معرفی رشته داروسازی

رشته‌ داروسازی یکی از محبوب‌ترین رشته‌های پزشکیه. برای تحصیل در اون به یک رتبه‌ خوب نیاز دارین. معمولا تحصیل دانشگاهی رشته داروسازی ۶ الی ۷ ساله و پس از اون وارد رشته‌ داروسازی میشن. آینده‌ شغلی این رشته در مراکزی چون داروخانه‌ها، شرکت‌های دارو سازی، مشاغل دولتی در سازمان‌های مرتبط مانند معاونت غذا و داروست.

رشته‌ داروسازی یکی از سه رشته‌ برتر علوم تجربیه که به صورت دکترای پیوسته ارائه میشه. در ادامه بیشتر درباره گرایش‌های رشته داروسازی آشنا میشیم.

رشته داروسازی نقش مهمی رو در ارتباط با تولید و ساخت دارو برای بدن موجودات زنده ایفا می‌کنه. دکترهای داروساز تاثیر زیادی رو روی سلامت و کم کردن بیماری‌های یک جامعه دارن. اون‌ها از ترکیب چند ماده به داروی مورد نیاز موجودات زنده کمک زیادی به انسان‌ها و حیوان‌ها می‌کنن.

دانشجوهایی که این رشته رو انتخاب کردن در مرحله اول درس‌هایی عمومی با سایر رشته‌های پزشکی و درس‌هایی تخصصی مرتبط با رشته‌ خودشون رو می‌گذرونن؛ و بعد از دو سال برای ادامه‌ رشته داروسازی، آزمونی با عنوان علوم پایه شرکت می‌کنن. این آزمون در دو نوبت زیر نظر سنجش آموزش کشور برگزار میشه. شما میتونین بعد از یک دوره تحصیلی یکی از گرایش‌های رشته داروسازی رو انتخاب کنین.

این رشته هم نسبت به خود سختی‌های خودش رو داره. می‌تونیم بگیم دکتر داروساز علاوه بر درمان بیماری‌های موجودات از واکنش‌های دارویی اطلاعات کافی داشته باشه. کل دنیا هر روز به پیشرفت این صنعت اهمیت زیادی میدن. چرا که پیشرفت داروسازی در جامعه باعث سلامت بیشتر افراد جامعه میشه.

دیدگاهی که افراد تو جامعه به این رشته دارن اکثرا فروشنده دارو است؛ ولی داروسازی رشته‌ای بسیار گسترده در همه‌ زمینه‌هاست.

دلیل اینکه رشته‌ دکترای داروسازی به وجود اومد حل کردن مسائل مرتبط با سلامت جامعه و پیشگیری از بیماری‌ها و عوارض جانبی داروها، اطلاع‌رسانی درباره مزایا و معایب دارو و شناخت خصوصیت‌های داروهای تولید شده‌ست. اگه این رشته به پیشرفت بیشتری در کشورمون برسه باعث میشه در تولید انواع داروهای کمیاب استقلال بیشتری داشته باشیم.

همچنین این کار باعث شده حتی داروهایی که در کشور خودمون تولید می‌کنیم رو به کشورهای دیگه صادر کنیم. دانشجویان داروسازی اطلاعات زیادی درباره‌ تولید لوازم آرایشی و بهداشتی، اداره داروخانه، ساخت دارو، کنترل کیفی و کمی محصولات دارویی و… دارد. همچنین می‌تونه تو تمام کارهای گفته شده مسئولیتی بزرگ داشته باشه.

می‌تونیم بگیم همیشه و همیشه اگه به رشته‌ای علاقه دارین اون رو انتخاب کنید. اگه می‌خواین تو این رشته موفق باشین بهتره تو حفظیات خوب باشین، زبان انگلیسیتون تا حد قابل قبولی خوب باشه، صبر و حوصلتون برای درس خوندن برای سال‌های طولانی زیاد باشه، علاقه به تحقیق و پژوهش و یک کشف ساختارهای جدید علاقه داشته باشین.

البته ارتباط گیری اجتماعی لازمه‌ همه‌ رشته‌های دانشگاهی و یک دانشجوی داروسازی هم باید:

در جدول بالا ضریب‌های دروس تخصصی رشته داروسازی برسی کردیم. این ضریب نقش خیلی مهمی در قبولی شما در دانشگاه دارن، که شما با یک برنامه‌ریزی اصولی می‌تونین به راحتی رتبه خوبی در کنکور تجربی به دست بیارین. این رشته طرفدارهای زیادی به خاطر همین موضوع حتی برای قبولی در دانشگاه‌های آزاد و پردیس خودگردان هم شما باید رتبه کنکورِ قابل قبولی داشته باشین.

طبق اعلام سازمان سنجش دوره‌ تحصیل برای رشته‌های پزشکی معمولا ۷ سال طول میکشه و لی با حساب مرخصی‌های تحصیلی و کمیسیون موارد خاص تا ۹.۵ سال می‌تونه طول بکشه. طیِ این سال‌های درس‌های مختلفی در قالب تئوری و عملی رو تجربه می‌کنین.

این دروس به چهار دسته طبقه‌بندی میشن: دروس عمومی پیش از آزمون شاملِ ۱۲ واحد دروس معارف اسلامی و ۸ واحد دروسی مانند زبان و ادبیات، ریاضی و… که مجموع اون ۲۰ واحده است.

دروس‌های پایه که شما برای آزمون جامع باید بخونین شامل فیزیک، شیمی، زیست مولکولی و ژنتیک، فیزیولوژی، ایمنی شناسی، بیوشیمی، شیمی آلی، انگل شناسی، ویروس شناسی، میکروب شناسی، کمک‌های اولیه، بافت‌شناسی و تشریح است که که جمعا ۵۸ واحد نظری و عملی هستن.

دروس اختصاصیِ پیش از آزمون که برای داروسازی ارائه میشن بیوشیمی بالینی، گیاهان دارویی، فارماکوگنوزی، اخلاق در داروسازی، شیمی دارویی، داروشناسی، سم شناسی، کنترل مسمومیت، فیزیکال فارماسی، فارماسیوتیکس، دارو درمانی، زبان تخصصی، واژه شناسی، بیوفارماسی و فارماکوکینتیک، فراورده‌های بیولوژیک، کنترل میکروبی داروها، بیوتکنولوژی دارویی و روش‌های آنالیز دستگاهی هستن.

این دروس مجموعا ۱۰۲ واحده و در پایان دوره تحصیل دانشجویان داروسازی باید ۱۰ واحد کارآموزی در داروخانه‌های شهری و داروخونه‌های بیمارستانی رو بگذرونن.

پس از گذروندن همه‌ این واحدها برای پایان نامه ۲ واحد دیگر هم باید بگذرونن و بعد برای آزمون جامعه دکتری داروسازی آماده بشن. دانشجوی این رشته فقط سه بار میتونه تو این آزمون شرکت کنه و باید حداقل ۵۰ درصد از آزمون رو درست جواب بده تا بتونه آزمون رو قبول بشه و از این مرحله گذر کنه. دانشجوهایی که نتونن از این مرحله عبور کنن، می‌تونن به دلخواه یکی از رشته‌های مقاطع کاردانی یا کارشناسی تغییر بدن.

بعد از رد کردن مرحله آزمون جامع دانشجویان دکترا حدودا ۳۱ واحد باید بگذرونن؛ که این ۳۱ واحد شامل دروسی مانند روانشناسی، داروسازی هسته‌ای، فراورده‌های آرایشی و بهداشتی، مدیریت و اقتصاد در داروسازی، مواد خوراکی و رژیم‌های درمانی، آمار زیستی و اطلاع‌رسانی دارویی هستند.

البته در پایان دوره دکتری ۴ واحد کارآموزی به صورت ۲۰۴ ساعت در بخش صنعت و داروخانه‌های شهری ارائه میشه که دانشجویان باید اون رو بگذرونن.

بعد از اتمام دوره دکترای داروسازی مانند رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی، اتاق عمل، پرستاری، رادیولوژی، علوم آزمایشگاهی، فوریت‌های پزشکی و هوشبری طبق قانون وزارت بهداشت باید در مقطع کاردانی، مکلف به گذراندن ۱۲ ماه و در مقاطع کارشناسی و بالاتر، موظف به گذراندن ۲۴ ماه طرح خود را در جاهای دولتی بگذرونن. البته در این مدت برای خدماتی که ارائه میدن دستمزدهم میگیرن.

این رشته ارتباط خیلی زیادی با علوم پایه مانند مانند شیمی، فیزیک، زیست‌شناسی و علوم بالینیِ، که همین موضوع باعث شده گرایش‌های خیلی زیادی داشته باشه.

می‌تونیم بگیم گرایش شیمی دارویی یکی از اصلی ترین گرایش‌های تخصصی داروسازیه. به طور کلی در این رشته دانشجوها دانش شیمی و به ویژه شیمی آلی رو به خوبی یاد می‌گیرن و مطالعه زیادی روی ساختار شیمیایی ترکیبات دارویی و گروه‌های عاملی فعال موجود در ساختمان دارن.

دانشجوهایِ رشته شیمی دارویی باید به خوبی واکنش‌ها و ساختار ترکیبات شیمیایی رو بررسی و تحلیل کنن. وظیفه‌ دیگر اون‌ها بتونن که بین این ساختار شیمیایی ترکیبات مختلف و عملکرد آن‌ها در بدن انسان، یک رابطه منطقی پیدا کنن و این ربط رو برای طراحی یا شناسایی ماده موثره برای دارویی جدید، به کار بگیرن.

دستیاران این رشته، در طول ترم، یاد میگیرن تا با ابزارهای پیشرفته آزمایشگاهی و دستگاه‌های متعدد آنالیز داروها کار کنن.

گرایش فارماکوگنوزی در قالب دوره‌های آموزشی و پژوهشی دارای مدرک Ph. D. در سطح دنیا ارائه می‌شه. در این رشته، دانشجوها با خواص موادِ دارویی با منشاء طبیعی و گیاهان دارویی آشنای پیدا می‌کنن. یکی از مهم‌ترین مباحث درسی این رشته تحقیق درباره‌ گیاهان دارویی و قسمت‌هایی از گیاهان دارای خواص دارویه، است.

همچنین خارج کردن مواد دارویی از این گیاهان هم یکی از تخصص‌های این رشته است. دستیاران این رشته، در طول تحصیل خود، با گیاهان دارویی بومی (فلور گیاهی) ایران آشنا شده و یاد می‌گیرن که هریک از گونه‌های گیاهی موجود، که دارای ارزش دارویی در بخش صنعتیه، با چه شرایط اقلیمی خاصی سازگاره و می‌تونه به تولید مثل خودش ادامه بده.

گرایشِ هیجان‌انگیز سم‌شناسی هم مثل سایر گرایش‌ها دارای مدرک Ph. D. است و علاوه بر فارغ‌التحصیلان داروسازی، فارغ التحصیلان دوره‌های کارشناسی ارشد سم‌شناسی هم می‌تونن این پی اچ دی رو شرکت کنن و در این رشته تحصیل کنن. دانشجوها در این دوره، با عناصر و ترکیبات سمی غیر دارویی که انسان‌ها در خطرِ تماس با آن‌ها قرار داره و با مسمومیت‌های ناشی از ترکیبات دارویی آشنا می‌شن.

همچنین درس‌هایی مانند علایم ناشی از تماس ترکیبات سمی یا دوزهای بالای ترکیبات دارویی که ممکن است به عمد و یا سهواً مصرف شه، روش‌های سم‌زدایی و درمان حمایتی یا علامتی این نوع مسمومیت‌ها هم یاد می‌گیرن.

دستیارهای این دوره، با روش‌های معمول با آزمایش‌های در زیوه (In vivo) و در شیشه (In vitro) آشنا می‌شن تا بتونن اثر و عوارض سم‌ها رو در سطح سلولی و مولکولی در اندام‌ها رو بسنجن. این مرحله یکی از موردهای مهم در مسئله داروشناسی، پیش از ورود دارو به قسمت‌های کارآزمایی‌های بالینی (Clinical Trials) است.

داروشناسی ارتباط و شباهت زیادی به رشته سم‌شناسی داره؛ در این گرایش بر روی بررسی اثرات و عوارض داروها تمرکزِ بیشتری داره. دانشجوها در طول این دوره تخصصی با جدیدترین روش‌های تعیین دوزهای موثرِ ترکیبات دارویی و مکانیسم اثر آن‌ها بیشتر آشنا می‌شن.

همچنین یاد می‌گیرن چطور می‌شه اثرهای مورد انتظارِ داروها رو بر روی حیوانات، و در سطح سلول‌ها و اندام‌های هدف، مدل‌سازی کنن. فارغ‌التحصیل‌های این رشته، از علم بسیار زیادی در رابطه با داروها، مکانیسم اثر، عوارض و تداخلات احتمالی اثرات داروهای مختلف دارن.

می‌تونیم بگیم این گرایش، هدف اصلیش، تبدیل مواد موثره دارویی به یک شکل مناسب و قابل مصرف برای انسان و حیواناته، جوری که حداکثر مقدار ماده موثر دارویی بتونه در دسترس عضو یا اندام هدف قرار بگیره.

آشنا شدن با روش‌های ارزیابی کیفیت فرمولاسیون‌های دارویی، سامانه‌های نوین و پیشرفته دارورسانی، شرایط مناسب نگهداری و بسته‌بندی‌های دارویی و نیز توجه به مدل‌های ارزیابی ویژگی‌های فارماکوکینتیکی داروها در بدن انسان، مهارت‌هایی هستن که دستیاران این دوره، باید اون رو یاد بگیرن.

داروسازهای بالینی درس‌های مشترک زیادی با گرایش‌های پزشکی دارن و مطالعه و تحقیق و مهارت اون‌ها هم درباره برقراری ارتباط موثر با بیمار و تیم درمان، پایش اثرات و عوارض داروها در بیماران، شناخت تداخلات رایج و مهم دارویی شامل تداخلات دارو –دارو، دارو –غذا و دارو–بیماری، راه‌های پیشگیری یا کنترل آن‌ها و همچنین روش‌های تنظیم دوزهای مناسب دارویی مواردیه که دانشجوها در این رشته یاد می‌گیرن.

وظیفه‌ اصلی یک فارغ التحصیل رشته داروسازی بالینی داشتن اطلاعات کاربردی داروها، و مهارت لازم برای مراقبت‌های دارویی (Pharmaceutical care) در بیمارستان‌ها و بخش‌های بالینی است.

تقریبا گرایش بیوتکنولوژی دارویی یک رشته جدید تو حوضه داروسازیه. زیست فناوری دارویی، اسم دیگر این رشته زیست فناوری است، و تو این سال‌های کم به یکی از برجسته‌ترین رشته‌های تخصصی داروسازی تبدیل شده.

در این دوره، هدف، کسب دانش و مهارت لازم برای استفاده از علوم سلولی- مولکولی، میکروبیولوژی و ژنتیک، برای ساخت و تولید موادی بموثر برای صنعت دارو و بهره‌برداری از انواع باکتری‌ها و قارچ‌ها برای تولید داروها و یا به کارگیری ریزسازواره‌ها در مهار و کنترل بیماری‌ها وظیفه‌های یک فارغ التحصیل این رشته‌ست.

داروساز هستی یا رادیو فارماسی همون طور که از اسمش مشخصه گرایشی هیجان انگیزه و دانشجویان این رشته درباره‌ استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته و رادیوایزوتوپ‌ها مطالعه و تحقیق می‌کنن. همچنین کاربرد این تکنولوژی با تشخیص و درمان بیماری‌ها رو مورد تحقیق و پژوهش قرار میدن.

یکی از گرایش‌های داروسازی با نام اقتصاد و مدیریت دارو با هدفِ تربیت متخصصانی که دارای توانمندی‌های مدیریتی، بتونن در شناسایی و حل مشکلات نظام دارویی کشور، موثر باشن و با مدیریت صحیح منابع مالی، در بهتر کردنِ وضعیت خدمات نظام سلامت تاثیر داشته باشن.

در طی تحصیل در این رشته، دانشجوها با مباحثی مختلف در زمینه اقتصاد داروئی و مدیریت مالی و سایر مباحث این مدلی، مطالعه و تحقیق می‌کنن.

نانوفناوری دارویی جزوه رشته‌هایی است که جدیدا در کشور ما راه‌اندازی شده، این رشته با هدف خودکفایی کشور برای تولید محصولات نانوزیست فناوری و اشتغال متخصصان این تکنولوژی داخلِ مراکز علمی و دانشگاهی کشور، مراکز تحقیقاتی پزشکی – دارویی و صنایع داروئی به وجود اومده.

در دوران تحصیل، دانشجو با مباحث مختلفی مثل بیولوژی سلولی مولکولی پیشرفته، نانو بیو مواد، کشت سلول و بافت، نانو دارو، فارماکوکینتیک پیشرفته و ژن درمانی آشنا می‌شه.

کنترل دارو هم مانند رشته‌های دیگر داروسازی تقریبا تازه تاسیس است و با هدف تربیت کردن متخصصانی کارآمد در زمینه کنترل کیفیت انواع مواد اولیه و فرآورده‌های دارویی و همچنین بهداشتی – آرایشی راه اندازی شده.

فارغ التحصیل‌های این گرایش، در صنایع داروسازی و بهداشتی – آرایشی، آزمایشگاه‌های کنترل کیفیت فرآورده‌های دارویی سراسر کشور و همچنین مراکز تحقیقاتی، موقعیت‌های کاری زیادی دارن در رشته کنترل دارو مباحثی شامل کنترل میکروبی داروها، کنترل کیفیت زیست داروها، ایمنی دارو، کنترل فیزیکوشیمیایی پیشرفته مواد و فرآورده‌های دارویی، طراحی و معتبرسازی روش‌ها و تجهیزات آنالیز، کینتیک شیمیایی و پایداری مواد و فراورده‌های دارویی و همچنین کنترل و تضمین کیفیت مواد و فرآورده‌های دارویی وجود داره.

 مطلب بالا یک چشم‌انداز خیلی وسیعی برای شما بود. اگه واقعا می‌خوای وارد این رشته بشی حتما روی برنامه‌ریزی پیش برو تا به اون هدفی که می‌خوای برسی و لذتش رو ببری. بسته‌های برنامه‌ریزی پرش یکی از کارساز‌ترین بسته‌هایی هستش که می‌تونه قدم به قدم کنارت باشه و تو رو به هدفت برسونه.