردن این مراحل نیازمند تلاش، زمان، و هزینه زیادیه. به قول معروف، باید کفش آهنی بپوشین و عصای فولادی به دست بگیرین!
غربت: زندگی توی یه کشور دیگه، یعنی دوری از خانوده و دوستان. یعنی دوری از فرهنگی که سال‌ها توی اون بزرگ شدی و زندگی با آدم‌های کاملاً متفاوت. هرچند اینترنت، این فاصله رو قابل تحمل‌تر کرده، اما باز هم باید قبل از اپلای بشینین و فکر کنین که آیا تحمل غربت رو دارین یا نه؟
هزینه‌ها: از اونجا که همه دانشگاه‌ها کمک‌هزینه تحصیلی پرداخت نمی‌کنن و بعضی‌هاشون حتی از دانشجو شهریه می‌گیرن، ممکنه تحمل هزینه‌ها زندگی شما رو بسیار سخت کنه. کم‌ارزش بودن پولمون و بالا بودن هزینه زندگی توی خیلی از کشورها رو هم باید به این اضافه کنیم.
چگونه اپلای کنیم؟
اپلای یا مهاجرت دانشجویی مراحل زیادی داره و این مراحل توی همه کشورها یکسان نیست. ما اینجا سعی می‌کنیم مراحل مشترک اپلای رو برای شما توضیح بدیم. شما برای مهاجرت به یک کشور خاص (مثلاً ایتالیا)، باید قوانین مهاجرتی مخصوص اون کشور رو هم مطالعه کنین.
انتخاب کشور و دانشگاه مورد نظرتون
برای انتخاب کشورِ مقصد، ملاک‌های زیادی وجود داره. سختی و راحتی قوانین مهاجرت، فرهنگ و زبان مردم اونجا، هزینه‌های زندگی و خیلی از پارامترهای دیگه توی تصمیم شما تأثیر میذاره. برای انتخاب دانشگاه هم باید تحقیق کنین. اعتبار و جایگاه علمی، شهریه و کمک‌هزینه تحصیلی و داشتن یا نداشتن خوابگاه، بخشی از ملاک‌های مهم انتخاب دانشگاه محسوب میشن.
برای مثال، از اونجا که اجاره خونه توی خیلی از کشورها بالاست و ممکنه از عهده شما خارج باشه، داشتن خوابگاه مزیت مهمی برای دانشگاه محسوب میشه. از طرف دیگه، اپلای کردن به کشورهای مهاجر‌پذیر (مثل کانادا یا ایتالیا)، می‌تونه از نظر فرهنگی برای شما آسون‌تر باشه، یعنی می‌تونین ارتباط بهتری با مردم اونجا بگیرین.
پیدا کردن استاد و مکاتبه با اون
بعد از پیدا کردن کشور و دانشگاه، باید لیست اساتید و رزومه اون‌ها رو بررسی کنین. از روی تحقیقاتی که انجام دادن، می‌فهمین که کدوم استاد علایق متناسب با شما داره. مرحله بعد، مکاتبه با استادیه که انتخاب کردین.
برای مکاتبه با استاد، باید از ایمیل استفاده کنین. ایمیل زدن به اساتید قواعدی داره که اگر اون‌ها رو رعایت کنین، احتمال جواب گرفتن‌تون از استاد بسیار بالاتر میره. صحبت درباره این قواعد، از حوصله مقاله خارجه. فقط به عنوان راهنمایی، می‌تونین با جست‌وجوی عبارت «how to email a professor»، قواعد ایمیل زدن به اساتید رو با مثال‌هاش مشاهده کنین.
پس از ایمیل زدن به استاد، باید منتظر جواب بمونین. جواب دادن به ایمیل شما معمولاً یک تا سه ماه زمان میبره؛ که بهتره از این فرصت برای تکمیل مدارکتون یا یادگیری زبان استفاده کنین.
اگه قصد دارین همزمان به چند استاد ایمیل بزنین، بهتره که از یک دپارتمان مشخص، فقط یک استاد رو انتخاب کنین. بهترین زمان برای شروع نامه‌نگاری، یه سال قبل از شروع ترم تحصیلیه. مثلاً برای شروع تحصیل در پاییز 2025، باید از پاییز 2024 مدارک خودتون رو آماده کنین تا هر زمان که امکان پذیرش اینترنتی فراهم شد، کار خودتون رو شروع کنین.
اخذ مدرک زبان یا GRE
یکی از شرایط اصلی اپلای، داشتن مدرک زبان انگلیسی معتبر، مثل IELTS یا TOEFL است. کشورها و دانشگاه‌های مختلف، نمرات متفاوتی رو شرط پذیرش خود قرار میدن. برای پذیرش بیشتر دانشگاه‌ها، نمره تافل شما نباید زیر 80 و آیلتس هم کمتر از 6.5 باشه.
برای مهاجرت تحصیلی به بعضی از کشورها مثل آمریکا، نیاز به گذروندن آزمون GRE هم دارین. این آزمون با هدف سنجش توانایی افراد انجام می‌گیره و از سه بخش تشکیل میشه: توانایی ریاضی، استدلال زبانی یا همون درک مطلب و توانایی نوشتاری. البته توی آزمون GRE subject که برای پذیرش رشته‌های خاص مثل روانشناسی برگزار میشه، سوألاتی متناسب با رشته تحصیلی هم از شما پرسیده میشه.
تکمیل مدارک برای اپلای کردن
برای مهاجرت تحصیلی مدارک زیادی رو باید آماده کنین، که ما چندتا از مهمترین اون‌ها رو بهتون معرفی می‌کنیم.
ترجمه رسمی آخرین مدرک تحصیلی: مثلاً اگه قصد اپلایِ مقطع دکتری رو دارین، باید مدرک کارشناسی ارشدتون رو آزاد کنین و اون رو به یک دفتر ترجمه رسمی بدین تا نسخه ترجمه شده رو بهتون تحویل بده.
توصیه‌نامه یا Recommendation: توصیه‌نامه یعنی تأیید دانش و مهارت شما از طرف کسی که باهاتون آشنایی کافی داره. معمولاً توصیه‌نامه معتبر رو باید از اساتید دانشگاه (به خصوص استاد راهنماتون) دریافت کنین.
رسید پرداختِ ادمیشن فی: پس از مکاتبه با استاد و گرفتن تأییدیه، دانشگاه محل پذیرش برای قطعی کردن ثبت‌نام مبلغی رو به عنوان ادمیشن فی از شما دریافت می‌کنه. رسید اون رو باید به عنوان یکی از مدارک اپلای، همراه داشته باشین.
رزومه و CV: هرچند توی ایران، این دو مورد معمولاً یکسان در نظر گرفته میشن، اما تفاوت‌هایی با هم دارن. به طور مختصر، رزومه خلاصه دانش و فعالیت‌های حرفه‌ای شماست که متناسب با یک عنوان شغلی یا تحصیلی خاص می‌سازین. اما CV توضیح مفصل همه فعالیت‌های حرفه‌ای و تحصیله، که از کودکی تا به حال انجام دادین.
انگیزه‌نامه یا SOP: انگیزه‌نامه به بیان دقیق‌تر، بیانیه اهداف شماست. شما توی این نامه کوتاه (حداکثر یک صفحه‌ای)، باید سوابق، اهداف و انگیزه‌های خودتون رو برای دانشگاه شرح بدین. یعنی باید به دانشگاه بگین: از کجا آمده‌ام، آمدنم بهر چه بود، به کجا می‌روم آخر، ننمایی وطنم!
جمع‌بندی
اپلای یا مهاجرت دانشجویی، روش بسیار متداولی برای زندگی و ادامه تحصیل توی کشورهای دیگه‌ست. افراد تحصیل‌کرده انگیزه‌های متفاوتی برای اپلای دارن، که شامل پیشرفت تحصیلی، پیدا کردن فرصت‌های شغلی و تجربه زندگی توی محیطِ جدید میشه. اپلای کردن در کنار همه مزیت‌هاش، چالش‌های بسیاری داره، که باید خودتون رو برای روبه‌رو شدن باهاشون آماده کنین.
چگونه اپلای کنیم؟ سؤالیه که در این مرحله برای همه دانشجویان پیش میاد. ما سعی کردیم توی این مقاله شما رو با مراحل و بعضی از قوانین اپلای آشنا کنیم.
سوالات پرتکرار
هر دو آزمون معتبر هستن. آزمون تافل فقط به یک شکل برگزار میشه، اما آیلتس دو نوع آزمون general و academic داره، که شما برای مهاجرت تحصیلی باید دومی رو انتخاب کنین.
