مهم‌ترین راهکارهای افزایش تمرکز برای درس خواندن

برای همه ما پیش اومده که در زمان مطالعه یک درس، بعد از این که چند خط اول رو خوندیم، حواسمون به چیزهای دیگه پرت شده و نتونستیم دقت و تمرکزمون رو در حین مطالعه حفظ کنیم. در واقع میشه گفت این مشکل برای خیلی از دانش‌آموزان پیش میاد و به دنبال راهی هستن که به افزایش تمرکز برای درس خواندن منجر بشه.

اگه موقع درس خوندن فکر و ذکر شما به هر سمت و سویی کشیده میشه، باید فکر راه چاره‌ای برای اون باشین. حواس‌پرتی در زمان مطالعه، هم بخش زیادی از زمان شما رو هدر میده و هم کیفیت مطالعه‌تون رو پایین میاره. اینجوری کسب نمرات درخشان از امتحانات برای شما سخت میشه و نمی‌تونین نتایج خوبی به دست بیارین.

بهترین کار برای جلوگیری از این موضوع اینه که با استفاده از روش‌های افزایش تمرکز برای درس خوندن، توانایی‌تون رو در این زمینه بالاتر ببرین. پس برای آموزش 19 تکنیک افزایش تمرکز برای درس خوندن، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشین.

البته اگه درگیر روزمرگی‌هاتون هستین و فرصت نمی‌کنین این مقاله رو به طور کامل بخونین، پادکست زیر رو گوش کنین و همراه رادیو پادکست پرش باشین.

روش‌های افزایش تمرکز برای درس خوندن

اگه بدون ذهنی آماده و تمرکز بالا درس بخونین، ممکنه موقع امتحان مطالبی که خوندین به یاد شما نیاد و نتونین پاسخ درست سوالات رو پیدا کنین. به همین دلیل، مطالعه با تمرکز بالا یکی از کلیدی‌ترین روش‌های موفقیت در امتحان‌هاست. علاوه بر این، وقتی با تمرکز مطالعه می‌کنین، مطالب بهتر توی ذهنتون ثبت میشن و برای امتحانات بعدی هم به راحتی به یاد میارین؛ اینطوری دیگه لازم نیست برای هر امتحان دوباره از اول کتاب‌ها رو مرور کنین و زمانتون هدر بره.

در واقع تمرکز برای درس خواندن، درک مطالب درسی رو آسون‌تر کرده و سرعت دانش‌آموزان رو هم بیشتر می‌کنه. برای افزایش تمرکزتون می‌تونین از روش‌هایی که در ادامه به شما توضیح میدیم کمک بگیرین.

از خودتون سوال بپرسین

یکی از بهترین راه‌های افزایش تمرکز برای درس خوندن اینه که وسط مطالعه، مدام از خودتون سوال بپرسین. وقتی سوال می‌پرسین، ذهن به شکل عمیق‌تری با موضوع درگیر شده که همین باعث میشه یادگیری ساده‌تر و موندگارتر بشه. این روش باعث میشه کمتر احساس خستگی کنین و حتی اشتیاق بیشتری برای ادامه دادن داشته باشین. پس هر بار که یک مبحث جدید می‌خونین، سعی کنین سوالاتی ازش طرح کنین و با تکیه بر دانسته‌های خودتون، بهشون جواب بدین.

ذهن آگاهی برای موفقیت در درس خوندن

فراموش نکنین که ذهن آگاهی برای موفقیت در درس خوندن، یکی از راهکارهای موثر برای افزایش تمرکز و یادگیری عمیق‌تر مطالب درسیه.

برای اینکه بتونین روی درس‌ها مسلط بشین، لازمه دو قدم مهم بردارین. قدم اول، اینه که با روش‌های ذهن‌آگاهی آشنا بشین؛ مثل تمرین‌های تنفس، مدیتیشن، خواب کافی، تغذیه سالم و حتی فاصله گرفتن از حواس‌پرتی‌های روزمره. قدم دوم هم اینه که روش‌های مختلف مطالعه رو امتحان کنین تا متوجه بشین که کدوم شیوه بیشترین بازدهی رو برای شما داره. ترکیب این دو کار، هم تمرکزتون رو تقویت می‌کنه و هم باعث میشه یادگیری‌تون موندگارتر بشه.

تندخوانی رو یاد بگیرین

یکی دیگه از روش‌های مؤثر برای کم کردن حواس‌پرتی، استفاده از تکنیک تندخوانیه. خیلی وقت‌ها موقع مطالعه، ذهن مدام موضوعات مختلف رو چک می‌کنه و تمرکز روی درس از بین میره. اما وقتی سرعت مطالعه بالاتر بره، ذهن فرصت پرسه زدن پیدا نمی‌کنه و تمام توجهش روی متن متمرکز میشه.

با تندخوانی، عملا ذهنتون رو با مطالب درسی پر می‌کنین و اجازه نمیدین که انرژی ذهنی‌تون هدر بره. نتیجه اینه که هم سریع‌تر می‌خونین و هم بازدهی یادگیری‌تون چند برابر میشه.

در محیط مناسب مطالعه درس بخونین

محیط مطالعه نقش مهمی در میزان تمرکز شما داره. اگه اتاق شلوغ و نامرتب باشه، طبیعیه که تمرکزتون کاهش پیدا کنه. برای درس خوندن بهتره فضایی رو انتخاب کنین که آرام، مرتب و راحت باشه؛ نه خیلی سرد و نه خیلی گرم.

همچنین، بهتره وسایلی مثل تلویزیون یا کنسول بازی در اطراف شما نباشه تا تماشای فیلم یا بازی کردن ذهنتون رو از درس منحرف نکنه. اتاق مرتب با کتاب‌ها و جزوه‌های در دسترس، تمرکز شما رو بیشتر می‌کنه. علاوه بر این، نور مناسب هم خیلی مهمه؛ فضایی که نه تاریک باشه و نه بیش از حد روشن، بهترین شرایط رو برای مطالعه فراهم می‌کنه.

هنر «نه گفتن» رو یاد بگیرین

پایبند بودن به برنامه‌ریزی درسی و داشتن نظم، فقط وقتی عملی میشه که اجازه ندین عوامل بیرونی، شما رو از مسیر خارج کنن. نه گفتن به وسوسه‌هایی مثل تماشای تلویزیون، بیرون رفتن‌های بی‌مورد یا مهمونی‌های بی‌موقع، نشونه اراده بالای شماست و کمک می‌کنه قدم‌به‌قدم به اهداف تحصیلی‌تون نزدیک‌تر بشین.

پس هر بار که انتخابی پیش روی شما قرار گرفت، یادتون باشه تمرکز روی هدفتون مهم‌تره. با اراده و نظم می‌تونین کنترل اوضاع رو به دست بگیرین و به جای اتلاف وقت، انرژی خودتون رو صرف رسیدن به موفقیت‌های بزرگ تحصیلی کنین.

از منفی‌نگری فرار کنین

هیچ‌وقت اثر انرژی‌های منفی رو روی تمرکز و موفقیت‌تون دست کم نگیرین. وقتی قبل از شروع مطالعه مدام با خودتون تکرار می‌کنین «این درس رو دوست ندارم» یا «من نمی‌تونم این مبحث رو یاد بگیرم»، در واقع ذهن‌تون رو برای شکست برنامه‌ریزی می‌کنین. همون چیزی که بهش باور دارین، به واقعیت تبدیل میشه.

به جای استفاده از کلماتی مثل «نمی‌تونم»، «نمی‌خوام» یا «نمی‌دونم»، ذهن‌تون رو با جملات مثبت پر کنین. یادتون باشه هر درسی، حتی سخت‌ترین‌ها، با تمرین، تکرار و استمرار قابل یادگیریه. فقط کافیه به خودتون ایمان داشته باشین، تلاش کنین و اعتماد به نفستون رو حفظ کنین. با این ذهنیت، حتی دشوارترین مسیرهای تحصیلی هم قدم به قدم برای شما ساده و لذت‌بخش میشن.

روش دور کردن افکار منفی حین درس خوندن

افکار منفی چیزی هستن که همه ما گاهی باهاشون دست‌وپنجه نرم می‌کنیم. اما وقتی این افکار مداوم بشن، می‌تونن زمینه‌ساز اضطراب و حتی افسردگی بشن. پژوهش‌ها نشون دادن که داشتن نگرش مثبت، نه‌تنها به سلامت روان کمک می‌کنه، بلکه تأثیر مستقیمی روی سلامت جسم هم داره.

اما سوال مهم اینجاست: چرا افکار منفی درست همون موقعی که نیاز به تمرکز داریم، مثل زمان مطالعه، سراغمون میان و نمی‌ذارن ذهنمون روی درس ثابت بمونه؟ و مهم‌تر از اون، آیا میشه راهی پیدا کرد که این افکار مزاحم رو کنار زد و دوباره ذهن رو روی یادگیری متمرکز کرد؟

باید بگیم که بله؛ در نظر داشتن راهکارهای زیر، باعث از بین رفتن افکار منفی میشن:

هم تلاش کنین و هم رویاپردازی

قدرت تخیل، همیشه از قدرت اراده پیشی گرفته؛ به همین خاطره که رسیدن به اهداف و رویاها نیازمند تلاش واقعی و پیگیرانه‌ست. تصاویری که در ذهن می‌سازین خیلی زود شکل می‌گیرن و پر و بال پیدا می‌کنن، اما سؤال اینجاست: آیا اراده و عمل شما هم همزمان با اون‌ها رشد می‌کنه؟ آیا برای تبدیل رویاها به واقعیت، قدم تازه‌ای برمی‌دارین؟

پس هیچ‌وقت فقط به خیال‌پردازی بسنده نکنین. رویاها الهام‌بخش هستن، اما این تلاش و پشتکار شماست که بهشون جون میده. اگه تسلیم نشین و هر روز حتی قدم کوچکی بردارین، دیر یا زود خودتون رو وسط همون رویایی می‌بینین که امروز فقط در ذهنتون بوده.

به خواب و خوراکتون اهمیت بدین

یکی از مهم‌ترین روش‌های افزایش تمرکز در مطالعه، توجه به شرایط فیزیکی بدنه. خواب کافی و منظم درست مثل سوخت‌گیری برای مغز عمل می‌کنه. اگه به موقع بخوابین و صبح سرحال بیدار بشین، قدرت تمرکزتون چند برابر میشه.

البته می‌دونیم که تنظیم خواب مخصوصا در دوران پرتنش مثل روزهای کنکور یا امتحانات نهایی اصلا کار راحتی نیست. اما یادتون باشه که بی‌خوابی یا خواب نامنظم می‌تونه مستقیم روی حافظه، تمرکز و حتی روحیه‌تون تأثیر منفی بذاره. پس داشتن یک برنامه منظم خواب، یکی از هوشمندانه‌ترین راهکارها برای موفقیت در امتحان‌هاست.

بهترین کار برای افزایش تمرکز اینه که شب‌ها زود بخوابین و صبح‌ها زود از خواب بیدار بشین. تحقیقات نشون داده بازدهی ذهنی بیشتر دانش‌آموزان در ساعات اولیه روز به مراتب بالاتره؛ پس با تنظیم ساعت خواب، می‌تونین روز رو پرانرژی‌تر و شاداب‌تر شروع کنین. معمولا ۷ تا ۸ ساعت خواب شبانه برای بدن کافیه و یادتون باشه هیچ چیزی به اندازه‌ی خواب کافی شبانه نمی‌تونه تمرکزتون رو تقویت کنه.

در کنار خواب، عادت‌های غذایی سالم هم نقش مهمی در شادابی و تمرکز دارن. خوردن صبحانه مقوی مثل تخم‌مرغ، پنیر یا خشکبار باعث میشه ذهن شما سرحال بمونه و بهتر روی درس متمرکز بشه. فقط دقت کنین که معده‌تون رو سنگین نکنین؛ مخصوصا شب‌ها غذاهای سنگین مصرف نکنین تا هم خوابتون راحت‌تر باشه و هم صبح با انرژی بیشتری از خواب بیدار بشین.

از یادداشت برداری و خلاصه‌نویسی کمک بگیرین

نوشتن خلاصه‌ای از مطالبی که خوندین، تمرکز برای درس خواندن رو بیشتر می‌کنه و در عین حال سرعت یادگیری رو بالا می‌بره. نوشتن باعث میشه که بین مغز و چشم شما تعادل ایجاد بشه و تمرکز و سرعت یادگیری هم افزایش پیدا کنه. همچنین، دیگه لازم نیست برای هر امتحان دوباره کتاب رو از اول مطالعه کنین؛ کافیه به خلاصه‌نویسی‌های خودتون نگاهی بندازین تا مطالب براتون تکرار بشه.

دنبال شرایط ایده‌آل نباشین

اگه همیشه به دنبال فضا و شرایط مناسب برای مطالعه باشین، کارتون سخت میشه! خوبه که شما در فضایی ساکت، آروم، دارای دمای مناسب و... درس بخونین؛ اما این که بخواین موارد مذکور رو شرطی برای مطالعه قرار بدین، آسیب زننده‌ست.

به دنبال شرایط ایده‌آل نباشین و همه چیز رو تا حدی مطلوب کنین که کار خراب نشه؛ چون ممکنه در خیلی از مواقع، این شرایط در دسترس نباشه.

از شبکه‌های اجتماعی دوری کنین

بزرگترین عاملی که این روزها باعث اتلاف وقت دانش‌آموزان میشه، شبکه‌های اجتماعیه. وسوسه‌ای که دانش‌آموزان رو موقع درس خوندن به سمت شبکه‌های اجتماعی می‌بره، باعث از بین رفتن تمرکز اون‌ها میشه. مبارزه با این وسوسه کار ساده‌ای نیست!

بهترین کار اینه که فقط موقع استراحت سراغ تلفن همراهتون برین و در زمان درس خوندن از قابلیت حالت پرواز کمک بگیرین و گوشی رو با فاصله از خودتون قرار بدین. اینجوری می‌تونین باعث افزایش تمرکز برای درس خواندن بشین.

به کارگیری یک راهنما

می‌تونین از ابزارهای ساده‌ای مثل بوک‌مارک، مداد یا حتی انگشت خودتون استفاده کنین تا هنگام مطالعه متن رو دنبال کنین. این روش کمک می‌کنه تمرکزتون روی مطلب حفظ بشه و برای درک مباحث مجبور نباشین دائم به خطوط یا صفحات قبلی برگردین. نتیجه اینه که هم سرعت مطالعه‌تون بالاتر میره و هم کیفیت یادگیریتون بهتر میشه.

نوشتن عوامل حواس‌پرتی

ممکنه هنگام مطالعه، ناگهان به یاد کارهای دیگه‌ای بیفتین که باید انجامشون بدین. در این مواقع بهترین کار اینه که اون موارد رو سریع روی یک کاغذ یا دفترچه یادداشت کنین. اینطوری می‌تونین ذهن‌تون رو آزاد نگه دارین و بعد از مطالعه، وقت مشخصی برای بررسی و انجام اون کارها اختصاص بدین.

تکنیک تار عنکبوت!

مثل اینه که وقتی به تار عنکبوت دست می‌زنین، عنکبوت واکنش نشون میده؛ اما بعد از چند بار تکرار، دیگه توجهی نمی‌کنه. تمرکز هم همینطوره. اگه صدا یا شرایطی حین مطالعه تمرکزتون رو به هم زد، بهترین کار اینه که اون رو نادیده بگیرین. وقتی با تکرار به این کار عادت کنین، حتی صداهای مزاحم هم دیگه آزاردهنده نمیشن.

با ایجاد این عادت و تمرین مداوم، می‌تونین به شکل قابل توجهی تمرکز خودتون رو هنگام مطالعه بالا ببرین.

منشأ حواس پرتی و عدم تمرکز

اگه هنگام مطالعه دچار حواس‌پرتی میشین و به دنبال افزایش تمرکز هستین، بهتره بدونین که برای حل هر مشکلی، قبل از پیدا کردن راه‌حل، باید دلیل اصلی اون رو شناسایی کنین. برای رفع مشکل تمرکز هم همین‌طوره: اول باید بفهمین منشأ حواس‌پرتی شما چیه.

این عوامل می‌تونن محیطی و بیرونی باشن، مثل سروصدا یا شلوغی اتاق، یا از ذهن و افکار خود شما ناشی شده باشن. اگه شما هم دنبال پاسخ سوال «چطور روی درس تمرکز کنم؟» هستین، در ادامه قصد داریم مهم‌ترین عوامل حواس‌پرتی و راهکار مقابله با اون‌ها رو بررسی کنیم.

عوامل ذهنی و درونی

گاهی اوقات مشکل تمرکز هنگام مطالعه ریشه در عوامل ذهنی و درونی داره. در این حالت، به جای اینکه ذهن روی درس متمرکز باشه، افکار غیرضروری و مزاحم جایگزین میشن. فرد شروع می‌کنه موانعی رو در ذهنش مجسم کنه تا عقب انداختن مطالعه و درس نخوندن رو به اون‌ها نسبت بده.

این موانع ذهنی می‌تونن شامل نگرانی، گرسنگی، ترس، سردرد، غم و اضطراب یا هر عامل درونی دیگه‌ای باشن که تمرکز شما رو مختل می‌کنن. شناخت این عوامل، اولین قدم برای غلبه بر اون‌ها و بازگرداندن تمرکز به مطالعه‌ست.

حتی خیال پردازی بیش از حد هم یکی از عوامل ذهنیه که باعث اتلاف وقت و از بین رفتن تمرکز دانش‌آموزان میشه. برای افزایش تمرکز در مطالعه لازمه عوامل درونی و ذهنی که باعث از بین بردن تمرکز میشه رو در خودتون به خوبی مدیریت کنین.

عوامل محیطی و بیرونی

برخلاف عوامل درونی، عوامل بیرونی حواس‌پرتی کاملا خارج از کنترل مستقیم فرد هستن و می‌تونن تمرکز هنگام مطالعه رو به شدت کاهش بدن. مثلا اگه در خانواده‌ای پرجمعیت زندگی کنین که دائما پر سر و صدا و شلوغ باشه، طبیعیه که چنین محیطی برای درس خوندن مناسب نباشه.

علاوه بر این، در دنیای امروزی با پیشرفت تکنولوژی، عوامل محیطی جدیدی هم برای حواس‌پرتی ایجاد شده. تلفن همراه، بازی‌های کامپیوتری، شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی می‌تونن ذهن شما رو به خود مشغول کنن و تمرکز روی درس رو کم کنن. شناخت این عوامل، قدم اول برای مدیریت و کاهش تأثیرشون روی مطالعه‌ست.

رایج‌ترین عواملی که باعث حواس‌پرتی و عدم تمرکز میشن شامل موارد زیر هستن:

جهت افزایش تمرکز برای درس خوندن سعی کنین از این عوامل بیرونی، دوری کنین.

همون‌طور که پیش‌تر گفتیم، تمرکز هنگام مطالعه تحت تأثیر عوامل درونی و عوامل محیطی قرار داره. برای اینکه بتونیم به سؤال «چطور موقع درس خوندن تمرکز کنیم؟» جواب بدیم، ابتدا لازمه دلایل اصلی حواس‌پرتی و کاهش تمرکز رو بشناسیم.

در ادامه، قصد داریم که به چند تا از مهم‌ترین مواردی که روی تمرکز دانش‌آموزان تاثیر داره، اشاره کنیم و راهکارهای مؤثر برای مقابله با اون‌ها رو بگیم.

حواس‌پرتی

در حین مطالعه، مغز ما دائما در معرض جریان مداوم اطلاعات، چه جدید و چه قدیمی، قرار داره. تحقیقات نشون داده که مغز به قدری برای حواس‌پرتی آماده‌ست که حتی نگاه کوتاه به گوشی می‌تونه تمرکز شما رو مختل کنه.

وقتی حجم زیادی از اطلاعات هم‌زمان وارد مغز میشه، توانایی ما برای ارزیابی اینکه آیا واقعا به اطلاعات بیشتری نیاز داریم یا نه، کاهش پیدا می‌کنه. بنابراین، یکی از کلیدی‌ترین راه‌ها برای افزایش تمرکز در مطالعه، دوری کردن از عوامل حواس‌پرتی و محدود کردن اطلاعات اضافیه.

خواب ناکافی

تحقیقات نشون دادن که کمبود خواب می‌تونه باعث کاهش هوشیاری، کند شدن فرآیندهای فکری و افت شدید تمرکز بشه. وقتی خواب کافی ندارین، ذهن‌تون به سختی می‌تونه روی مطالعه یا حل مسائل متمرکز بمونه و حتی ممکنه احساس گیجی کنین.

در نتیجه، توانایی شما برای انجام وظایف، به ویژه فعالیت‌هایی که نیاز به استدلال، تحلیل و منطق دارن، به شکل قابل توجهی کاهش پیدا می‌کنه. پس داشتن خواب کافی، یکی از مهم‌ترین عوامل برای افزایش تمرکز و بهره‌وری در مطالعه‌ست.

فعالیت بدنی ناکافی

تا حالا توجه کردین که ورزش چطور باعث میشه در طول روز احساس آرامش و انرژی بیشتری داشته باشین؟ وقتی فعالیت بدنی کافی نداشته باشین، ماهیچه‌ها ممکنه منقبض بشن و احساس سفتی یا درد خفیف در گردن، شانه و قفسه سینه ایجاد کنه. این ناراحتی مداوم، حتی اگه کم به نظر برسه، می‌تونه تمرکز شما رو موقع مطالعه کاهش بده.

به همین دلیل، انجام منظم ورزش و حرکات کششی ساده، علاوه بر افزایش انرژی، نقش مهمی در بالا بردن تمرکز و بهره‌وری در درس خوندن داره.

عادات غذایی

تغذیه درست نقش مهمی در انرژی و تمرکز شما، به‌ویژه هنگام مطالعه داره. وقتی بدن مواد مغذی لازم رو دریافت نمی‌کنه، ممکنه علائمی مثل کاهش حافظه، خستگی و افت تمرکز تجربه کنین.

برای افزایش کارایی ذهن و تمرکز، بهتره مصرف ویتامین‌ها و پروتئین‌ها رو جایگزین غذاهای چرب و شور کنین. این تغییر ساده می‌تونه به شکل قابل توجهی انرژی و تمرکز شما رو در طول روز بالا ببره.

محیط

محیطی که در اون درس می‌خونین، تأثیر زیادی روی تمرکز شما داره. صدای بلند و مداوم مطمئنا تمرکز رو کاهش میده، اما جالبه بدونین که سکوت بیش از حد هم می‌تونه باعث حواس‌پرتی بشه.

به همین دلیل، بهتره محیطی رو انتخاب کنین که نه سر و صدای زیاد داشته باشه و نه سکوت بیش از حد؛ محیطی که تعادل مناسبی ایجاد کنه و به شما اجازه بده با آرامش و تمرکز کامل مطالعه کنین.

تمرین‌های مفید افزایش تمرکز در مطالعه

برای افزایش تمرکز در مطالعه یا حتی سایر کارهایی که باید انجام بدین، نیاز دارین که تمرین کنین. اگه ذهنتون هر لحظه از این شاخه به اون شاخه می‌پره، این تمرینات ساده می‌تونن راه خوبی برای افزایش تمرکز شما باشن.

کلام آخر

بالا بردن حوصله برای درس خوندن و تمرکز کردن مهارتیه که با تمرین و تکرار قابل دستیابیه. ما در این مقاله یک راه‌حل افزایش تمرکز برای درس خواندن معرفی کردیم که شما عزیزان با انجام هر کدوم از این موارد می‌تونین در هر کاری به ویژه در زمان درس خوندن، تمرکز کنین تا به نتیجه دلخواهتون برسین. پس همین حالا با اعتماد به نفس به سمت اهدافتون قدم بردارین و صبور باشین.

اگه برای اجرای این راهکارها به مشکل برخوردین یا به دنبال پیدا کردن راه‌حل منحصربه‌فرد خودتون هستین، شماره تماستون رو از طریق کادر «ارتباط با ما» وارد کنین؛ مشاوران تحصیلی گروه آموزشی پرش با شما تماس می‌گیرن و برای رفع این مشکل همه راه‌های موجود رو بررسی می‌کنن.